Οι πλούσιοι ενισχύουν την αμερικανική οικονομία με τεράστιες χρηματικές επενδύσεις

Τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται συνεχώς η απορία για το ποιοι καταναλώνουν μεγάλα ποσά για προϊόντα και υπηρεσίες πολυτελείας. Η απορία αυτή είναι δικαιολογημένη, καθώς οι πρόσφατες οικονομικές αναλύσεις δεν προσφέρουν μια σαφή εικόνα. Από το 2020, οι Αμερικανοί συνεχίζουν να ξοδεύουν για αγαθά και υπηρεσίες, παρά την αύξηση των τιμών για τα βασικά αγαθά. Το καταναλωτικό χρέος έχει αυξηθεί, ενώ η αποπληρωμή των πιστωτικών καρτών έχει μειωθεί, κάτι που δεν είχε παρατηρηθεί από τη Μεγάλη Ύφεση. Παρά την αύξηση των μισθών, ο πληθωρισμός έχει περιορίσει την ικανότητα των πολιτών να βελτιώσουν το βιοτικό τους επίπεδο. Την ίδια στιγμή όμως, οι θέσεις στις πρώτες θέσεις των αεροπλάνων, τα τραπέζια στα πολυτελή εστιατόρια και τα εισιτήρια για συναυλίες και μεγάλες αθλητικές εκδηλώσεις εξαντλούνται γρήγορα, παρά τις υψηλές τιμές τους.

Μια πρόσφατη ανάλυση των καταναλωτικών δαπανών από την Moody’s Analytics, η οποία καλύφθηκε για πρώτη φορά από τη Wall Street Journal, παρέχει μια εξήγηση: Οι πλούσιοι ξοδεύουν πραγματικά μεγάλα ποσά στην καταναλωτική αγορά. Το 10% των πλουσιότερων νοικοκυριών στις ΗΠΑ – εκείνα που κερδίζουν πάνω από 250.000 δολάρια το χρόνο – είναι υπεύθυνα για το ήμισυ των συνολικών καταναλωτικών δαπανών της χώρας, καθώς και για περίπου το ένα τρίτο του ΑΕΠ. Αν ληφθεί υπόψη αυτή η πληροφορία, πολλά φαινόμενα γίνονται πιο κατανοητά – και μερικά από αυτά είναι ανησυχητικά.

Η τάση των υψηλόμισθων να ξοδεύουν μεγάλα ποσά σε τέτοιου είδους προϊόντα και υπηρεσίες δεν είναι πρωτόγνωρο φαινόμενο. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, η διαφορά μεταξύ των καταναλωτικών συνηθειών αυτής της ομάδας και του υπόλοιπου πληθυσμού έχει γίνει πολύ πιο έντονη. Στη δεκαετία του 1990, οι δαπάνες των ατόμων με τα υψηλότερα εισοδήματα αντιπροσώπευαν περίπου το ένα τρίτο των συνολικών καταναλωτικών δαπανών. Σήμερα, οι δαπάνες τους αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος της καταναλωτικής οικονομίας, σύμφωνα με δεδομένα από το 1989.

Η συγκέντρωση ενός τόσο μεγάλου μέρους των οικονομικών πόρων σε λίγα χέρια ενέχει διάφορους κινδύνους, όπως η γενική οικονομική αστάθεια. Εφόσον οι ακραίες καταναλωτικές συνήθειες μιας περιορισμένης ομάδας ανθρώπων τροφοδοτούν σε μεγάλο βαθμό την οικονομία, αυτή η ομάδα έχει την ικανότητα να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό και το υπόλοιπο μέρος της κοινωνίας. «Δεν αισθάνομαι άνετα με αυτό», δηλώνει ο Μαρκ Ζάντι, επικεφαλής οικονομολόγος της Moody’s Analytics και συγγραφέας της πρόσφατης ανάλυσης της εταιρείας για «Το Φαινόμενο του Πλούτου», όπως το αποκαλεί ο ίδιος. «Σε μια ορθά λειτουργούσα οικονομία», εξηγεί, «οι δαπάνες πρέπει να κατανέμονται πιο ισομερώς, έτσι ώστε η οικονομία να μην κινδυνεύει σε περίπτωση που προκύψει πρόβλημα για την πλουσιότερη ομάδα».

Σύμφωνα με την εκτίμηση του Ζάντι, ο κίνδυνος αυτός είναι «ιδιαίτερα υπαρκτός» σήμερα. Στις ΗΠΑ, οι άνθρωποι με υψηλά εισοδήματα είναι συνήθως μεγαλύτερης ηλικίας και αισθάνονται ασφαλείς οικονομικά, καθώς έχουν ακίνητα και επενδύσεις στο χρηματιστήριο, το οποίο έχει φτάσει σε υψηλά επίπεδα, κυρίως λόγω της ανάπτυξης ορισμένων τεχνολογικών εταιρειών που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη. Ο Ζάντι λέει ότι η αγορά φαίνεται να είναι «κοντά στην πραγματική της αξία, αλλά στην πραγματικότητα είναι πιο ακριβή απ’ ό,τι θα έπρεπε και κινδυνεύει να μειωθεί ξαφνικά, κάτι που θα προκαλέσει οικονομική αναστάτωση ή ζημιές στους επενδυτές».

Ο Ζάντι προειδοποιεί ότι όταν οι τιμές στην αγορά είναι τόσο ψηλές, όλα πρέπει να λειτουργούν ομαλά, ώστε να μην υπάρξουν προβλήματα. Ωστόσο, η πολιτική κατάσταση στις ΗΠΑ είναι αρκετά ασταθής και δημιουργεί πολλούς προβληματισμούς για να διασφαλιστεί ότι θα πραγματοποιηθεί αυτή η ομαλή λειτουργία. Όλα δείχνουν ότι η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ σκοπεύει να ξεκινήσει έναν «εμπορικό πόλεμο», κάτι που μπορεί να προκαλέσει μεγάλες αναταραχές.

Όταν μεγάλο ποσοστό του πλούτου ενός έθνους συγκεντρώνεται σε λίγα χέρια, αυτό επηρεάζει την καθημερινή οικονομία. Οι εταιρείες που απευθύνονται στους καταναλωτές θέλουν να αυξήσουν τα κέρδη τους και προσπαθούν να το πετύχουν μειώνοντας το κόστος παραγωγής, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι τα προϊόντα τους θα γίνουν πιο ακριβά. Ένας τρόπος για να το κάνουν αυτό είναι να ανεβάσουν τις τιμές για τους πιο πλούσιους αγοραστές που μπορούν να ξοδεύουν πιο άνετα. Αυτό φαίνεται, για παράδειγμα, στην αγορά αυτοκινήτων: Οι αυτοκινητοβιομηχανίες επικεντρώθηκαν περισσότερο στην παραγωγή μεγάλων, ακριβών SUV για τους πλουσιότερους πελάτες και έδωσαν λιγότερη βάση στα μικρότερα, πιο οικονομικά αυτοκίνητα. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα την αύξηση της μέσης τιμής πώλησης των νέων αυτοκινήτων πάνω από 50% από το 2014. Τώρα, το μέσο καινούριο αυτοκίνητο στις ΗΠΑ κοστίζει σχεδόν 50.000 δολάρια. Όταν η παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών βασίζεται κυρίως στους πλούσιους, αυτό επηρεάζει όχι μόνο τις τιμές των προϊόντων, αλλά και τη λειτουργία ολόκληρων βιομηχανιών, σύμφωνα με το Bloomberg.

Η συγκέντρωση του πλούτου σε λίγα χέρια κάνει την κατάσταση της οικονομίας πιο δύσκολη να κατανοηθεί, τόσο για τους οικονομολόγους όσο και για τους απλούς ανθρώπους. Οι συνηθισμένοι οικονομικοί δείκτες, όπως η αύξηση των τιμών, οι καθυστερήσεις σε καταναλωτικά δάνεια ή η στασιμότητα στις προσλήψεις, δεν συνθέτουν μια ξεκάθαρη εικόνα. Παρ’ όλα αυτά, οι καταναλωτικές δαπάνες παραμένουν σταθερές και το χρηματιστήριο δείχνει θετικά αποτελέσματα. Αυτό δημιουργεί αμφιβολίες για το αν η οικονομία βρίσκεται σε καλή κατάσταση.

«Αφήνοντας τόσους πολλούς από τους οικονομικούς πόρους της χώρας να συγκεντρωθούν σε τόσο λίγα χέρια, δεν κινδυνεύει μόνο η οικονομία, αλλά καταστρέφεται και η κοινωνική συνοχή», λέει ο Ζάντι. «Αυτό επηρεάζει και άλλους τομείς της καθημερινότητας, αλλά και της πολιτικής. Δημιουργεί δυσπιστία και αλληλοκατηγορίες μεταξύ ανθρώπων και ομάδων, καθώς και απέναντι στα συστήματα και τους θεσμούς που θα έπρεπε να εμπιστευόμαστε για να λειτουργεί η κοινωνία δίκαια. Το τελικό αποτέλεσμα θα είναι η οικονομική αστάθεια και κοινωνική δυσαρέσκεια, από τις οποίες τελικά ακόμα και οι πιο πλούσιοι δεν θα μπορούν να προστατευτούν».

Πηγή: pagenews.gr