Ο Ερντογάν νιώθει απαραίτητος στη Δύση και δεν “φοβάται” τη σύλληψη Ιμάμογλου – Μόνος φόβος οι αγορές

Όταν οι τουρκικές αρχές αποφάσισαν τον μεγαλύτερο αντίπαλο του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν το σαββατοκύριακο, χιλιάδες διαδηλωτές βγήκαν στους δρόμους. Οι δυτικοί σύμμαχοι της χώρας ήταν αξιοσημείωτα μετριοπαθείς στις αντιδράσεις τους, σημειώνει σε ανάλυσή του το πρακτορείο Bloomberg.

Ο Τούρκος πρόεδρος και ανώτατος διοικητής του δεύτερου μεγαλύτερου στρατού του ΝΑΤΟ πιστεύει ότι ο κόσμος τον χρειάζεται τόσο πολύ που δεν θα ρισκάρει να αρχίσει μια σταυροφορία υπέρ της δημοκρατίας και εναντίον του. Με τις ΗΠΑ και την Ευρώπη να είναι απασχολημένες με τις προκλήσεις ασφαλείας, ο Ερντογάν έχει τοποθετηθεί ως βασικός διαμεσολαβητής ισχύος από την Ουκρανία έως τις ζώνες συγκρούσεων της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής.

Εκτός από μερικές αντιρρήσεις από τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, η διεθνής κατακραυγή μετά την επίσημη σύλληψη του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης από το τουρκικό δικαστήριο την Κυριακή, Εκρεμ Ιμάμογλου, ήταν εμφανής λόγω της απουσίας της. Ο απερχόμενος καγκελάριος της Γερμανίας χαρακτήρισε την κράτησή του νωρίτερα “στενάχωρη”. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ περιορίστηκε να δηλώσει ότι πρόκειται για εσωτερικό ζήτημα.

Η κυβέρνηση της Τουρκίας ισχυρίζεται ότι οι εισαγγελείς δεν ενεργούν υπό πολιτική πίεση. Πολλοί επικριτές της, ωστόσο, έχουν βρεθεί πίσω από τα κάγκελα μετά την αμφισβήτηση του Ερντογάν, πιο πρόσφατα φέτος ως μέρος ενός κύματος συλλήψεων και ερευνών. Όμως, η φυλάκιση ενός πολιτικού τόσο υψηλού προφίλ όπως ο Ιμάμογλου, που ευρέως θεωρείται ικανός να νικήσει τον Ερντογάν στις επόμενες προεδρικές εκλογές, είναι άνευ προηγουμένου.

Ο Ερντογάν πιθανότατα υπολόγισε ότι η ανερχόμενη στρατηγική σημασία της Τουρκίας υπερτερεί των δημοκρατικών της ελλειμμάτων. Είναι ένα στοίχημα που, μέχρι στιγμής, έχει αποδώσει πολιτικά – μολονότι οι επενδυτές απορρίπτουν τα τουρκικά περιουσιακά στοιχεία και κινδυνεύουν να αναιρέσουν την πρόσφατη πρόοδο που έφερε ξένο χρήμα πίσω στη χώρα.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει κάνει την Ευρώπη να εξαρτάται όλο και περισσότερο από την Τουρκία, της οποίας το διευρυνόμενο στρατιωτικό αποτύπωμα και οι αμυντικές δυνατότητες την καθιστούν πολύτιμη σύμμαχο καθώς ο Τραμπ επανεξετάζει τις δεσμεύσεις των ΗΠΑ για την ασφάλεια στην Ευρώπη.

Ο Ιμάμογλου, βασικό ηγετικό στέλεχος του αντιπολιτευόμενου Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), συνελήφθη για πρώτη φορά την περασμένη Τετάρτη, μία ημέρα αφότου οι αρχές ανακάλεσαν το πανεπιστημιακό του δίπλωμα, μια υποχρεωτική προϋπόθεση για να είναι υποψήφιος πρόεδρος της Τουρκίας. Αργότερα κατηγορήθηκε για διαφθορά και αρνείται όλες τις κατηγορίες εναντίον του.

Ο 54χρονος δήμαρχος είναι μια σημαντική πολιτική δύναμη από το 2019, όταν νίκησε τον επιλεγμένο υποψήφιο του Ερντογάν στις δημοτικές εκλογές στην Κωνσταντινούπολη. Επανέλαβε αυτή την επιτυχία εναντίον ενός άλλου συμμάχου του Ερντογάν πέρυσι, βοηθώντας την αξιωματική αντιπολίτευση να προκαλέσει μια άνευ προηγουμένου ήττα για το ισλαμοσυντηρητικό Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Τούρκου προέδρου.

Σε αντίθεση με τους ηγέτες φιλοκουρδικών ή τουρκικών εθνικιστικών κομμάτων που είχαν φυλακιστεί στο παρελθόν, η πολιτική ανάδυση και η δημοτικότητα του Ιμάμογλου τον καθιστούν τον πιο ισχυρό αντίπαλο που έχει παραμερίσει ποτέ ο Ερντογάν. “Θα αφαιρέσουμε μαζί αυτή τη μαύρη κηλίδα στη δημοκρατία μας”, είπε ο Ιμάμογλου σε δήλωση λίγο μετά τη σύλληψή του. “Στέκω στο ύψος μου, δεν θα υποκύψω ποτέ”.

Οι επόμενες προεδρικές εκλογές στην Τουρκία είναι προγραμματισμένες το 2028, αν και σύμφωνα με το σύνταγμα ο Ερντογάν, 71 ετών, απαγορεύεται να είναι εκ νέου υποψήφιος. Για να αλλάξει αυτό, το AKP και οι σύμμαχοί του χρειάζονται διευρυμένη κοινοβουλευτική πλειοψηφία και οι παρατηρητές λένε ότι η καταστολή των αντιπάλων και οι πρόσφατες πρωτοβουλίες για την επίτευξη ειρήνης με τους Κούρδους αποσχιστές έχουν σχεδιαστεί για να αυξήσουν την κοινοβουλευτική υποστήριξη στο μπλοκ υπό τον Τούρκο ηγέτη.

“Αυτό που γίνεται όλο και πιο σαφές είναι η προθυμία του Ερντογάν να οδηγήσει την Τουρκία προς την πλήρη απολυταρχία, απομακρυνόμενος από το υβριδικό αυταρχικό μοντέλο που χαρακτήρισε τη διακυβέρνηση της χώρας την τελευταία δεκαετία”, δήλωσε ο Wolfango Piccoli, συμπρόεδρος της εταιρείας συμβούλων Teneo.

Η πολιτική αναταραχή στο εσωτερικό της Τουρκίας, εν τω μεταξύ, έρχεται καθώς το υπερατλαντικό αμυντικό κατεστημένο αντιμετωπίζει τις δικές του άνευ προηγουμένου προκλήσεις.

Ο Τραμπ διαπραγματεύεται μια κατάπαυση του πυρός μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, όπου ο Ερντογάν έχει προσφερθεί να στείλει ειρηνευτική δύναμη. Η Τουρκία είναι μια από τις λίγες χώρες για τις οποίες η Ρωσία δεν έχει αντιταχθεί σε έναν τέτοιο ρόλο – ωστόσο, ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έχει δηλώσει ότι δεν θέλει στρατεύματα του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία.

Η Τουρκία έχει υποβάλει σχέδια σε Αμερικανούς αξιωματούχους για να αναλάβει τον αγώνα κατά του Ισλαμικού Κράτους και να εξασφαλίσει σταθερότητα στη Συρία, επιτρέποντας στους Αμερικανούς να εστιάσουν τις προσπάθειές τους σε άλλα ζητήματα εθνικής ασφάλειας.

Κατά τη διάρκεια συνομιλίας με τον πρόεδρο των ΗΠΑ στις 16 Μαρτίου, ο Ερντογάν ζήτησε επίσης την άρση των κυρώσεων που επιβλήθηκαν στις αμυντικές εταιρείες της Τουρκίας κατά την πρώτη προεδρία Τραμπ. Επιπλέον, ο Ερντογάν, ο οποίος επιδιώκει να συναντήσει τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο τον επόμενο μήνα, ζήτησε την επαναφορά της Τουρκίας στο έργο F-35, ένα κοινό πρόγραμμα παραγωγής των πιο προηγμένων μαχητικών αεροσκαφών πέμπτης γενιάς της Αμερικής.

“Πιστεύω ότι ο πρόεδρος είχε μια υπέροχη συνομιλία με τον Ερντογάν πριν από δύο ημέρες – πραγματικά μεταμορφωτική”, δήλωσε την Παρασκευή ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, απορρίπτοντας τις ανησυχίες για τις διαδηλώσεις που πυροδότησε η κράτηση του Ιμάμογλου. “Υπάρχουν πολλά καλά, θετικά νέα που έρχονται από την Τουρκία αυτή τη στιγμή ως αποτέλεσμα αυτής της συνομιλίας”.

Αυτή τη στιγμή, οι επενδυτές ίσως να είναι η μόνη δύναμη που θα ελέγχει τις φιλοδοξίες του Ερντογάν.

Η αστάθεια στις χρηματοπιστωτικές αγορές θέτει σε κίνδυνο τα οικονομικά κέρδη από τότε που ο Ερντογάν κέρδισε την επανεκλογή του στο ύπατο αξίωμα της Τουρκικής Δημοκρατίας στα μέσα του 2023. Τότε αντέστρεψε αμέσως τις ανορθόδοξες οικονομικές πολιτικές του, επαναφέροντας τον πρώην σύμμαχό του Μεχμέτ Σίμσεκ ως υπουργό Οικονομίας και Οικονομικών.

Η κεντρική τράπεζα αύξησε τα επιτόκια στο 50% – το υψηλότερο επίπεδο από τότε που ο Ερντογάν άρχισε να κυβερνά την Τουρκία το 2003- και τα κράτησε εκεί για αρκετό καιρό ώστε η Τουρκία να συσσωρεύσει συναλλαγματικά αποθέματα μετά από χρόνια “στο κόκκινο”.

Ο πληθωρισμός, που εξακολουθούσε να κυμαίνεται γύρω στο 40%, έδειχνε τελικά σημάδια υποχώρησης, αφού οι ραγδαίες αυξήσεις των τιμών ώθησαν πολλούς Τούρκους στη φτώχεια και μακριά από το κυβερνών κόμμα του Ερντογάν.

Από τη σύλληψη του Ιμάμογλου την περασμένη εβδομάδα, το κόστος δανεισμού της Τουρκίας αυξήθηκε, οι μετοχές υποχώρησαν και η λίρα έχει χάσει περισσότερο από 3%. Η κεντρική τράπεζα παρενέβη, με τα εμπορικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να πουλούν έως και 9 δισεκατομμύρια δολάρια την πρώτη ημέρα της αστάθειας για να ανακόψουν την πτώση της λίρας και να την αποτρέψουν από το να υποκινήσει νέο κύμα πληθωρισμού.

Σε αυτό το σημείο, μόνο μαζικές ειρηνικές διαμαρτυρίες και οι αγορές -το μόνο πράγμα που αφορά την Τουρκία, πάνω στο οποίο ο Ερντογάν δεν έχει κανέναν έλεγχο- μπορούν να πείσουν τον Τούρκο πρόεδρο να αλλάξει πορεία, καταλήγει το Bloomberg.