Πρόβα ειρήνης οι συνομιλίες ΗΠΑ – Ιράν για τα πυρηνικά

Οι συνομιλίες που διεξήχθησαν το Σάββατο στο Μασκάτ, με τη μεσολάβηση του υπουργείου Εξωτερικών του Ομάν, μεταξύ των αντιπροσωπειών των ΗΠΑ και του Ιράν, κράτησαν πάνω από δυόμισι ώρες. Παρά το γεγονός ότι οι περισσότερες από αυτές έγιναν “εκ του σύνεγγυς” και όχι απευθείας, ολοκληρώθηκαν με μια σύντομη συνάντηση των δύο επικεφαλής: του Αμερικανού προεδρικού απεσταλμένου Στιβ Ουίτκοφ και του υπουργού Εξωτερικών της Ισλαμικής Δημοκρατίας, Αμπάς Αραγτσί. Αυτή η προσέγγιση αποτέλεσε έναν συμβιβασμό ανάμεσα στην προαναγγελία άμεσων συνομιλιών από τον Ντόναλντ Τραμπ και τις κατηγορηματικές διαβεβαιώσεις των Ιρανών αξιωματούχων ότι δεν θα συμμετάσχουν σε απευθείας διαπραγματεύσεις υπό καθεστώς πιέσεων.

Σε κάθε περίπτωση, οι αγορές κατάλαβαν αυτό που έπρεπε: η ανατίμηση την Κυριακή του ιρανικού νομίσματος κατά 6% πιστοποιεί τις θετικές προσδοκίες που προέκυψαν από την συνάντηση στο Μασκάτ. Άλλωστε, για να διατηρηθεί το μομέντουμ, οι δύο πλευρές όρισαν νέα συνάντηση για το ερχόμενο Σάββατο – και μολονότι το Σουλτανάτο του Ομάν διατηρεί τον μεσολαβητικό του ρόλο, ο χώρος διεξαγωγής των επόμενων συνομιλιών ενδέχεται να μεταφερθεί στην Ευρώπη.

Ο Ντόναλντ Τραμπ, κατά την πρώτη του προεδρική θητεία, αποσύρθηκε από τη διεθνή συμφωνία JCPOA του 2015 σχετικά με το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης και διέταξε τη δολοφονία του Ιρανού στρατηγού Κάσεμ Σολεϊμανί. Με την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο, αύξησε τις απειλές κατά της Ισλαμικής Δημοκρατίας, στέλνοντας στρατηγικά βομβαρδιστικά Β-52 στη βάση του Ντιέγκο Γκαρσία στον Ινδικό Ωκεανό και βομβαρδίζοντας τους Υεμενίτες συμμάχους του Ιράν. Είναι πιθανό ότι τελικά θα αποδειχθεί ο ηγέτης που θα επιτύχει περισσότερα στο ιρανικό ζήτημα από ό,τι η κυβέρνηση των Δημοκρατικών υπό τον Τζο Μπάιντεν.

Η μακροχρόνια κρίση φαίνεται να έχει προκύψει από δύο σημαντικές μετατοπίσεις στις θέσεις των εμπλεκόμενων πλευρών. Από τη μία πλευρά, ο Ουίτκοφ, ο οποίος αναδεικνύεται σε ουσιαστικό υπουργό Εξωτερικών της κυβέρνησης Τραμπ, υιοθετώντας μια πραγματιστική και συναλλακτική προσέγγιση, έχει δηλώσει από νωρίς ότι η “κόκκινη γραμμή” για τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι η αποτροπή της απόκτησης πυρηνικών όπλων από το Ιράν. Με αυτόν τον τρόπο, απομακρύνεται από τις ακραίες απαιτήσεις του Ισραήλ και τις επαναλαμβανόμενες δηλώσεις του Αμερικανού Συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας, Μάικ Ουόλς, σχετικά με το “μοντέλο Λιβύης”, που προϋποθέτει την πλήρη αποδόμηση του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος. Η διατήρηση του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, υπό καθεστώς διεθνών επιθεωρήσεων και άλλων εγγυήσεων, ώστε ο εμπλουτισμός ουρανίου να μην φτάσει σε επίπεδα που θα επιτρέπουν στρατιωτική χρήση, είναι κάτι που η Τεχεράνη είχε ήδη αποδεχθεί με τη συμφωνία JCPOA, και επομένως μπορεί να αποτελέσει τη βάση για μια νέα συμφωνία.

Σε μια περίοδο όπου ο Τραμπ επιδιώκει να επιδείξει κάποια διπλωματική επιτυχία εν μέσω της αναταραχής που προκαλεί ο διεθνής εμπορικός πόλεμος, μια πρόοδος στο “ιρανικό φάκελο” που θα συνοδευόταν από σημαντικά οικονομικά ανταλλάγματα φαίνεται ιδιαίτερα ελκυστική.

Τόσο ελκυστική, που την προηγούμενη εβδομάδα ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου, γνωστός υποστηρικτής της επιθετικής πολιτικής κατά του Ιράν, βρέθηκε μπροστά σε μια δυσάρεστη έκπληξη όταν ανακοινώθηκε η συνάντηση στο Μασκάτ.

Η εσωτερική σύγκρουση στην αμερικανική πλευρά αποτυπώνεται στους έντονους σχολιασμούς φιλο-ισραηλινών αναλυτών στο Διαδίκτυο, οι οποίοι χαρακτηρίζουν τον Ουίτκοφ ανεπαρκή και ακατάλληλο. Παράλληλα, προηγούμενες τοποθετήσεις προσώπων του “κλίματος MAGA”, όπως ο Στιβ Μπάνον και ο δημοσιογράφος Τάκερ Κάρλσον, υπογραμμίζουν την ανάγκη αποφυγής μιας αναμέτρησης με το Ιράν. Αυτές οι απόψεις αντικατοπτρίζουν τις αντίστοιχες ζυμώσεις εντός του ιρανικού πλέγματος εξουσίας, όπου ο αγιατολλάχ Χαμενεϊ φέρεται να δέχθηκε πιέσεις από την κυβέρνηση και το κοινοβούλιο να αλλάξει τη στάση του και να προσεγγίσει τις διαπραγματεύσεις.

Στην πραγματικότητα, η ελάφρυνση των κυρώσεων είναι πιο κρίσιμη για τη σταθερότητα του καθεστώτος της Ισλαμικής Δημοκρατίας από τις μάχες γοήτρου. Από την άλλη, η επιφυλακτικότητα σχετικά με την ικανότητα των ΗΠΑ να τηρήσουν τις συμφωνίες είναι δικαιολογημένη.

Στον λογαριασμό πρέπει να συμπεριληφθεί και η στάση της Ρωσίας, η οποία στις αρχές του μήνα υποδέχθηκε τον Ιρανό υφυπουργό Εξωτερικών και συμμετείχε σε τριμερή διαβούλευση με το Ιράν και την Κίνα σχετικά με τον πυρηνικό φάκελο. Απομακρυσμένη από την μέχρι στιγμής άκαρπη προσέγγιση με τον Τραμπ για το ουκρανικό ζήτημα, η Μόσχα έσπευσε να καταγγείλει τις αμερικανικές απειλές κατά του Ιράν, ενώ ταυτόχρονα ενθάρρυνε την Τεχεράνη να διατηρήσει ανοιχτή την πόρτα στη διπλωματία.

Πηγή: Pagenews.gr