Βρετανικά πανεπιστήμια: Γιατί είναι αντιμέτωπα με χρέος 9,5 δισ. λιρών

Το Bay Campus του πανεπιστημίου του Σουόνσι στα περίχωρα της ουαλικής πόλης, στη Μεγάλη Βρετανία, σχεδιάστηκε για να προσελκύσει νέους φοιτητές και δίδακτρα, ενισχύοντας τα έσοδα του ιδρύματος, ιδιαίτερα μετά τη μείωση της κρατικής χρηματοδότησης προς τον τομέα της ανώτατης εκπαίδευσης. Σήμερα, όμως, το campus αυτό έχει μετατραπεί σε ένα οικονομικό βάρος, καθώς οι εγγραφές διεθνών φοιτητών δεν αυξήθηκαν στον αναμενόμενο βαθμό, αντανακλώντας ευρύτερα τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα βρετανικά πανεπιστήμια.

Χρειάζονται 30 λεπτά με το λεωφορείο από το κέντρο της πόλης για να φτάσει κανείς στις εγκαταστάσεις, που την περασμένη Παρασκευή έδειχναν άδειες, με ελάχιστα ποδήλατα στις θέσεις στάθμευσης και εργοτάξια περιφραγμένα. Το πανεπιστήμιο, έχοντας αυξήσει τα δάνειά του για να χρηματοδοτήσει την κατασκευή, χρειάστηκε να επαναδιαπραγματευτεί τους όρους δανεισμού του το 2024 για να αποφύγει παραβίαση των χρηματοοικονομικών του συμφωνιών.

Γενικευμένο το πρόβλημα για τα Βρετανικά πανεπιστήμια Τα προβλήματα του πανεπιστημίου του Σουόνσι δεν αποτελούν μεμονωμένη περίπτωση. Τα βρετανικά πανεπιστήμια έχουν δεχθεί αλλεπάλληλα οικονομικά πλήγματα τα τελευταία χρόνια, εξαιτίας διαφόρων παραγόντων, όπως η πανδημία, που μείωσε τις πωλήσεις φαγητού και τη ζήτηση για φοιτητικές εστίες καθώς και οι νέοι μεταναστευτικοί κανόνες, που καθιστούν πιο δύσκολη την εγγραφή ξένων φοιτητών στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Παράλληλα, η επέκταση πολλών πανεπιστημίων με ακριβά κατασκευαστικά έργα αύξησε το συνολικό τους χρέος. Τόσο η κυβέρνηση, όσο και ο ρυθμιστικός φορέας του κλάδου βρίσκονται πλέον σε συνομιλίες με πανεπιστήμια που αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα, καθώς και με τους πιστωτές τους, προκειμένου να αποτραπούν μαζικές χρεοκοπίες.

Σύμφωνα με το Bloomberg, τα συνολικά χρέη των πανεπιστημίων ανέρχονταν τουλάχιστον σε 9,5 δισ. λίρες για το ακαδημαϊκό έτος 2023, δημιουργώντας ανησυχίες για την ικανότητά τους να αποπληρώσουν τις οφειλές τους.

«Τα πανεπιστήμια πρέπει να διασφαλίσουν ότι έχουν τα οικονομικά τους σε τάξη. Όλοι μας προσπαθούμε να αναδιαρθρώσουμε, να επανεξετάσουμε τους προϋπολογισμούς μας και να κάνουμε τα πράγματα διαφορετικά», δήλωσε ο Ντέιβιντ Μπελ, πρύτανης του πανεπιστημίου του Σάντερλαντ και πρώην ανώτατος κρατικός αξιωματούχος του υπουργείου Παιδείας.

Σύμφωνα με ανάλυση των οικονομικών στοιχείων 150 πανεπιστημίων, το 10% των πανεπιστημίων έχει ήδη παραβιάσει ή τροποποιήσει τις συμβατικές του υποχρεώσεις προς τους δανειστές από το 2022, γεγονός που κλονίζει την εμπιστοσύνη των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.

Κίνδυνος για δανειστές και χρηματοδοτήσεις Ο Μπάρι Ντέιβισον, ανώτερος διευθυντής της NatWest Group Plc, η οποία έχει χορηγήσει δάνεια περίπου 2https://www.newmoney.gr/roh/bloomberg/vretania-afxisi-sta-panepistimiaka-didaktra-gia-proti-fora-apo-to-2017/ δισ. λιρών στον κλάδο, υπογραμμίζει τη σοβαρότητα της κατάστασης: «Κανείς δεν θέλει να δει ένα πανεπιστήμιο να αποτυγχάνει. Μια τέτοια εξέλιξη θα έβλαπτε τη φήμη του τομέα, όχι μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο αλλά και διεθνώς».

Η κατάσταση περιπλέκεται ακόμη περισσότερο από το γεγονός, ότι τα πανεπιστήμια στο Ηνωμένο Βασίλειο λειτουργούν υπό καθεστώς φιλανθρωπικών οργανισμών, κάτι που σημαίνει ότι η ισχύουσα νομοθεσία περί αφερεγγυότητας δεν εφαρμόζεται σε αυτά. Αυτό αφήνει τόσο τους δανειστές, όσο και τα ίδια τα ιδρύματα σε αβεβαιότητα ως προς το πώς θα κινηθούν. «Αυτό καθιστά τις διαπραγματεύσεις αρκετά δύσκολες», σημειώνει η Κάρολάιν Πόβερ, εταίρος στην EY-Parthenon, η οποία έχει συμβουλεύσει πανεπιστήμια σε αναδιαρθρώσεις δανείων.

Ο πρώην υπουργός Πανεπιστημίων και νυν πρόεδρος του Resolution Foundation, Ντέβιντ Γουίλετς, τονίζει πως η κυβέρνηση δεν εγγυάται αυτόματα τα δάνεια των πανεπιστημίων. Σύμφωνα με εκπρόσωπο του υπουργείου Παιδείας, δεν υπάρχουν προς το παρόν σχέδια για την εισαγωγή νομοθετικού πλαισίου περί πτώχευσης πανεπιστημίων, αλλά γίνονται προετοιμασίες για ένα σχέδιο αντιμετώπισης πιθανών χρεοκοπιών.

«Ενώ τα ιδρύματα είναι αυτόνομα, παραμένουμε δεσμευμένοι στην ενίσχυση της μακροπρόθεσμης χρηματοοικονομικής βιωσιμότητας του κλάδου και στην αποκατάσταση των πανεπιστημίων ως μηχανών ευκαιριών, φιλοδοξιών και ανάπτυξης», ανέφερε το τμήμα σε δήλωση.

Η κρίση στα πανεπιστήμια ξεκίνησε από τον ανταγωνισμό για διεθνείς φοιτητές, καθώς μετά το 2015, όταν καταργήθηκε το ανώτατο όριο εγγραφών ανά πανεπιστήμιο, τα ιδρύματα στράφηκαν σε φοιτητές εκτός Ηνωμένου Βασιλείου για πρόσθετα έσοδα. Όμως, το Brexit και η πανδημία έπληξαν αυτή τη στρατηγική.

Το 2023, η τότε κυβέρνηση των Συντηρητικών επέβαλε περιορισμούς στη μετανάστευση, απαγορεύοντας στους περισσότερους διεθνείς φοιτητές να φέρνουν μαζί τις οικογένειές τους. Το αποτέλεσμα; Μείωση 14% στις αιτήσεις για φοιτητικές βίζες, σύμφωνα με το υπουργείο Εσωτερικών. Η άνοδος του πληθωρισμού και των ενεργειακών τιμών επιβάρυνε περαιτέρω τα οικονομικά των πανεπιστημίων. Σύμφωνα με την αρχή φοιτητών του Ηνωμένου Βασιλείου, πάνω από το 70% των πανεπιστημίων κινδυνεύει να εμφανίσει ελλείμματα έως το 2026.

Νικητές και χαμένοι Παρά τη γενική κρίση, ορισμένα κορυφαία πανεπιστήμια εξακολουθούν να προσελκύουν επενδυτές. «Ο ανταγωνισμός για δανειοδότηση σε ποιοτικά βρετανικά πανεπιστήμια είναι πιο έντονος από ποτέ», αναφέρει ο Ντέβισον της NatWest. Ωστόσο, τα πιο αδύναμα ιδρύματα, με χαμηλότερη διεθνή αναγνωρισιμότητα ή οικονομική ρευστότητα, θα αντιμετωπίσουν μεγαλύτερες δυσκολίες, σημειώνει η Ελίζαμπεθ Κέιν της Pension Insurance Corp., που έχει χορηγήσει περίπου 2,5 δισ. λίρες σε δάνεια στον τομέα.

«Η τελευταία διετία αποτέλεσε πραγματικό σοκ για την ανώτατη εκπαίδευση», καταλήγει ο Μπελ. Το πανεπιστήμιο του Sunderland έχει ήδη εξοφλήσει τα χρέη του, περικόπτοντας 10% του προϋπολογισμού του. «Η πτώχευση ενός πανεπιστημίου θα έχει τεράστιο πολιτικό κόστος», προειδοποιεί.

Το Brexit, ειδικότερα, έχει περιπλέξει τα προβλήματα του κλάδου. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων διέκοψε τη χορήγηση νέων δανείων σε πανεπιστήμια μετά την ψήφιση του Ηνωμένου Βασιλείου υπέρ της αποχώρησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση το 2016, αλλά εξακολουθεί να έχει έκθεση σε ιδρύματα άνω των 2 δισεκατομμυρίων λιρών. Ένας εκπρόσωπος της ΕΤΕπ είπε ότι η προσέγγιση της τράπεζας στα πανεπιστήμια είναι ρεαλιστική και δεν διαφέρει από αυτήν πριν από το Brexit.

«Όλοι ξέραμε ότι σε ολόκληρο τον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης» οι καιροί «γίνονταν πιο σκληροί, αλλά νομίζω ότι τα τελευταία δύο χρόνια ήταν ένα πραγματικό σοκ» για το σύστημα, δήλωσε ο Μπελ στο πανεπιστήμιο του Sunderland. Το κολέγιο που διευθύνει έχει ξεπληρώσει το χρέος του και έχει περικόψει τον προϋπολογισμό του κατά περίπου 10% μέσω μέτρων όπως η αύξηση της τιμής του πάρκινγκ και το κλείσιμο του παιδικού σταθμού στο χώρο εργασίας.

Όταν ήταν στο υπουργείο Παιδείας το 2006, θυμάται να αναρωτιόταν μήπως κάποιος υπουργός θα έπρεπε κάποια μέρα να υπογράψει το θανατικό ένταλμα για ένα πανεπιστήμιο. «Κάποιος σκέφτεται τις πολιτικές συνέπειες ενός πανεπιστημίου που κλείνει μπροστά σου», είπε. «Θα είναι μεγάλη υπόθεση αν γίνει ποτέ».

Πηγή: Pagenews.gr