Η Τουρκία βλέπει ευκαιρία με τον Τραμπ να αποδυναμώσει το κουρδικό μπλοκ και να αποκτήσει F-35

Η Τουρκία ανανεώνει την προσπάθειά της να επανενταχθεί στο πρόγραμμα των μαχητικών αεροσκαφών F-35 των Ηνωμένων Πολιτειών, μετά τον αποκλεισμό της το 2019, μετά την επίσημη επίσκεψη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Χακάν Φιντάν στην Ουάσινγκτον την περασμένη εβδομάδα.

Όπως αναφέρει το al monitor, η επίσκεψη του Φιντάν στην Ουάσινγκτον -η πρώτη μετά την ανάληψη των καθηκόντων του Ντόναλντ Τραμπ τον Ιανουάριο- σηματοδότησε την αμοιβαία βούληση να αντιμετωπιστούν μακροχρόνιες εντάσεις, συμπεριλαμβανομένων των διαφορετικών συμφερόντων στη Συρία. Ωστόσο, οι αναλυτές λένε ότι μέχρι στιγμής έχουν γίνει λίγα συγκεκριμένα βήματα που να υποδηλώνουν ουσιαστική πρόοδο.

Η Άγκυρα ζητά επιτακτικά την επίλυση δύο βασικών ζητημάτων στις σχέσεις της με τις Ηνωμένες Πολιτείες, δήλωσε Τούρκος αξιωματούχος στο Al-Monitor – συγκεκριμένα, την άρση των αμυντικών κυρώσεων κατά της Τουρκίας και την απόσυρση της αμερικανικής υποστήριξης προς τις υπό κουρδική ηγεσία Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις, τις οποίες η Άγκυρα θεωρεί απειλή για την εθνική ασφάλεια.

“Πιστεύουμε ότι μόλις επιλυθούν αυτά τα δύο ζητήματα, θα επιτευχθεί μια πιο υγιής βάση στις διμερείς σχέσεις”, δήλωσε ο αξιωματούχος στο Al-Monitor.

Ο Φιντάν είχε συνομιλίες την περασμένη Τρίτη με τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και συναντήθηκε την επόμενη ημέρα με τον Ρεπουμπλικανό βουλευτή Τζο Γουίλσον, επικεφαλής της ομάδας για τις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας και τους Τουρκοαμερικανούς.

Μαζί με τον Φιντάν, ο Ακίφ Καγκατάι Κίλιτς – ο εκπρόσωπος του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και σύμβουλος εθνικής ασφάλειας – ταξίδεψε επίσης στην Ουάσιγκτον, όπου συναντήθηκε με τον Αμερικανό ομόλογό του, Μάικ Γουόλτς, για να συζητήσουν τις διμερείς σχέσεις. 

Προσπάθεια “επανεκκίνησης”

Οι επισκέψεις ακολούθησαν την πρώτη επίσημη τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ Τραμπ και Ερντογάν στις 16 Μαρτίου. Ο Αμερικανός πρόεδρος έχει συχνά πλειοδοτήσει με επαίνους τον Ερντογάν, αποκαλώντας τον “φίλο” και “κάποιον που σέβομαι”. Μόλις την περασμένη εβδομάδα, μετά από μια συνάντηση με τους υποψήφιους πρεσβευτές του, ο Τραμπ περιέγραψε τον Ερντογάν ως “καλό ηγέτη”.

Οι δεσμοί Τουρκίας-ΗΠΑ υπέστησαν σημαντική ζημιά αφού ο πρώην πρόεδρος Τζο Μπάιντεν το 2021 αναγνώρισε τη δολοφονία των Αρμενίων κατά την οθωμανική εποχή ως “γενοκτονία” και έφτασαν στο ναδίρ με την υποστήριξη της Ουάσινγκτον στον πόλεμο του Ισραήλ στη Γάζα.

Παρά τον αμοιβαίο θαυμασμό που φαίνεται να υπάρχει, οι διμερείς σχέσεις υπέστησαν επίσης σημαντικά πλήγματα κατά την πρώτη προεδρία Τραμπ. Το 2019, ο Τραμπ επέβαλε μέτρα μέσω του νόμου Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act στην Τουρκία, εν μέσω ισχυρών πιέσεων από το Κογκρέσο για την αγορά από την Τουρκία των ρωσικών συστημάτων αντιπυραυλικής άμυνας S-400. 

Κατά τη διάρκεια των συνομιλιών που πραγματοποίησε ο Φιντάν στην Ουάσινγκτον την περασμένη εβδομάδα, οι δύο πλευρές έδειξαν την προθυμία τους να αντιμετωπίσουν ορισμένα μακροχρόνια ζητήματα – ωστόσο απέτυχαν να αντιμετωπίσουν ορισμένα από τα μεγαλύτερα σημεία εμπλοκής μεταξύ των δύο.

Σε δήλωσή του μετά τη συνάντηση, ο Ρούμπιο “ζήτησε την υποστήριξη της Τουρκίας για την ειρήνη στην Ουκρανία και τον Νότιο Καύκασο. Εκτίμησε την ηγεσία της Τουρκίας στον Παγκόσμιο Συνασπισμό για την καταπολέμηση του ISIS και επανέλαβε την ανάγκη στενής συνεργασίας για την υποστήριξη μιας σταθερής, ενιαίας και ειρηνικής Συρίας”, αν και δεν έκανε καμία αναφορά στις μακροχρόνιες διαφωνίες σχετικά με την υποστήριξη των ΗΠΑ στις δυνάμεις υπό κουρδική ηγεσία στη Συρία ή στις αμερικανικές αμυντικές κυρώσεις κατά της Άγκυρας. 

“Νομίζω ότι είναι μια θετική αρχή”, δήλωσε στο Al-Monitor ο Αλπέρ Κοσκούν, Τούρκος διπλωμάτης και νυν συνεργάτης του Carnegie Endowment for International Peace με έδρα τις ΗΠΑ.

“Αλλά δεν υπάρχει ακόμη κάτι συγκεκριμένο, όπου να μπορούμε να πούμε: “Αυτό έχει επιλυθεί” ή “Υπάρχει πρόοδος σε αυτό””, είπε.

Ρωσική διαμάχη για τους S-400

Ένα από τα βασικά ζητήματα που περιπλέκουν τις σχέσεις μεταξύ των δύο εταίρων του ΝΑΤΟ είναι η CAATSA, η οποία επέβαλε κυρώσεις για την ανάπτυξη από την Άγκυρα το 2019 των ρωσικών συστοιχιών S-400. Το σύστημα αεράμυνας μπορεί να καταρρίψει αεροσκάφη σε απόσταση έως και 240 χιλιομέτρων (150 μίλια) και σύμφωνα με πολλούς αναλυτές έχει σχεδιαστεί για να καταρρίπτει αεροσκάφη του ΝΑΤΟ. 

Οι δύο πλευρές συμφώνησαν την περασμένη εβδομάδα να ξεκινήσουν τεχνικές συνομιλίες για την άρση των αμυντικών κυρώσεων, δήλωσε τουρκική διπλωματική πηγή στο Al-Monitor υπό τον όρο της ανωνυμίας, αλλά δεν έχει οριστεί ημερομηνία για την έναρξη των τεχνικών συνομιλιών, πρόσθεσε η πηγή.

Στο πλαίσιο της CAATSA, η οποία ψηφίστηκε από το αμερικανικό Κογκρέσο το 2017 για την αποτροπή αμυντικών συναλλαγών με τη Ρωσία, η Τουρκία εμποδίστηκε να αγοράσει τα νέας γενιάς stealth μαχητικά αεροσκάφη F-35 από τις Ηνωμένες Πολιτείες και αποβλήθηκε από μια κοινοπραξία υπό την ηγεσία των ΗΠΑ για την κατασκευή εξαρτημάτων για τα αεροσκάφη.

Πριν από την επίσκεψη του Φιντάν, το Fox News ανέφερε ότι η κυβέρνηση Τραμπ εξετάζει το ενδεχόμενο να πουλήσει F-35 στην Τουρκία με αντάλλαγμα η Άγκυρα να καταστήσει άχρηστο το ρωσικό σύστημα S-400 ή να τα θέσει υπό τον έλεγχο των ΗΠΑ στη στρατιωτική βάση του Ιντσιρλίκ στα νοτιοανατολικά της Τουρκίας.

Οι S-400 δεν έχουν ενεργοποιηθεί και φυλάσσονται σε μη γνωστή τοποθεσία στην Τουρκία. Αν και οι Τούρκοι αξιωματούχοι έχουν παραμείνει σιωπηλοί σχετικά με τον λόγο της αδράνειας, η επικρατούσα συναίνεση είναι ότι το σύστημα S-400 παραμένει μη ενεργοποιημένο για να αποφευχθεί η περαιτέρω ένταση των σχέσεων με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ορισμένοι αναλυτές παραμένουν επιφυλακτικοί ότι ο Ερντογάν θα παραδώσει τους S-400 στις Ηνωμένες Πολιτείες οποιαδήποτε στιγμή σύντομα. Ο Σονέρ Καγκαπτάι, διευθυντής του τουρκικού ερευνητικού προγράμματος στο Washington Institute for Near East Policy, λέει ότι η Άγκυρα χρειάζεται μια λύση που να σώζει τα προσχήματα, καθώς η κυβέρνηση Ερντογάν μετέτρεψε την αγορά των S-400 σε μια μεγάλη αναμέτρηση με τις Ηνωμένες Πολιτείες και το να υποχωρήσει σε αυτό το θέμα θα μπορούσε να βλάψει το κύρος της στην εγχώρια τουρκική κοινή γνώμη.

“Ο Ερντογάν επωφελείται από την εικόνα του ισχυρού άνδρα παγκοσμίως στην εσωτερική πολιτική και δεν θα ήθελε να φανεί ότι κάνει πίσω”, δήλωσε ο Καγκαπτάι, στο Al-Monitor.

ΗΠΑ – Τουρκία συγκρούονται για τη Συρία

Η Τουρκία και οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται σε αντιπαράθεση στη Συρία, όπου η Άγκυρα πιέζει τις Ηνωμένες Πολιτείες να τερματίσουν τη συμμαχία τους με τις υπό κουρδική ηγεσία Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις, τις οποίες η Άγκυρα θεωρεί απειλή για την εθνική ασφάλεια λόγω των δεσμών τους με το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK), το οποίο διεξάγει εδώ και δεκαετίες εξέγερση κατά της Τουρκίας για κουρδική αυτοκυριαρχία.

Οι τουρκικές δυνάμεις και οι SDF αντάλλαξαν πυρά μόλις αυτόν τον μήνα στην ύπαιθρο του Χαλεπιού. 

Στις ενημερώσεις που ακολούθησαν τη συνάντηση Φιντάν-Ρούμπιο, και οι δύο πλευρές απέφυγαν να κάνουν αναφορά στις SDF, αλλά οι Ηνωμένες Πολιτείες “εκτίμησαν την ηγεσία της Τουρκίας στον Παγκόσμιο Συνασπισμό για την ήττα του ISIS”, δήλωσε η εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Τάμι Μπρους. Οι παρατηρήσεις αυτές αποτέλεσαν την πρώτη του είδους τους που εξήρε τον ηγετικό ρόλο της Τουρκίας κατά του ISIS.

Η Άγκυρα ηγείται των προσπαθειών για τη δημιουργία ενός περιφερειακού συνασπισμού κατά της εξτρεμιστικής τζιχαντιστικής ομάδας μεταξύ του Ιράκ, της Συρίας, της Ιορδανίας και του Λιβάνου, ο οποίος θα αντικαταστήσει τη συμμαχία των ΗΠΑ με τις SDF κατά του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία.

Η τουρκική πλευρά παρείχε στις Ηνωμένες Πολιτείες λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με τις τρέχουσες προσπάθειες για τη δημιουργία περιφερειακού συνασπισμού κατά του ISIS κατά τη διάρκεια της συνάντησης, δήλωσε στο Al-Monitor Τούρκος αξιωματούχος που γνωρίζει τις συνομιλίες.

“Νομίζω ότι αυτή είναι μια πολύ σημαντική λεπτομέρεια, λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν τώρα ουσιαστικά ότι η Τουρκία έχει ηγετική θέση στον συνασπισμό κατά του ISIS. Είναι μια τεράστια εξέλιξη”, δήλωσε ο Καγκαπτάι.

Ο Κοσκούν, με τη σειρά του, ήταν πιο επιφυλακτικός στην εκτίμησή του. Σημειώνοντας ότι το αμερικανικό κείμενο δεν έκανε καμία αναφορά σε έναν νέο συνασπισμό για την καταπολέμηση του ISIS, “νομίζω ότι είναι ανοιχτοί στην πρότασή μας, αλλά ακόμη τη ζυγίζουν”, είπε. 

Κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του, ο Τραμπ ήθελε να αποσύρει περίπου 2.000 στρατιώτες των ΗΠΑ από τη Συρία, αλλά πήρε πίσω την απόφασή του εν μέσω ισχυρής αντίθεσης τόσο από το Κογκρέσο όσο και από αξιωματούχους του Πενταγώνου, οι οποίοι δήλωσαν ότι το ISIS εξακολουθεί να αποτελεί σοβαρή απειλή για την περιφερειακή σταθερότητα. 

Ο Κοσκούν προειδοποίησε ότι τα πιθανά σχέδια του Τραμπ για απόσυρση θα δοκιμαστούν και πάλι με την ισχυρή αντίθεση του αμερικανικού κατεστημένου ασφαλείας.

“Η Τουρκία πιστεύει ότι οι πιθανές διαπραγματεύσεις για την αποχώρηση των ΗΠΑ θα αντιμετωπίσουν αντίσταση από το αμερικανικό κατεστημένο, αλλά ελπίζει να επιλύσει το ζήτημα απευθείας μέσω του Τραμπ”, πρόσθεσε ο Κοσκούν. Ο Ερντογάν επιδιώκει πρόσκληση στον Λευκό Οίκο τον Απρίλιο ή τον Μάιο, σύμφωνα με δημοσιεύματα τουρκικών μέσων ενημέρωσης. 

Ευθυγράμμιση στην Ουκρανία 

Το ζήτημα στο οποίο οι θέσεις της Άγκυρας και της Ουάσινγκτον ευθυγραμμίζονται περισσότερο είναι η Ουκρανία, όπως προκύπτει από τις δηλώσεις των δύο πλευρών μετά τη συνάντηση Τραμπ-Ρούμπιο. 

“Ο Φιντάν μετέφερε ότι η Τουρκία υποστηρίζει τις προσπάθειες που καταβάλλουν οι ΗΠΑ για το θέμα αυτό κατά τη διάρκεια της συνάντησης”, δήλωσε Τούρκος αξιωματούχος, ενημερώνοντας τους δημοσιογράφους μετά τη συνάντηση. Ο Ρούμπιο, με τη σειρά του, “ζήτησε την υποστήριξη της Τουρκίας για την ειρήνη στην Ουκρανία”, δήλωσε η Μπρους.

Μετά τη συνάντηση, ο Ερντογάν είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν. “Ο Ερντογάν είπε ότι τα βήματα καλής θέλησης για την εξασφάλιση ασφαλούς εμπορικής ναυσιπλοΐας στη Μαύρη Θάλασσα θα συμβάλουν στην ειρηνευτική διαδικασία”.

Ωστόσο, αφού ο Πούτιν άφησε να εννοηθεί τις τελευταίες ημέρες ότι δεν θα συνάψει συμφωνία με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο Τραμπ δήλωσε “πολύ θυμωμένος” σε συνέντευξή του στο NBC News και απείλησε να επιβάλει δευτερεύοντες δασμούς στις χώρες που εισάγουν ρωσικό πετρέλαιο. 

Αντιφατικές αναφορές για την καταστολή των διαδηλώσεων στην Τουρκία

Η επίσκεψη του Φιντάν έγινε εν μέσω μαζικής οργής στην Τουρκία μετά τη σύλληψη του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου με την κατηγορία της διαφθοράς, την οποία οι επικριτές της τουρκικής κυβέρνησης καταγγέλλουν ως πολιτικά υποκινούμενη και με στόχο τον παραγκωνισμό του υποψήφιου για την προεδρία του κύριου αντιπολιτευόμενου Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος.

“Εξέφρασα τις ανησυχίες μου σχετικά με τις πρόσφατες συλλήψεις και διαδηλώσεις στην Τουρκία”, ανέφερε ο Ρούμπιο στο Χ μετά τη συνάντησή του με τον Φιντάν.

Ωστόσο, η τουρκική πλευρά απέρριψε σθεναρά αυτόν τον χαρακτηρισμό, επιμένοντας ότι δεν τέθηκαν τέτοιες ανησυχίες. “Το θέμα αυτό θίχτηκε, αλλά όχι με τον τρόπο που αποτυπώθηκε δημοσίως”, δήλωσε Τούρκος αξιωματούχος στο Al-Monitor.

Ο Ρούμπιο παρέμεινε σταθερός, λέγοντας στους δημοσιογράφους την περασμένη Πέμπτη: “Το έθεσα στον υπουργό Εξωτερικών”. Και πρόσθεσε: “Σίγουρα ανησυχούμε για αυτές τις διαμαρτυρίες και κάποιες από τις αναφορές”.

Πηγή: Pagenews.gr