Τι σημαίνει για τα Βαλκάνια η νέα αμυντική συμφωνία Αλβανίας, Κροατίας και Κοσόβου;

Καθώς αυξάνονται οι ανησυχίες για το μέλλον της αμερικανικής υποστήριξης για την ευρωπαϊκή ασφάλεια και τα κράτη της ΕΕ αυξάνουν τις αμυντικές δαπάνες, τρεις χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης υπέγραψαν στρατιωτική συμφωνία που, όπως λένε, θα ενισχύσει την περιφερειακή σταθερότητα.

Οι υπουργοί Άμυνας της Αλβανίας, του Κοσσυφοπεδίου και της Κροατίας συναντήθηκαν την περασμένη εβδομάδα στα Τίρανα για να υπογράψουν μια κοινή δήλωση συνεργασίας που αποσκοπεί στην ενίσχυση της αμυντικής ικανότητας, την προώθηση της στρατιωτικής τεχνολογίας και τη βελτίωση της περιφερειακής διαλειτουργικότητας μέσω κοινής εκπαίδευσης και ασκήσεων.

Ωστόσο, η νέα συμμαχία προκάλεσε επικρίσεις στη Σερβία, η οποία δεν αναγνωρίζει το Κοσσυφοπέδιο ως ανεξάρτητο κράτος. Το Κοσσυφοπέδιο ανακήρυξε την ανεξαρτησία του το 2008, σχεδόν μια δεκαετία μετά από μια βομβαρδιστική εκστρατεία 78 ημερών από το ΝΑΤΟ, η οποία έθεσε τέλος σε μια σύγκρουση μεταξύ των σερβικών κυβερνητικών δυνάμεων και των Αλβανών αυτονομιστών.

Ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς δήλωσε ότι η Αλβανία και η Κροατία -που είναι μέλη του ΝΑΤΟ- τροφοδοτούν μια “κούρσα εξοπλισμών” στην περιοχή με την υπογραφή της συμφωνίας με το Κοσσυφοπέδιο.

“Είναι μια δύσκολη κατάσταση για εμάς, αλλά έχουμε κατανοήσει το μήνυμά τους. Και θα προστατεύσουμε τη χώρα μας, θα τους αποτρέψουμε και θα την υπερασπιζόμαστε πάντα με επιτυχία από κάθε πιθανό επιτιθέμενο, ακόμη και από αυτόν τον ισχυρό”, δήλωσε ο Βούτσιτς την Τετάρτη.

Σύμφωνα με τα σερβικά μέσα ενημέρωσης, ο Βούτσιτς και ο σύμμαχός του Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν είχαν συνομιλίες για μια παρόμοια διμερή στρατιωτική συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών.

Γράφοντας στο Χ την Τετάρτη, μετά την κριτική που άσκησε ο Vučić στην τριμερή συμφωνία, ο Κροάτης υπουργός Άμυνας Ivan Anušić δήλωσε ότι “έχει περάσει ο καιρός που ρωτήσαμε το Βελιγράδι τι πρόκειται να κάνουμε”.

“Η Αλβανία είναι σύμμαχός μας στο ΝΑΤΟ και το Κοσσυφοπέδιο είναι μια φιλική χώρα την οποία έχουμε αναγνωρίσει”, είπε. “Περισσότερες χώρες θα συμμετάσχουν στην πρωτοβουλία”.

Η πρόσφατη προσέγγιση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ με τη Ρωσία, οι απειλές προς τα μέλη του ΝΑΤΟ για τις δαπάνες και οι προειδοποιήσεις των ΗΠΑ ότι η ευρωπαϊκή ασφάλεια δεν μπορεί πλέον να αποτελεί την κύρια εστίαση της Ουάσινγκτον έχουν ωθήσει το ζήτημα της άμυνας στο προσκήνιο σε ολόκληρη την ήπειρο.

Ωστόσο, η τριμερής συμφωνία θα ενισχύσει πραγματικά τις αμυντικές ικανότητες και τη στρατιωτική σταθερότητα στη νοτιοανατολική Ευρώπη, καθώς η απειλή της αποχώρησης των ΗΠΑ διαφαίνεται όλο και πιο έντονα, ή πρόκειται απλώς για σαμποτάζ που θα μπορούσε να ανεβάσει περαιτέρω τις πολιτικές θερμοκρασίες;

Μια κενή συμφωνία;

Σύμφωνα με την Μιμόζα Αχμετάι, πρώην υπουργό ένταξης στην ΕΕ του Κοσσυφοπεδίου, η τριμερής συμφωνία έχει σαφή πολιτική σημασία.

“Σημαίνει ότι δύο χώρες του ΝΑΤΟ (η Αλβανία και η Κροατία) θα συμμετάσχουν σε στρατιωτικές ασκήσεις του Κοσσυφοπεδίου και θα συμβάλουν και θα υποστηρίξουν το Κοσσυφοπέδιο στην πορεία του προς την ένταξη στο ΝΑΤΟ”, δήλωσε στο Euronews σε συνέντευξή της.

“Και θα υποστηρίξουν το Κοσσυφοπέδιο για την αντιμετώπιση πιθανών κυβερνοεπιθέσεων και επιθέσεων υβριδικού πολέμου”, πρόσθεσε η Αχμετάι, που διετέλεσε επίσης πρέσβης του Κοσσυφοπεδίου στις Βρυξέλλες, μεταξύ άλλων διπλωματικών θέσεων.

Η Πρίστινα εξετάζει το ενδεχόμενο να μετατρέψει την ελαφρά οπλισμένη Δύναμη Ασφαλείας Κοσσυφοπεδίου (KSF) σε στρατό μέχρι το 2028.

Από το 1999, η διεθνής ειρηνευτική δύναμη, η KFOR, και η Αποστολή του Γραφείου της ΕΕ για το Κράτος Δικαίου στο Κοσσυφοπέδιο (EULEX) έχουν υπηρετήσει ως στρατιωτικές δυνάμεις προστασίας της χώρας και υποστήριξης της αστυνομίας και της δικαιοσύνης της, στο πλαίσιο εντολής του ΟΗΕ.

Το Βελιγράδι αντιτίθεται σθεναρά στην ανάπτυξη των δυνάμεων ασφαλείας του Κοσσυφοπεδίου, καθώς οι Σέρβοι πολιτικοί υποστηρίζουν ότι θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την υποκίνηση συγκρούσεων με τους εναπομείναντες εθνοτικούς Σέρβους στο Κοσσυφοπέδιο, ιδίως στο βόρειο τμήμα του.

Τελικά, η συμφωνία μεταξύ της Αλβανίας, του Κοσσυφοπεδίου και της Κροατίας είχε ως στόχο να επιδείξει περιφερειακή σταθερότητα σε μια περίοδο αυξημένων εντάσεων και είναι πιθανό να αποδειχθεί συμβολική στην καλύτερη περίπτωση, δήλωσε ο Nikola Lunić, εκτελεστικός διευθυντής της δεξαμενής σκέψης Council for Strategic Policy με έδρα το Βελιγράδι.

“[Είναι] ένα κενό έγγραφο. Θα χρειαστεί την έγκριση του ΝΑΤΟ, δεδομένου ότι η Κροατία και η Αλβανία είναι μέλη της συμμαχίας, καθώς και του ΟΑΣΕ (Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη), ο οποίος είναι υπεύθυνος για τον έλεγχο των όπλων στην περιοχή”, είπε. “Το ίδιο ισχύει και για οποιοδήποτε μνημόνιο που θα μπορούσε να υπογραφεί μεταξύ της Σερβίας και της Ουγγαρίας”.

Καλύτερα μαζί

Η Κροατία είναι η ισχυρότερη από τις τρεις χώρες της συμφωνίας και η μόνη που είναι μέλος τόσο του ΝΑΤΟ όσο και της ΕΕ.

Αν και η στρατιωτική βιομηχανία της Κροατίας είναι μικρή σε σύγκριση με τα βαριά χαρτιά της ΕΕ, εξακολουθεί να είναι ζωτικής σημασίας στη νοτιοανατολική Ευρώπη, δήλωσε ο Κροάτης εμπειρογνώμονας σε θέματα άμυνας και ασφάλειας Igor Tabak.

“Εάν το Κοσσυφοπέδιο, κάπου στο μέλλον, αρχίσει να δημιουργεί στρατό, (η Κροατία) θα ήθελε να έχει ένα στήριγμα εκεί”, δήλωσε ο Tabak, ιδρυτικός διευθυντής της ιστοσελίδας Obris.

“Επειδή η Κροατία σκέφτεται να αναβαθμίσει την αμυντική της βιομηχανία που σχετίζεται με το σχέδιο ReArm της ΕΕ. Έτσι, αν αν καταφέρουμε να δημιουργήσουμε κάποια πρόσθετη παραγωγή, θα χρειαστούμε νέες αγορές”, πρόσθεσε.

Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε το σχέδιο ReArm Europe, το οποίο από τότε μετονομάστηκε σε Readiness 2030, για την κινητοποίηση έως και 800 δισεκατομμυρίων ευρώ για αμυντικές επενδύσεις.

Η Σερβία και η Κροατία αγωνίζονται να αποκτήσουν νέα οπλικά συστήματα τα τελευταία χρόνια, ακόμη και πριν από την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία στις αρχές του 2022.

Οι δύο χώρες, οι οποίες προηγουμένως βρίσκονταν σε πόλεμο κατά τη διάρκεια της βίαιης διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας τη δεκαετία του 1990, υπέγραψαν συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας το 2010. Παρά την υποβόσκουσα ένταση στις σχέσεις μεταξύ Βελιγραδίου και Ζάγκρεμπ, εξακολουθεί να ισχύει, δήλωσε ο Tabak.

“Οι υποπεριφερειακές συνθήκες ελέγχου των εξοπλισμών … (είναι) ένα από τα πολύ λίγα καθεστώτα που εξακολουθούν να εφαρμόζονται στην περιοχή”, είπε.

Πηγή: pagenews.gr