Bloomberg: Γιατί οι δασμοί δεν είναι λύση αλλά μόνο πρόβλημα

Από τη Wall Street μέχρι την Ουάσινγκτον, οι δασμοί αποτέλεσαν αντικείμενο πολλών έντονων – και φορτισμένων – συζητήσεων τις τελευταίες εβδομάδες. Καθώς οι Αμερικανοί προσπαθούν να καταλάβουν τη λογική πίσω από τα εμπορικά εμπόδια που εισάγει η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ – με πιο πρόσφατη την απειλή που εκδόθηκε την Τρίτη για διπλασιασμό των δασμών στον καναδικό χάλυβα και το αλουμίνιο, η υλοποίησή της είναι τώρα αβέβαιη – αξίζει να συγκρατήσουμε μερικά γενικά σημεία.

Ένα από αυτά είναι ότι τα μέτρα αποτελούν ουσιαστικά φόρο για τους Αμερικανούς. Δεν σημαίνει ότι οι ξένες χώρες απλώς πληρώνουν παραπάνω – το κόστος ανεβαίνει για τις αμερικανικές εταιρείες όταν εισάγουν ένα προϊόν. Αυτό, με τη σειρά του, σημαίνει ότι το κόστος βαραίνει τελικά τους καταναλωτές και τις εταιρείες που χρησιμοποιούν εισαγόμενες πρώτες ύλες. Το αποτέλεσμα αυτών των υψηλότερων τιμών είναι να μειώνεται το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών, να μειώνονται οι πραγματικοί μισθοί αλλά και η οικονομική ανάπτυξη.

Ακόμη και αν οι ψηφοφόροι ήταν πρόθυμοι να ανεχθούν τις υψηλότερες τιμές, οι δασμοί θα σημαίνουν πιθανότατα λιγότερες αμερικανικές θέσεις εργασίας. Ceteris paribus, καθώς το κόστος αυξάνεται, η ζήτηση υποχωρεί. Η χαμηλότερη ζήτηση μειώνει την παραγωγή, γεγονός που οδηγεί σε λιγότερη απασχόληση. Εάν οι άλλες χώρες προβούν σε αντίποινα – όπως πολλές σχεδιάζουν να πράξουν – οι επιπτώσεις αυτές θα επιδεινωθούν, κάτι που μεταφράζεται σε ακόμη υψηλότερες τιμές και λιγότερες θέσεις εργασίας.

Παράλληλα, ο προστατευτισμός αυτός δεν θα αναζωογονήσει την αμερικανική μεταποίηση. Οι δασμοί μειώνουν τον ανταγωνισμό, διευκολύνοντας τις εγχώριες εταιρείες να επιβιώνουν με χειρότερα προϊόντα και λιγότερη αποτελεσματικότητα. Ένα τρανταχτό παράδειγμα είναι οι δασμοί που επιβλήθηκαν στα ξένα αυτοκίνητα τις δεκαετίες του 1970 και 1980, “τυφλώνοντας” τους Αμερικανούς κατασκευαστές αυτοκίνητων, οι οποίοι δεν είδαν την ανάγκη να καινοτομήσουν -τόσο στον σχεδιασμό όσο και στην παραγωγή οχημάτων- και επιτρέποντας στους Ιάπωνες ανταγωνιστές τους να πάρουν προβάδισμα.

Η ιστορία προσφέρει πολλά άλλα “καμπανάκια”. Ένας προηγούμενος γύρος δασμών στον χάλυβα και το αλουμίνιο το 2018 αύξησε το κόστος παραγωγής και τις τιμές καταναλωτή, εμπόδισε τις εξαγωγές και είχε ως αποτέλεσμα περίπου 75.000 λιγότερες θέσεις εργασίας στη μεταποίηση. Κάθε θέση εργασίας που “σώθηκε” σε στοχευμένες βιομηχανίες κόστισε περίπου 650.000 δολάρια. Παρόμοια δυναμική παρατηρήθηκε και όταν ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα επέβαλε δασμούς στα κινεζικά ελαστικά το 2009, αλλά και στους δασμούς στον χάλυβα επί προεδρίας Τζορτζ Μπους το 2002.

Τα σχέδια της σημερινής κυβέρνησης – που περιλαμβάνουν δασμούς 25% στα περισσότερα αγαθά από τον Καναδά και το Μεξικό, καθώς και δασμούς 20% στα αγαθά από την Κίνα – θα μπορούσαν να αποδειχθούν ιδιαίτερα δαπανηρά. Μια μελέτη διαπίστωσε ότι θα ισοδυναμούσαν με φόρο άνω των 1.200 δολαρίων ετησίως για ένα μέσο νοικοκυριό στις ΗΠΑ. Η ανάπτυξη θα μπορούσε να συρρικνωθεί κατά 0,4% ή περισσότερο, ενώ μέχρι και 400,000 θέσεις εργασίας ενδέχεται να κινδυνεύσουν. Και αυτό δεν περιλαμβάνει τα σχέδια για δασμούς 25% στις εισαγωγές από την Ευρώπη και νέους δασμούς στη γεωργία, τα αυτοκίνητα, τα τσιπς, το χαλκό, τα προϊόντα ξυλείας, τα φαρμακευτικά προϊόντα και άλλα.

Πέραν όμως της άμεσης οικονομικής ζημίας, τα μέτρα αυτά απειλούν να εμπλέξουν τις ΗΠΑ σε πολυετή παζάρια, να επιβάλουν τεράστιο διοικητικό κόστος και να διαβρώσουν περαιτέρω το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα που βασίζεται σε κανόνες και έχει διευκολύνει τη γενική αύξηση της ευημερίας. Η πρόσθετη αβεβαιότητα θα εμποδίσει τις επενδύσεις. Για να μην αναφερθούμε στη διπλωματική ζημία που προκαλείται από την επιλογή των ΗΠΑ να γυρίσουν την πλάτη στους συμμάχους τους.

Και το πιο σημαντικό: Οι αμερικανικές εταιρείες δεν θα πρέπει να φοβούνται τον ανταγωνισμό. Οι πιο επιτυχημένες αμερικανικές επιχειρήσεις δεν πέτυχαν λόγω των δασμών. Πέτυχαν αξιοποιώντας το επιχειρηματικό πνεύμα και παρέχοντας καλύτερα προϊόντα και υπηρεσίες σε χαμηλότερες τιμές. Οι εταιρείες που ζητούν προστατευτισμό στέλνουν το μήνυμα ότι δεν μπορούν να ανταγωνιστούν τους “αντιπάλους” τους χωρίς τη βοήθεια της κυβέρνησης, κάτι που θα έπρεπε να αποτελεί προειδοποιητικό σημάδι (red flag).

Το Κογκρέσο και ο Λευκός Οίκος δεν θα έπρεπε να μοιράζουν προνόμια σε τέτοιες εταιρείες. Αντ’ αυτού, θα πρέπει να υιοθετήσουν πολιτικές που δίνουν κίνητρα για επενδύσεις και ανάπτυξη, να ενθαρρύνουν την έρευνα και την ανάπτυξη (R&D), να δημιουργήσουν ένα εξειδικευμένο και δημιουργικό εργατικό δυναμικό, να εκσυγχρονίσουν τις υποδομές και, ναι, να καλωσορίσουν περισσότερους ταλαντούχους μετανάστες για να εργαστούν στις ΗΠΑ και να ιδρύσουν την επόμενη γενιά σπουδαίων εταιρειών.

Πηγή: Pagenews.gr