Λεσότο: Το αφρικανικό κράτος μπήκε στο μάτι του Τραμπ γιατί είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας τζιν παντελονιών

O Ντόναλντ Τραμπ είχε ρίξει την πρώτη «βόμβα», προειδοποιητική όπως αποδείχτηκε, περίπου ένα μήνα πριν. Σχολιάζοντας την πολιτική τού προκατόχου του Τζο Μπάιντεν και τις άσκοπες σπατάλες -κατά τη γνώμη του- του αμερικανικού κράτους, είχε πει ότι «οι ΗΠΑ ξόδεψαν περίπου 8 εκατ. δολάρια για τα δικαιώματα της LGBTQi+ κοινότητας στο Λεσότο, ένα κράτος που κανείς δεν έχει ακουστά». Ο κόσμος έμαθε για τα καλά το Λεσότο πριν λίγες ημέρες. Όταν το μικρό κρατίδιο των 30.000 τ. χλμ. (λίγο μεγαλύτερο από την Πελοπόννησο) και των 2,1 εκατ. κατοίκων ήταν πρώτο και καλύτερο στους δασμούς που επιβλήθηκαν στα προϊόντα του που εξάγει στις ΗΠΑ. Ούτε λίγο, ούτε πολύ, στο φτωχό αφρικανικό κράτος, επιβλήθηκαν δασμοί 50%!

Όπως σημειώνει ο Αργύρης Παγαρτάνης, θέλοντας και μη, η διεθνής κοινότητα έριξε τη ματιά της στο Λεσότο. Ένα κράτος που προέκυψε από την προνοητικότητα του πρώτου του βασιλιά και τα διπλωματικά παιχνίδια των Βρετανών και επέζησε για να μεταβληθεί σ’ ένα απέραντο εργοστάσιο παραγωγής τζιν παντελονιών, με τα οποία εφοδιάζεται ολόκληρη η τεράστια αμερικανική αγορά.

Τα παράξενα με το Λεσότο Είναι το μοναδικό κράτος με κάποια υπολογίσιμη έκταση που είναι περίκλειστο, δηλαδή περιβάλλεται εξ ολοκλήρου από τη Νότια Αφρική. Πώς τα κατάφερε να διατηρήσει την αυτονομία του; Υπάρχουν πολλοί λόγοι, ο βασικός ονομάζεται Μοσεσόε Α’. Γιός ενός από τους φύλαρχους των Σόθο, μιας από τις βασικές φυλές στο νότο της Αφρικής, έγινε βασιλιάς όλου του λαού του όταν βγήκε μπροστά για να ηγηθεί μιας εκστρατείας εναντίον των Γκρίκουα, που τους έκλεβαν τα κοπάδια. Και νίκησε, βέβαια. Στην πορεία ο Μοσεσόε συγκρούστηκε και με τον Τσάκα, τον θρυλικό βασιλιά των Ζουλού, περίπου στα 1825. Και οδήγησε το λαό του στα βουνά Μαλότι, γύρω από τα οποία βρίσκεται σήμερα η χώρα του. Τα βουνά αυτά είναι πανύψηλα (η ψηλότερη κορυφή αγγίζει τα 3.500 μέτρα) και γενικά η χώρα είναι η 5η ψηλότερη στον κόσμο, γι’ αυτό και την αποκαλούν “το βασίλειο των ουρανών”.

Οι Σόθο εγκαταστάθηκαν εκεί και παρέμειναν παρά την πίεση τόσο από τους Βρετανούς, που έλεγχαν την Αποικία του Ακρωτηρίου, όσο και τους ολλανδικής καταγωγής Μπόερς που ολοένα και μετακινούνταν προς το βορρά ψάχνοντας βοσκοτόπια και εύφορα εδάφη κι έφτιαξαν τις δικές τους κρατικές οντότητες, το Ελεύθερο Κράτος του Οράγγη και το Τρανσβάαλ. Ο Μοσεσόε δεν αποδείχτηκε μόνο γενναίος στη μάχη, αλλά και εξαιρετικός διπλωμάτης. Σε αντίθεση με τους άλλους φύλαρχους της περιοχής, αυτός μάζεψε γύρω του Ευρωπαίους επιστήμονες, διπλωμάτες και ιερωμένους και προσπάθησε να μετατρέψει την περιοχή του σε σύγχρονο κράτος, για τα δεδομένα της εποχής. Το αποτέλεσμα ήταν ότι οι Σόθο υπέγραψαν από το 1843 συμφωνία «συμμαχίας και συνεργασίας» με τους Βρετανούς, δηλαδή κέρδισαν διπλωματική αναγνώριση.

Οι συγκρούσεις με τους Μπόερς που επεκτείνονταν συνεχώς ήταν αλλεπάλληλες, οδήγησαν μέχρι και σε ανοιχτό πόλεμο το 1858, και ο Μοσεσόε κατάλαβε ότι το έθνος του κινδύνευε. Το 1867 έκανε επίσημη αίτηση στην βασίλισσα Βικτώρια για να γίνει η περιοχή του προτεκτοράτο, να τύχει προστασίας από την Βρετανία σε περίπτωση επίθεσης. Και ήταν τόσο διαλλακτικός που δέχτηκε να χάσει σχεδόν τη μισή αρχική έκταση της επικράτειάς του (η οποία δόθηκε στους Μπόερς) για να κατοχυρώσει την άλλη μισή. Από τότε οι Σόθο είναι μοιρασμένοι, υπολογίζεται ότι αυτοί που ζουν στη Νότια Αφρική είναι περισσότεροι από τους υπηκόους της ίδιας της χώρας. Η Βρετανία δέχτηκε, τα σύνορα χαράχθηκαν το 1868 και μένουν αναλλοίωτα μέχρι σήμερα. Η περιοχή ονομάστηκε επισήμως «Μπασουτολάνδη», δηλαδή χώρα των Μπασούτο, όπως αποκαλούσαν τότε τους Σόθο. Ο Μοσεσόε οικειοθελώς υποβιβάστηκε σε «διακοσμητικό» βασιλιά και κουμάντο έκανε ένας Βρετανός διοικητής.

Το 1910 τα κομμάτια στο νότο της Αφρικής (οι βρετανικές Αποικία του Ακρωτηρίου και Ζουλουλάνδη και οι «δημοκρατίες» των Μπόερς Ελεύθερο Κράτος Οράγγη και Τρανβάαλ) ενώθηκαν για να σχηματίσουν τη Νοτιοαφρικανική Ένωση. Η Βρετανία δεν συζήτησε ποτέ σοβαρά να βάλει και το Λεσότο σ’ αυτή την ένωση. Οι Σόθο προτίμησαν να μείνουν στο καθεστώς βρετανικού προτεκτοράτου. Τότε φάνταζε ως καθεστώς υποτέλειας, αποδείχτηκε στην πορεία όμως πολύ πιο ελεύθερο απ’ αυτό που βίωσαν οι ιθαγενείς φυλές στη Νότια Αφρική.

Η οικονομία της χώρας που κανείς δεν έχει ακούσει ποτέ Το Λεσότο, λόγω διαφορετικού διοικητικού καθεστώτος, προσπάθησε να ξεφύγει από τη λαίλαπα του απαρτχάιντ. Όσο γινόταν, βέβαια, διότι η οικονομική του δραστηριότητα βρισκόταν και βρίσκεται ακόμα σε πλήρη εξάρτηση από τη Νότια Αφρική, η οποία ελέγχει όλες τις εμπορικές οδούς από και προς το βασίλειο. Εκατοντάδες χιλιάδες Σόθο δούλευαν στα αδαμαντωρυχεία και χρυσωρυχεία της Νότιας Αφρικής. Ακόμα και σήμερα τα εμβάσματα των «μεταναστών» στη γειτονική χώρα αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας του κράτους. Το Λεσότο, βέβαια, διαθέτει και δικά του αδαμαντωρυχεία. Μάλιστα ένα απ’ αυτά, το Λετσένγκ, είναι το πιο πλούσιο στον κόσμο σε τιμή ανά καράτι, με συνολικές εξορύξεις που το 2014 έφτασαν τα 300 εκατ. δολάρια. Φυσικά αυτά τα κέρδη τα νέμονται ξένα συμφέροντα. Το 1966, σχεδόν έναν αιώνα μετά την κυριαρχία της Βρετανίας, το Λεσότο απέκτησε την ανεξαρτησία του. Ο βασιλικός οίκος αποκαταστάθηκε, αλλά ο ρόλος παρέμεινε διακοσμητικός. Η δημοκρατία που προσπάθησαν να επιβάλλουν οι Βρετανοί αποδείχτηκε εύθραυστη και η χώρα κυβερνήθηκε για πολλά χρόνια από στρατιωτικούς, άλλοτε άμεσα κι άλλοτε από παρασκήνιο. Η χώρα προσπαθούσε να βρει έναν τρόπο συνύπαρξης με τη Νότια Αφρική, κρατούσε ισορροπίες, ωστόσο και λόγω θέσης πρόσφερε ασφαλές καταφύγιο σε Νοτιοαφρικανούς μαχητές κατά του απαρτχάιντ. Στο πανεπιστήμιό του επέλεξαν να σπουδάσουν όσοι (ελάχιστοι) Νοτιοαφρικανοί είχαν την οικονομική δυνατότητα.

Τα διαμάντια, το νερό και τα… παντελόνια τζιν Η χώρα έχει και τα καλά της, αλλά και τα κακά της. Με 81% του ενήλικου πληθυσμού απόφοιτους δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έχει μακράν το υψηλότερο ποσοστό σε όλη την Αφρική. Από την άλλη, το ποσοστό των ατόμων που έχουν προσβληθεί από τον ιό HIV που προκαλεί το AIDS είναι τρομακτικό (πάνω από το 40%). Το Λεσότο, επίσης, είναι η χώρα με το υψηλότερο ποσοστό καταγεγραμμένων βιασμών στην υφήλιο. Τα διαμάντια και το νερό είναι τα κύρια προϊόντα που εξάγονται. Το νερό από τα βουνά του Λεσότο εξυπηρετεί σχεδόν ολόκληρη την επαρχία του Οράγγη της Νότιας Αφρικής. Οι δασμοί, όμως, του Ντόναλντ Τραμπ επιβλήθηκαν λόγω των παντελονιών τζιν, στα οποία η χώρα τις τελευταίες δεκαετίες απέκτησε… ειδίκευση.

Τον Μάιο του 2000 η αμερικανική κυβέρνηση του Μπιλ Κλίντον ψήφισε τον νόμο της Αφρικανικής Ανάπτυξης και Ευκαιρίας (African Growth and Opportunity Act), σύμφωνα με τον οποίο τα προϊόντα που θα εισάγονταν στις ΗΠΑ από αφρικανικές χώρες δεν θα φορολογούνταν. Αυτό ώθησε δύο από τις μεγαλύτερες εταιρείες κατασκευής ρούχων τζιν (κυρίως παντελονιών), την Levi’s και τη Wrangler, να φτιάξουν εργοστάσια στο Λεσότο, και να απασχολήσουν κυρίως γυναίκες ως εργάτριες. Δεκάδες χιλιάδες είναι τα κορίτσια που σ’ αυτό το διάστημα έφυγαν από τη φτώχεια των χωριών τους και πήγαν στα εργοστάσια να δουλέψουν. Οι συνθήκες εργασίας δεν ήταν και οι καλύτερες. Πέρα από το περιορισμένο μεροκάματο, πολλά κορίτσια έπεφταν θύματα σεξουαλικής κακοποίησης από προϊσταμένους τους, κι όταν πια οι καταγγελίες διαδόθηκαν οι ίδιες οι εταιρείες αποφάσισαν να πάρουν πρωτοβουλίες για τον περιορισμό του φαινομένου. Το αποτέλεσμα αυτής της δραστηριότητας, με εκατομμύρια ρούχα να φεύγουν από το Λεσότο και να «εισάγονται» στις ΗΠΑ, ήταν ένα απίστευτα ανισομερές ισοζύγιο: Το Λεσότο εμφανίζει εξαγωγές σχεδόν 270 εκατ. δολαρίων στις ΗΠΑ, ενώ εισάγει προϊόντα μόλις 3 εκατ. δολαρίων. Γι’ αυτό και επιβλήθηκαν τόσο υπέρογκοι δασμοί.

Η κυβέρνηση του Λεσότο ήδη έχει αντιδράσει και τονίζει ότι «ψάχνει λύση» για να διευθετηθεί το θέμα. Κάτι που αναμένεται να γίνει, αργά ή γρήγορα, αφού ουσιαστικά οι εταιρείες που πλήττονται είναι αμερικανικές.

Πηγή: Pagenews.gr