Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν: Έξι συμπεράσματα για τις πρώτες 100 ημέρες της δεύτερης θητείας της

Με μια απολογιστική συνέντευξη Τύπου, η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν κατέγραψε τις πρώτες 100 ημέρες της δεύτερης θητείας της στο τιμόνι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Ξεκίνησε την ομιλία της με μια ζοφερή νότα, την περιγραφή ενός κόσμου όπου οι βεβαιότητες δεκαετιών καταρρέουν και οι σαρωτικές αλλαγές σηματοδοτούν νέες συγκρούσεις.

“Αυτό που έχει αλλάξει σε αυτές τις 100 ημέρες είναι η νέα αίσθηση του επείγοντος. Επειδή κάτι θεμελιώδες έχει αλλάξει”, είπε στην ομιλία της προς τους δημοσιογράφους στις Βρυξέλλες.

“Οι ευρωπαϊκές μας αξίες – η δημοκρατία, η ελευθερία και το κράτος δικαίου – απειλούνται. Βλέπουμε ότι η κυριαρχία αλλά και οι ατράνταχτες δεσμεύσεις τίθενται υπό αμφισβήτηση. Τα πάντα έχουν γίνει αντικείμενο συνδιαλλαγής”.

Η πρόεδρος της Κομισιόν πρόσθεσε, οι δυσοίωνες προοπτικές δεν πρέπει να αποτελέσουν λόγο να πέσει κανείς σε απόγνωση και να αφήσει τη μοίρα της Ευρώπης «να γλιστρήσει μέσα από τα χέρια της» και να γραφτεί από κάποιον άλλο. Αντιθέτως, προέτρεψε σε πιο τολμηρή και ταχύτερη δράση για να αδράξουμε μια “ευκαιρία που δίνεται μία φορά σε κάθε γενιά για να οικοδομήσουμε μια ισχυρότερη, ασφαλέστερη και πιο ευημερούσα Ευρώπη”.

Ακολουθούν τα βασικά συμπεράσματα της συνέντευξης Τύπου.

Εξακολουθεί να θεωρεί τις ΗΠΑ σύμμαχο

Σε λιγότερο από δύο μήνες, η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο έχει ανατρέψει πολλές βεβαιότητες για την Ευρώπη. Ο Αμερικανός πρόεδρος απείλησε να επιβάλει δασμούς σε προϊόντα που παράγονται στην ΕΕ, να χρησιμοποιήσει στρατιωτική δύναμη και οικονομικό εξαναγκασμό για να προσαρτήσει τη Γροιλανδία και να προβεί σε αντίποινα κατά των κανονισμών που περιορίζουν τις ελευθερίες των τεχνολογικών κολοσσών.

Το πιο ανησυχητικό για τις Βρυξέλλες είναι ότι ο Λευκός Οίκος διαλύει συστηματικά το διατλαντικό μέτωπο αναφορικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία, ξεκινώντας διαπραγματεύσεις με τον πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν χωρίς κανέναν συντονισμό με την Ευρώπη. Ο εναγκαλισμός του Τραμπ με τα ρωσικά επιχειρήματα, η σκληρή ρητορική του κατά του Βολοντίμιρ Ζελένσκι και η πρόσφατη απόφασή του να αναστείλει προσωρινά τη στρατιωτική βοήθεια προς το Κίεβο και την ανταλλαγή πληροφοριών με την Ουκρανία έχουν θορυβήσειτους Ευρωπαίους, οι οποίοι φοβούνται ότι η Ουάσινγκτον και η Μόσχα θα μπορούσαν να καταλήξουν σε μια συμφωνία πίσω από την πλάτη τους.

Παρά τα όσα έχουν συμβεί, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν επιμένει ότι οι ΗΠΑ εξακολουθούν να αποτελούν σύμμαχο, αλλά αναγνωρίζει ότι προκύπτουν συνεχώς νέα σημεία τριβής μεταξύ των δύο πλευρών του Ατλαντικού.

“Απέναντι στις αντιξοότητες, οι ΗΠΑ και η Ευρώπη ήταν πάντα ισχυρότερες μαζί”, δήλωσε. “Ναι, υπάρχουν διαφορές. Μπορεί να έχουμε διαφορετικές απόψεις σε ορισμένα θέματα, αλλά αν κοιτάξετε τα κοινά συμφέροντα που έχουμε, αυτά πάντα υπερτερούν των διαφορών μας. Επομένως, νομίζω ότι είναι σημαντικό να συνεργαζόμαστε (…) και να βρίσκουμε κοινούς δρόμους”.

Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν κάλεσε την Ευρώπη να πάρει το “μαθήμά” της και να αναλάβει την ευθύνη να υπερασπιστεί τον εαυτό της χωρίς να εξαρτάται από την Αμερική, κάτι που αποτελεί μια από τις συχνές αιτιάσεις του Ντόναλντ Τραμπ. “Το να είμαστε σύμμαχοι δεν σημαίνει ότι υπάρχει ανισορροπία στην ευθύνη ή στο βάρος που έχει μοιραστεί”, είπε.

Ερωτηθείσα εάν η Επιτροπή της θα επιδιώξει να “απορυθμίσει” τις σχέσεις ΕΕ-ΗΠΑ με τον ίδιο τρόπο που το έχει κάνει με τις σχέσεις ΕΕ-Κίνας, η πρόεδρος της Κομισιόν δήλωσε: “Ξεκάθαρα όχι”.

“Είναι μια εντελώς διαφορετική σχέση που έχουμε με τις Ηνωμένες Πολιτείες από ό,τι έχουμε με την Κίνα”, εξήγησε.

Σε αναζήτηση νέων εταίρων Μπορεί οι ΗΠΑ να εξακολουθούν να αποτελούν σύμμαχο στα μάτια της προέδρου της Κομισιόν, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να αναζητήσει νέους. Καθ’ όλη τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου, η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν υπογράμμισε αρκετές φορές τη σημασία της σύναψης νέων συνεργασιών και συμμαχιών με άλλες χώρες σε όλο τον κόσμο.

Όσον αφορά την άμυνα, ανέφερε το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Νορβηγία ως δύο εταίρους που βρίσκονται ιδεολογικά και γεωγραφικά κοντά στο μπλοκ και μπορούν να συμβάλουν στον στόχο του επανεξοπλισμού της ηπείρου έναντι του ρωσικού επεκτατισμού.

Τόσο το Ηνωμένο Βασίλειο όσο και η Νορβηγία συμμετέχουν ήδη στο σχηματισμό ενός “συνασπισμού προθύμων” για την παροχή εγγυήσεων ασφαλείας για την Ουκρανία και τη διασφάλιση μιας πιθανής ειρηνευτικής συμφωνίας. Η Τουρκία, παρά τις διαρκείς τριβές με τις Βρυξέλλες, συμμετέχει επίσης στις συνομιλίες, μια εξέλιξη που αντιμετωπίστηκε με έντονο σκεπτικισμό από την Ελλάδα και την Κύπρο.

Όσον αφορά την οικονομία, η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν χαιρέτισε τις πρόσφατες εμπορικές συμφωνίες με την Ελβετία, το Μεξικό και τη Mercosur, καθώς και την πρόοδο που έχει σημειωθεί στις διαπραγματεύσεις με τη Μαλαισία, την Καραϊβική και την Ινδία, την οποία επισκέφθηκε την περασμένη εβδομάδα.

“Για μένα, η σφυρηλάτηση αυτών των εταιρικών σχέσεων είναι ουσιαστικής σημασίας. Διότι μάθαμε με τον πιο σκληρό τρόπο ότι η προμήθεια των προϊόντων που χρειαζόμαστε από εταίρους που εμπιστευόμαστε είναι ο καλύτερος τρόπος για να αποφύγουμε τις υπερβολικές εξαρτήσεις, τα τρωτά σημεία και τους εκβιασμούς”, είπε, αναφερόμενη στη χειραγώγηση των ενεργειακών προμηθειών που ξεκίνησε το Κρεμλίνο το 2022.

Δεν αποκλείει ευρωομόλογο για την άμυνα Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν παρουσίασε το σχέδιο Rearm Europe για την κινητοποίηση πόρων ύψους έως και 800 δισεκατομμυρίων ευρώ για την άμυνα τα επόμενα χρόνια. Η δέσμη μέτρων, η οποία εγκρίθηκε από τους ηγέτες της ΕΕ λίγες ημέρες αργότερα, περιλαμβάνει 150 δισεκατομμύρια ευρώ σε νέα δάνεια τα οποία η Επιτροπή θα αντλήσει από τη χρηματοπιστωτική αγορά και αργότερα θα διανείμει στα κράτη μέλη.

Μήπως η έκδοση κοινού χρέους θα πρέπει να είναι το επόμενο βήμα, όπως έκανε το μπλοκ το 2020, όταν δημιούργησε το ταμείο ανάκαμψης COVID-19;

“Τίποτα δεν έχει φύγει από το τραπέζι. Είμαι ανοιχτή σε ό,τι είναι απαραίτητο”, απάντησε η ίδια.

Στη συνέχεια σημείωσε ότι η έναρξη μιας νέας συζήτησης στο παρόν στάδιο είναι “πρώιμη” και ότι, ως πρώτο βήμα, θα επικεντρωθεί στην υποβολή μιας “συγκεκριμένης, νομικής πρότασης” για την άντληση των 150 δισ. ευρώ σε δάνεια, “η οποία θα είναι αρκετά δύσκολη”.

“Τίποτα δεν είναι εκτός συζήτησης”, επανέλαβε. “Αυτή είναι η απόφαση των κρατών μελών”.

Οι παρατηρήσεις της Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν αντιπροσωπεύουν μια απτή μεταστροφή. Τον τελευταίο χρόνο, η επικεφαλής της Επιτροπής ήταν δημοσίως απρόθυμη να υποστηρίξει την ιδέα των “ευρωομολόγων” για τις αμυντικές δαπάνες, η οποία συνέχισε να κερδίζει έδαφος και νέους υποστηρικτές, αλλά παρέμεινε ανάθεμα για τη Γερμανία, την Ολλανδία και την Αυστρία.

Ωστόσο, η στροφή της Αμερικής προς τη Μόσχα και η αποφασιστικότητα της Γερμανίας να απελευθερωθεί από τους δημοσιονομικούς περιορισμούς φαίνεται ότι άλλαξαν τη γνώμη της Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν.

Θέλει να ιδρύσει “Κολέγιο Ασφάλειας” Η συνέντευξη Τύπου της Κυριακής εξελίχθηκε περισσότερο ως ανασκόπηση των πρωτοβουλιών και των σχεδίων που ήταν ήδη γνωστά. Υπήρξε, ωστόσο, μια νέα ανακοίνωση.

Η Φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι θα δημιουργήσει ένα “Κολέγιο Ασφάλειας”, μια νέα μορφή συνόδου για τους Ευρωπαίους Επιτρόπους της, ώστε να λαμβάνουν τακτικές ενημερώσεις από τις υπηρεσίες πληροφοριών σχετικά με τις σχετικές εξελίξεις στον τομέα της ασφάλειας και “να είναι μπροστά από τις εξελίξεις”.

Η προσέγγιση για την ασφάλεια θα είναι συνολική, καλύπτοντας απειλές που σχετίζονται με την ενέργεια, την έρευνα, τον κυβερνοχώρο, το εμπόριο, τη μετανάστευση, την ξένη παρέμβαση και κάθε άλλο πιθανό θέμα, εξήγησε η ίδια. Στη μορφή αυτή θα λάβουν μέρος και τα 27 μέλη του σώματος.

“Πρέπει να μεταβούμε σε μια νοοτροπία ετοιμότητας”, δήλωσε η ίδια. “Μόνο αν έχουμε σαφή και σε βάθος κατανόηση των απειλών, συμπεριλαμβανομένων των υβριδικών απειλών, μπορούμε να συμβάλουμε αποτελεσματικά στη συλλογική ασφάλεια”.

Ερωτηθείσα πότε θα συνέλθει το πρώτο “Κολέγιο Ασφαλείας”, η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν δεν μπόρεσε να δώσει συγκεκριμένη ημερομηνία, αλλά δήλωσε ότι θα συμβεί “εν ευθέτω χρόνω” και θα συνεδριάζει “συχνά” στο μέλλον.

Στο πλευρό της Ουκρανίας στα “δύσκολα” Παρά την έντονη εστίαση στην άμυνα και τις πολλές ερωτήσεις για τον Ντόναλντ Τραμπ, η Ουκρανία δεν είχε εξέχουσα θέση στη συνέντευξη Τύπου της Κυριακής.

Παρόλα αυτά, η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν φρόντισε να τονίσει τη μακροχρόνια υποστήριξη της ΕΕ προς το Κίεβο, αναφέροντας στοιχεία για τη στρατιωτική βοήθεια (52 δισ. ευρώ) “ισάξια” με αυτή των ΗΠΑ.

“Εδώ θα πρέπει να εντείνουμε τις προσπάθειές μας, χωρίς καμία αμφιβολία”, είπε, αναφερόμενη στην απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να αναστείλει προσωρινά τη στρατιωτική βοήθεια και την ανταλλαγή πληροφοριών.

Το σχέδιο “Rearm Europe” ύψους 800 δισ. ευρώ θα ωφελήσει επίσης την Ουκρανία, διότι θα επιτρέψει στα κράτη μέλη να προμηθεύονται ταχύτερα όπλα και πυρομαχικά, πρόσθεσε.

Ερωτηθείσα εάν η Ουκρανία θα πρέπει να αισθάνεται σίγουρη για τη μελλοντική υποστήριξη της Ευρώπης ενόψει των συνομιλιών της με τις ΗΠΑ στη Σαουδική Αραβία, η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν είπε ότι θα πρέπει να αισθάνεται σίγουρη λόγω της στενής σχέσης της με τον Ππόεδρο Ζελένσκι, με τον οποίο έχει περάσει “μέσα από τα δύσκολα”.

“Γνωρίζουμε ότι είμαστε αξιόπιστοι ο ένας για τον άλλον σε κρίσεις και έκτακτες καταστάσεις και ότι μπορούμε, τις περισσότερες φορές, όχι πάντα, να βρούμε λύσεις συνεργαζόμενοι πολύ στενά”, δήλωσε η ίδια.

Η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι η ισχυρότερη εγγύηση ασφάλειας για την Ουκρανία θα ήταν η ένταξη στο ΝΑΤΟ, αλλά αυτό “δεν είναι δυνατό” λόγω της δηλωμένης αντίθεσης του Ντόναλντ Τραμπ. Η Ουγγαρία και η Σλοβακία, τα δύο πιο φιλικά προς τη Ρωσία κράτη μέλη, είναι επίσης σθεναρά αντίθετες.

Μια “δεύτερη” εγγύηση ασφαλείας, είπε, θα ήταν ένας “καλά εξοπλισμένος, λειτουργικός” ουκρανικός στρατός. Δεν αναφέρθηκε σε μια ειρηνευτική αποστολή, την οποία προωθούσαν το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία και άλλοι σύμμαχοι.

“Πρόκειται για μια κοινή διαδικασία εκμάθησης”, παραδέχθηκε. “Επειδή πρόκειται για αχαρτογράφητα νερά και μαζί πρέπει να βρούμε τη σωστή λύση”.

Πηγή: Pagenews.gr