Πώς οι αυξανόμενοι δεσμοί Γαλλίας – Μαρόκο τροφοδότησαν διπλωματική κρίση με την Αλγερία

Οι προσπάθειες της Γαλλίας να απελάσει Αλγερινούς υπηκόους που θεωρούνται απειλή έχουν προκαλέσει διπλωματική αντιπαράθεση, καθώς η Αλγερία αρνείται να τους δεχτεί πίσω. Ενώ οι εντάσεις φαίνεται να επικεντρώνονται στη μετανάστευση, η πραγματική κινητήρια δύναμη της διαμάχης είναι η αυξανόμενη συμμαχία της Γαλλίας με το Μαρόκο, τον περιφερειακό αντίπαλο της Αλγερίας.

Η κατάσταση κλιμακώθηκε μετά από μια θανατηφόρα επίθεση με μαχαίρι στα τέλη Φεβρουαρίου που φέρεται να πραγματοποιήθηκε από Αλγερινό πολίτη. Σε απάντηση, η γαλλική κυβέρνηση έστειλε την περασμένη εβδομάδα έναν κατάλογο υποψήφιων απελαθέντων στο Αλγέρι. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι οι γαλλικές αρχές έχουν επιχειρήσει να απελάσουν τον κύριο ύποπτο 14 φορές, αυτός παραμένει στη Γαλλία, καθώς η Αλγερία συνεχίζει να του αρνείται την επανείσοδο.

Τον περασμένο μήνα, ο Γάλλος πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού προειδοποίησε την Αλγερία ότι αν συνεχίσει να μην είναι συνεργάσιμη, το Παρίσι θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο να αποσυρθεί από μια συμφωνία του 1968 με το Αλγέρι, η οποία διευκολύνει τη μετανάστευση Αλγερινών στη Γαλλία.

Σε απάντηση, το υπουργείο Εξωτερικών της Αλγερίας εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία κατηγόρησε τη Γαλλία για παραβίαση των υφιστάμενων διπλωματικών συμφωνιών και δήλωσε ότι θα αγνοήσει σκόπιμα τυχόν αιτήματα του Παρισιού.

Μετά από έναν αιώνα γαλλικής κατοχής, η Αλγερία απέκτησε την ανεξαρτησία της μετά από έναν σκληρό πόλεμο. Ακόμη και τώρα, οι γαλλοαλγερινές σχέσεις παραμένουν ασταθείς και η τρέχουσα διπλωματική διαμάχη υπογραμμίζει τις παρατεταμένες εντάσεις.

Οι αυξανόμενοι δεσμοί της Γαλλίας με το Μαρόκο

Για μεγάλο χρονικό διάστημα, η Αλγερία αντιμετώπιζε με καχυποψία τις όλο και πιο θερμές σχέσεις της Γαλλίας με το αντίπαλό της Μαρόκο. Τα προγραμματισμένα γαλλομαροκινά στρατιωτικά γυμνάσια τον Σεπτέμβριο του τρέχοντος έτους έχουν κλιμακώσει περαιτέρω τις εντάσεις.

Οι ασκήσεις που ονομάζονται «Chergui 2025», πρόκειται να πραγματοποιηθούν κοντά στα νοτιοδυτικά σύνορα της Αλγερίας με το Μαρόκο, στην Εραχίντια, μια πόλη στην περιοχή High Atlas του Μαρόκου. Σε απάντηση, η Αλγερία κάλεσε τον Γάλλο απεσταλμένο στο Αλγέρι, Στεφάν Ροματέ, και διαμαρτυρήθηκε επίσημα για την επιχείρηση, κάνοντας λόγο για «αδικαιολόγητη στρατιωτική κλιμάκωση» και «πρόκληση» που θα μπορούσε να προκαλέσει κρίση.

Ο Λουνές Μαγκραμανέ, γενικός γραμματέας του υπουργείου Εξωτερικών της Αλγερίας, δήλωσε: «Η κίνηση αυτή θα κλιμακώσει την ένταση μεταξύ των δύο χωρών σε ένα νέο επίπεδο έντασης».

Ωστόσο, η ρήξη αυτή οικοδομείται εδώ και μήνες λόγω πολλαπλών παραγόντων. Η αυξανόμενη απογοήτευση της Αλγερίας μπορεί να αποδοθεί στην επίσκεψη του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν στο Μαρόκο τον περασμένο Οκτώβριο, κατά τη διάρκεια της οποίας ενέκρινε την κυριαρχία του Ραμπάτ επί των αμφισβητούμενων εδαφών της Δυτικής Σαχάρας. Η Γαλλία είχε προηγουμένως διατηρήσει ουδετερότητα στο θέμα αυτό επί δεκαετίες.

Κατά τη διάρκεια της συνάντησής του με τον βασιλιά του Μαρόκου, Μοχάμεντ ΣΤ΄, ο Μακρόν επανέλαβε άμεσα την υποστήριξή του. Αν και το Ραμπάτ ελέγχει σχεδόν το 80% της περιοχής, τα Ηνωμένα Έθνη την κατατάσσουν ως «αυτοδιοικούμενη» και διατηρούν εκεί ειρηνευτική αποστολή από το 1991 με στόχο τη διοργάνωση δημοψηφίσματος.

Όπως δήλωσε τότε η Αλγερινή δημοσιογράφος Αντλίν Μεντί στο Radio France Internationale, «η Γαλλία θυσιάζει τις σχέσεις της με την Αλγερία με έναν αρκετά βίαιο και θεαματικό τρόπο και πρόκειται να εισέλθουμε σε μια νέα φάση κρίσης που θα διαρκέσει περισσότερο από άλλες κρίσεις».

Έχοντας διακόψει τις διπλωματικές σχέσεις με το Μαρόκο το 2021, η Αλγερία υποστηρίζει το Μέτωπο Πολισάριο, ένα αυτονομιστικό κίνημα που βρίσκεται σε σύγκρουση με το Μαρόκο για τη Δυτική Σαχάρα. Η περιοχή -που κατείχε η Ισπανία μέχρι το 1975, όταν το Μαρόκο την διεκδίκησε- είναι πλούσια σε πόρους αλλά αραιοκατοικημένη. Η απόφαση της Γαλλίας να στηρίξει το Ραμπάτ είναι ιδιαίτερα σημαντική δεδομένης της αποικιακής της ιστορίας στη Βόρεια Αφρική και του ρόλου της, μαζί με την Ισπανία, στη διαμόρφωση των μετα-αποικιακών συνόρων του Μαρόκου, της Αλγερίας και της Μαυριτανίας.

Η Γαλλία και το Μαρόκο εδραίωσαν περαιτέρω τους δεσμούς τους υπογράφοντας συμφωνίες αξίας περίπου 10 δισεκατομμυρίων ευρώ κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του Μακρόν. Έκτοτε, η Αλγερία απομακρύνεται ενεργά από τη γαλλική επιρροή, ενώ επιδιώκει να απομονώσει το Μαρόκο, δημιουργώντας νέες συμμαχίες με την Αίγυπτο, τη Λιβύη, το Σουδάν και άλλα έθνη που δεν είναι στενά ευθυγραμμισμένα με το Μαρόκο.

Ως αποτέλεσμα, είναι πιθανό αυτή η μεταναστευτική διαμάχη να οδηγήσει σε διπλωματική αντιπαράθεση.

Το μεταναστευτικό ζήτημα και η γαλλική πολιτική

Πέρα από τις εντάσεις με την Αλγερία, η γαλλική κυβέρνηση δυσκολεύεται να διαχειριστεί αποτελεσματικά τα ζητήματα μετανάστευσης. Μόνο το 10% περίπου των εντολών απέλασης που εκδίδουν οι γαλλικές αρχές καταλήγουν σε πραγματικές απελάσεις λόγω διπλωματικών διαφορών με διάφορες χώρες υποδοχής.

Τώρα, με τις εντάσεις να αυξάνονται, ο Γάλλος πρωθυπουργός Μπαϊρού ζήτησε την αναθεώρηση των μεταναστευτικών συμφωνιών δεκαετιών που παρέχουν στους Αλγερινούς ειδικό καθεστώς στη Γαλλία.

Ο Ρεταγιέ, στην προσπάθειά του να ηγηθεί του κεντροδεξιού κόμματος Les Republicains, αρνείται να παραβλέψει το θέμα, αναφέροντάς το ως θέμα «ασφάλειας του γαλλικού λαού», παρόλο που ο Μακρόν προέτρεψε πρόσφατα τους υπουργούς του να μετριάσουν τη ρητορική τους.

Το Παρίσι δεν μπορεί να αντέξει παρατεταμένες εντάσεις με το Αλγέρι, καθώς οι Αλγερινοί αποτελούν τη μεγαλύτερη διασπορά στη Γαλλία – αριθμούν τουλάχιστον 1,6 εκατομμύρια – και έχουν σημαντική πολιτική επιρροή. Συγκριτικά, υπάρχουν περίπου 1,06 εκατομμύρια Μαροκινοί που διαμένουν στη Γαλλία.

Ευρύτερες επιπτώσεις

Συζητώντας τις ευρύτερες επιπτώσεις μιας διπλωματικής αντιπαράθεσης μεταξύ Αλγερίας και Γαλλίας, ο Άνας Μεζούρ, δημοσιογράφος που εδρεύει στο Ραμπάτ, δήλωσε στο Al-Monitor ότι οι σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης βασίζονται κυρίως σε διμερείς συμφωνίες μεταξύ της ΕΕ και κάθε μεμονωμένης χώρας. Επομένως, η διαμάχη της Γαλλίας με την Αλγερία δεν θα πρέπει να επηρεάσει άμεσα τις σχέσεις της υπόλοιπης Βόρειας Αφρικής με τις Βρυξέλλες.

Ωστόσο, ο Μεζούρ τόνισε ότι τα τρέχοντα ζητήματα επεκτείνονται πέρα από το μεταναστευτικό. Συνδέονται με τη συμφωνία του 1968, η οποία παρέχει στους πολίτες των δύο χωρών ειδικά προνόμια διαμονής. 

Όσον αφορά την πιο σοβαρή διπλωματική κρίση που αφορά τις στρατιωτικές ασκήσεις Γαλλίας-Μαρόκου, ο Μεζούρ προειδοποίησε ότι «μπορεί να έχει επιπτώσεις στη σχέση της Αλγερίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση όσον αφορά τη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας». Σημείωσε ότι η Γαλλία προσπαθεί εδώ και καιρό να διατηρήσει μια ισορροπία μεταξύ Αλγερίας και Μαρόκου, αλλά πέρασε μια νέα γραμμή τον Οκτώβριο, όταν ο Μακρόν μίλησε στο μαροκινό κοινοβούλιο.

Σύμφωνα με τον Μεζούρ, η Γαλλία βλέπει τα οικονομικά της συμφέροντα και τα συμφέροντα ασφαλείας της πιο στενά συνδεδεμένα με το Μαρόκο παρά με την Αλγερία, ιδίως καθώς το Μαρόκο έχει επεκτείνει την οικονομική και τραπεζική του παρουσία σε όλη την Αφρική, αυξάνοντας τη σημασία του ως γαλλικού συμμάχου.

Εν τω μεταξύ, ο Μπουράκ Καν Τσελίκ, πολιτικός αναλυτής με έδρα την Κωνσταντινούπολη, δήλωσε στο Al-Monitor ότι η κρίση μεταξύ Αλγερίας και Γαλλίας είναι κάτι περισσότερο από ένα διμερές ζήτημα – έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει τους στρατηγικούς υπολογισμούς της Ευρώπης στη Βόρεια Αφρική. «Ενώ η Γαλλία επιδιώκει να διατηρήσει τους ιστορικούς της δεσμούς με τις πρώην αποικίες της, η Αλγερία λαμβάνει μέτρα για να διακόψει εντελώς αυτούς τους δεσμούς», είπε. Αυτή η μετατόπιση θα μπορούσε να έχει σημαντικές συνέπειες για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, τις μεταναστευτικές πολιτικές και την περιφερειακή επιρροή της.

Ο Τσελίκ σημείωσε τον κρίσιμο ρόλο της Αλγερίας στον ενεργειακό εφοδιασμό της Ευρώπης, ιδίως καθώς η Ευρώπη επιδιώκει να μειώσει την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο μετά τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας. Προειδοποίησε ότι οι διπλωματικές εντάσεις με τη Γαλλία θα μπορούσαν να «αναγκάσουν την ΕΕ να επανεξετάσει τις ενεργειακές πολιτικές της στη Βόρεια Αφρική». Η Αλγερία θα μπορούσε να αξιοποιήσει τους ενεργειακούς της πόρους έναντι της Γαλλίας, περιορίζοντας τις εξαγωγές φυσικού αερίου ή αυξάνοντας τις τιμές.

Σε ένα τέτοιο σενάριο, η Ευρώπη θα μπορούσε να στραφεί προς το Μαρόκο και την Τυνησία για εναλλακτικές πηγές ενέργειας, αλλά «οι χώρες αυτές είναι απίθανο να αντικαταστήσουν πλήρως την Αλγερία βραχυπρόθεσμα».

Από γεωπολιτική άποψη, ο Τσελίκ πρότεινε ότι η Αλγερία μπορεί να στραφεί προς την Κίνα, εάν αποξενωθεί περαιτέρω από τη Δύση. Η Αλγερία έχει ήδη ενισχύσει τους στρατιωτικούς της δεσμούς με τη Ρωσία και τις οικονομικές της συνεργασίες με την Κίνα. Εάν οι εντάσεις με τη Γαλλία συνεχίσουν να κλιμακώνονται, υποστήριξε, «το γεωπολιτικό τοπίο στη Βόρεια Αφρική θα μπορούσε να αλλάξει δραματικά».

Πηγή; pagenews.gr