Το Ιράν διεκδικεί το πάνω χέρι στις πυρηνικές συνομιλίες

Ο ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, επανέλαβε τη δυσπιστία του προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, παρά το γεγονός ότι επαίνεσε τους Ιρανούς διαπραγματευτές μετά τη συνάντησή τους την περασμένη εβδομάδα με εκπροσώπους των ΗΠΑ για να συζητήσουν το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης.

«Είμαστε, φυσικά, απαισιόδοξοι. Γνωρίζουμε την άλλη πλευρά», δήλωσε ο Χαμενεΐ σε τηλεοπτική ομιλία του απευθυνόμενος σε συνάντηση ανώτερων κυβερνητικών αξιωματούχων στην Τεχεράνη, όπως αναφέρει το al monitor.

Ο ανώτατος ηγέτης προσπάθησε να υποβαθμίσει τις συνομιλίες στις οποίες συμφώνησε το Ιράν με την ελπίδα της ελάφρυνσης των κυρώσεων – καθώς η οικονομία του πλήττεται – και για να αποφύγει οποιαδήποτε αμερικανική στρατιωτική δράση, με την οποία έχει απειλήσει ο Τραμπ.

«Οι συνομιλίες στο Ομάν είναι μόνο ένα από τα πολλά καθήκοντα του υπουργείου Εξωτερικών. Ας μην συνδέσουμε τις υποθέσεις της χώρας με αυτές τις διαπραγματεύσεις», δήλωσε ο Χαμενεΐ, προτρέποντας τους αξιωματούχους να υιοθετήσουν έναν ισορροπημένο τόνο και προειδοποιώντας τόσο για υπερβολική αισιοδοξία όσο και για αδικαιολόγητη απαισιοδοξία.

Μετά τις συνομιλίες στο Μουσκάτ, που φιλοξένησε η κυβέρνηση του Ομάν, τόσο ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, Αμπάς Αραγτσί, όσο και ο απεσταλμένος του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για τη Μέση Ανατολή, Στιβ Γουίτκοφ, που ηγήθηκαν των αντίστοιχων ομάδων τους, χαρακτήρισαν τη συνάντηση θετική και εποικοδομητική.

«Δεν πρέπει να επαναλάβουμε το λάθος που κάναμε όσον αφορά την JCPOA, όταν αφήσαμε τη χώρα εξαρτημένη και υπό όρους από την πρόοδο των διαπραγματεύσεων», προειδοποίησε ο Χαμενεΐ, υπονοώντας ότι οι οικονομικές ανησυχίες από μια τέτοια προσέγγιση θα μπορούσαν να τρομάξουν τους επενδυτές.

Η συμφωνία που ανέφερε ο Χαμενεΐ καταργήθηκε από τον πρόεδρο Τραμπ κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του στην εξουσία το 2018, μια κίνηση που επανέφερε ακρωτηριαστικές οικονομικές κυρώσεις στην Ισλαμική Δημοκρατία. Σε απάντηση, η Τεχεράνη ξεκίνησε μια σταδιακή διαδικασία αύξησης του πυρηνικού της εμπλουτισμού από το ανώτατο όριο του 3,67% που όριζε η συμφωνία σε πάνω από 60%. Ο πυρηνικός παρατηρητής του ΟΗΕ έχει προειδοποιήσει ότι ένα τέτοιο καθεστώς εμπλουτισμού, σε συνδυασμό με το αυξανόμενο απόθεμα, είναι περιττό για ένα ειρηνικό πυρηνικό πρόγραμμα και έχει θέσει το Ιράν στο κατώφλι της παραγωγής πυρηνικών όπλων. 

Κατά την ενημέρωση των δημοσιογράφων στο Οβάλ Γραφείο, ο Τραμπ επανέλαβε ότι δεν θα επιτρέψει στο Ιράν να κατασκευάσει ατομικές βόμβες, περιγράφοντας τους αξιωματούχους της Ισλαμικής Δημοκρατίας ως «ριζοσπαστικοποιημένους ανθρώπους». Κατηγόρησε την Τεχεράνη ότι παρατείνει τις πυρηνικές συνομιλίες και προειδοποίησε ότι η στρατιωτική δράση είναι «φυσικά» στο τραπέζι αν δεν επιτευχθεί συμφωνία. 

Ο απεσταλμένος του στις συνομιλίες, Γουίτκοφ, εμφανίστηκε επίσης στο Fox News, λέγοντας ότι το Ιράν δεν μπορεί να δικαιολογήσει τον εμπλουτισμό πέρα από το επίπεδο του 3,67% για ειρηνικούς σκοπούς. Αν και άλλοι αξιωματούχοι της κυβέρνησης έχουν ζητήσει την πλήρη κατάργηση των δυνατοτήτων εμπλουτισμού του Ιράν, ο Γουίτκοφ πρότεινε ότι η ύπαρξη διαδικασιών επαλήθευσης για την επιβεβαίωση του πυρηνικού ορίου του Ιράν θα αρκούσε σε μια συμφωνία.

Αλλά ο Γουίτκοφ υπαινίχθηκε επίσης την επαλήθευση σχετικά με την οπλοποίηση, μια διαδικασία που μπορεί δυνητικά να καλύπτει πυραύλους “που έχουν αποθηκευτεί εκεί”.

Οι επικριτές της Ισλαμικής Δημοκρατίας έχουν προειδοποιήσει ότι η προσήλωση του Γουίτκοφ στο επίπεδο του 3,67% δεν είναι αρκετά ισχυρή και αποτελεί απλώς μια “αναβαπτισμένη JCPOA” που θα μπορούσε να επιτρέψει στο Ιράν να προχωρήσει προς την πιθανή οπλοποίηση σε σύντομο χρονικό διάστημα. 

Ωστόσο, ο Γουίτκοφ πήρε πίσω τα προηγούμενα σχόλιά του, διευκρινίζοντας σε ανακοίνωσή του ότι μια συμφωνία με το Ιράν «θα ολοκληρωθεί μόνο αν πρόκειται για συμφωνία του Τραμπ» και τονίζοντας ότι οποιαδήποτε τελική συμφωνία πρέπει να απαιτεί από το Ιράν να «σταματήσει και να εξαλείψει το πρόγραμμα πυρηνικού εμπλουτισμού και οπλοποίησης».

Παραμένει ασαφές πόσο θα πιέσουν οι Αμερικανοί διπλωμάτες για την απαίτηση για τους πυραύλους, που οι Ιρανοί αξιωματούχοι επιμένουν εδώ και καιρό ότι θα πρέπει να παραμείνει αδιαπραγμάτευτη. Ο ταξίαρχος Αλί Μοχάμαντ Ναϊνί, εκπρόσωπος του Σώματος Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC) του Ιράν, διπλασίασε την πολιτική αυτή: «Η άμυνα και η στρατιωτική ισχύς αποτελούν τις κόκκινες γραμμές της Ισλαμικής Δημοκρατίας και δεν μπορούν να συζητηθούν σε καμία περίπτωση».

Ο δεύτερος γύρος των συνομιλιών αναμένεται να συνεχιστεί στο Μουσκάτ το Σάββατο, παρά την αρχική επιβεβαίωση ότι ως τόπος διεξαγωγής θα χρησίμευε η Ρώμη. Το υπουργείο Εξωτερικών του Ιράν ανακοίνωσε την αλλαγή σε μια σύντομη ανακοίνωση, επικαλούμενο «υλικοτεχνικούς» λόγους. 

Η αποδοχή του τόπου διεξαγωγής των συνομιλιών από το Ιράν τροφοδότησε για άλλη μια φορά την αφήγηση μεταξύ των πιστών της κυβέρνησης και των κρατικών μέσων ενημέρωσης ότι η Τεχεράνη κατάφερε να φέρει τις Ηνωμένες Πολιτείες σε θέση αδυναμίας: Η Ουάσινγκτον έχει ήδη ενδώσει στο σχήμα και την ατζέντα που προωθεί το Ιράν – απόδειξη ότι ο Τραμπ «υποχωρεί» από την προηγούμενη θέση του να απειλήσει την Ισλαμική Δημοκρατία. 

Άλλοι, ωστόσο, συνιστούν προσοχή, αναφερόμενοι στην «απρόβλεπτη συμπεριφορά» του Τραμπ. 

Ο επόμενος γύρος αναμένεται να περιλαμβάνει πιο συγκεκριμένες συζητήσεις για ακανθώδη ζητήματα, δοκιμάζοντας τη διαπραγματευτική δύναμη των δύο πλευρών, ιδίως όταν πρόκειται για τα ζητήματα που αφορούν τον αριθμό των φυγοκεντρικών μηχανών που μπορούν να περιστρέφονται στις ιρανικές εγκαταστάσεις, τα επίπεδα εμπλουτισμού και την ποσότητα ουρανίου που επιτρέπεται να διατηρεί η Τεχεράνη, καθώς και το αν θα συμφωνήσει να μεταφέρει το υπάρχον απόθεμα σε τρίτη χώρα. 

Για τον Χαμενεΐ, ο πρώτος γύρος ήταν «μια πρωτοβουλία που αποφασίστηκε, τελικά, και εφαρμόστηκε καλά στα πρώτα της βήματα».

Ένας τέτοιος λόγος, ωστόσο, έφερε χαρακτηριστική ασάφεια σε ευαίσθητα θέματα. Χωρίς να αναφέρει ευθέως τον δικό του ρόλο στην οριστικοποίηση αυτής της «απόφασης», φάνηκε να έχει αφήσει αρκετό περιθώριο να πάρει αποστάσεις σε περίπτωση που οι συνομιλίες καταλήξουν σε αποτυχία – προσέγγιση που χρησιμοποίησε στην πυρηνική συμφωνία του 2015, κατηγορώντας τελικά τους Ιρανούς διαπραγματευτές ότι εμπιστεύτηκαν τις Ηνωμένες Πολιτείες. 

Πηγή: Pagenews.gr