Οι δασμοί Τραμπ συμπαρασύρουν και τις γεωπολιτικές ισορροπίες

Στις αρχές της δεκαετίας του ’70, ο υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας εξέφρασε τις ανησυχίες του στον Αμερικανό ομόλογό του σχετικά με την πολιτική των ΗΠΑ για το δολάριο. Η απάντηση που έλαβε ήταν αποστομωτική: “Είναι το νόμισμά μας, είναι το πρόβλημά σας”. Πενήντα χρόνια αργότερα, η Αμερική υπό την ηγεσία του Ντόναλντ Τραμπ προσπαθεί να διαχειριστεί το γεγονός ότι το δολάριο, ως διεθνές αποθεματικό νόμισμα με υψηλή ζήτηση, αποτελεί και δικό της πρόβλημα, από το οποίο όμως δεν μπορεί να απεμπλακεί.

Η αναστάτωση που προκάλεσε η ανακοίνωση της δασμολογικής πολιτικής του Ντόναλντ Τραμπ στη διεθνή οικονομική αρχιτεκτονική μπορεί να συγκριθεί μόνο με την απόφαση του προκατόχου του, Ρίτσαρντ Νίξον, να αποσυνδέσει το δολάριο από τον χρυσό, τερματίζοντας τις μεταπολεμικές συμφωνίες του Bretton Woods. Αυτή η κίνηση εγκαινίασε μια νέα εποχή αμερικανικής ισχύος, στηριγμένη στη χρηματοπιστωτικοποίηση, η οποία συνέπεσε με την ανάληψη της πρωτοβουλίας στον Ψυχρό Πόλεμο μέσω του ανοίγματος.

Ωστόσο, οι καρποί της επιτυχίας έχουν αποκτήσει πικρή γεύση, καθώς η Αμερική βρίσκεται σε μια σταθερή πορεία αποβιομηχάνισης και υπερχρέωσης. Αυτό έχει προφανείς επιπτώσεις στην εσωτερική πολιτική σταθερότητα της χώρας, καθώς και στην ικανότητά της να διατηρεί τη στρατιωτική της υπεροχή. Από την άλλη πλευρά, η Κίνα έχει εξελιχθεί σε έναν ανταγωνιστή που είναι έτοιμος να μετατραπεί από κέντρο φθηνής παραγωγής σε ηγέτη των νέων τεχνολογιών.

Οι ενέργειες του Τραμπ, από αυτή την οπτική, δεν συνιστούν απλώς μια προσπάθεια εξισορρόπησης του αμερικανικού εμπορικού ισοζυγίου, αλλά μια επιθετική κίνηση προς τη διατήρηση της γεωπολιτικής ηγεμονίας. Ωστόσο, η στροφή προς τον προστατευτισμό, και μάλιστα με αυτοσχεδιαστικό τρόπο, ενδέχεται να επιταχύνει τις εξελίξεις που προσπαθεί να αποτρέψει, προκαλώντας αυτοτραυματισμό της αμερικανικής ισχύος και αναδεικνύοντας την Κίνα ως πυλώνα σταθερότητας στο διεθνές σύστημα.

Αντίμετρα ή διαπραγμάτευση;

Ο πρώην υπουργός Εργασίας της κυβέρνησης Κλίντον, Ρόμπερτ Ρέιτς, πρότεινε, μετά τις δασμολογικές ανακοινώσεις του Τραμπ, τη δημιουργία ενός ελεύθερου εμπορικού χώρου που θα περιλαμβάνει όλα τα κράτη εκτός από τις ΗΠΑ.

Αυτή τη στιγμή, η μόνη σίγουρη εξέλιξη είναι η αύξηση του ανταγωνισμού και της αβεβαιότητας στις διεθνείς σχέσεις, με γρήγορες αλλαγές στους εταίρους και τους αντιπάλους, καθώς και την αποδυνάμωση των θεσμών και των κανόνων της πολυμερούς συνεργασίας, ξεκινώντας από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου.

Η επιλογή της κάθε χώρας να ακολουθήσει είτε την οδό των αντιμέτρων είτε αυτή της διαπραγμάτευσης με τις ΗΠΑ εξαρτάται από την αντικειμενική της ισχύ και τις υποκειμενικές της αντοχές, με την ελπίδα να βελτιώσει τη θέση της.

Ωστόσο, ο τρόπος που το αμερικανικό οικονομικό επιτελείο υπολογίζει τα αναμενόμενα έσοδα από τους δασμούς δείχνει ότι αυτοί προορίζονται περισσότερο για μόνιμη εφαρμογή παρά για διαπραγματευτική χρήση. Επιπλέον, χώρες όπως το Βιετνάμ, που έχουν επιλέξει προληπτικά μέτρα, αντιμετωπίζουν επίσης προκλήσεις.

Οι εντός και οι εκτός

Στο κατακερματισμένο τοπίο που διαμορφώνεται, η κυβέρνηση Τραμπ επιδιώκει να επιβεβαιώσει την αμερικανική κυριαρχία σε μια καθορισμένη περιοχή, ενισχύοντας τα τείχη που την χωρίζουν από το υπόλοιπο του κόσμου, όπου η Κίνα θα έχει την ελευθερία να προωθήσει τις δικές της φιλοδοξίες.

Για τις χώρες που βρίσκονται “εντός” αυτής της σφαίρας, θα ισχύει η αμερικανική στρατιωτική προστασία, αλλά με αυξημένο κόστος, όπως δείχνουν οι πιέσεις προς τους Ευρωπαίους συμμάχους να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες. Ωστόσο, οι δεσμεύσεις των ΗΠΑ για την κοινή ασφάλεια δεν φαίνονται πιο αξιόπιστες, αν εξετάσουμε τη στάση του Τραμπ σχετικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Από την άλλη πλευρά, “εκτός” αυτής της σφαίρας μπορεί να βρεθούν ακόμη και χώρες που παραδοσιακά είναι σύμμαχοι των ΗΠΑ, όπως η Ιαπωνία και η Νότιος Κορέα. Αυτές οι χώρες, όχι τυχαία, πραγματοποίησαν το Σαββατοκύριακο τριμερή συνάντηση σε επίπεδο υπουργών Εμπορίου με την Κίνα, εξετάζοντας τρόπους για την εμβάθυνση των εμπορικών τους σχέσεων, παρά την ιστορική τους αντιπαλότητα σε κάθε δυνατό συνδυασμό, ενόψει του δασμολογικού “τσουνάμι” Τραμπ. Η απωανατολική περιοδεία που μόλις πραγματοποίησε ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ μοιάζει σαν να ακυρώθηκε στον απόηχο του εμπορικού πολέμου.

Πηγή: Pagenews.gr