Κριμαία: Ρωσικό ή ουκρανικό έδαφος;

Η πρόταση του Ντόναλντ Τραμπ για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την αναγνώριση της Κριμαίας ως ρωσικού εδάφους από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, την απέρριψε, δηλώνοντας ότι η Ουκρανία δεν θα αναγνωρίσει την Κριμαία ως ρωσική, καθώς αυτό θα παραβίαζε το Σύνταγμά της.

Ο Τραμπ προειδοποίησε ότι οι ΗΠΑ θα αποσυρθούν από τις προσπάθειες ειρηνικής επίλυσης και ειρωνεύτηκε τον Ζελένσκι, λέγοντας ότι μπορεί να συνεχίσει τον πόλεμο για άλλα τρία χρόνια μέχρι να χάσει ολόκληρη την Ουκρανία. Δεν είναι σαφές αν οι αμερικανικές απειλές αποσκοπούν στο να πιέσουν τον Ζελένσκι να κάνει εδαφικές παραχωρήσεις στη Ρωσία ή αν έχουν σκοπό να δημιουργήσουν ένα πρόσχημα για να σταματήσουν τη στήριξη προς την Ουκρανία.

Ευρωπαίοι και Ουκρανοί αξιωματούχοι παραδέχονται ιδιωτικά ότι είναι απίθανο το Κίεβο να επανακαταλάβει σύντομα την Κριμαία. Στόχος τους είναι, στην καλύτερη περίπτωση, να αποτρέψουν μια πρόωρη ειρηνευτική συμφωνία που θα επιτρέψει στη Ρωσία να διατηρήσει την Κριμαία και άλλα ουκρανικά εδάφη, χωρίς η Ουκρανία να εξασφαλίσει σημαντικές εγγυήσεις για το μέλλον της.

Ουκρανική ή ρωσική;

Η Κριμαία αναγνωρίζεται διεθνώς ως μέρος της Ουκρανίας. Ωστόσο, η Ρωσία την προσάρτησε παράνομα τον Μάρτιο του 2014, ως αντίκτυπο στην λεγόμενη “Επανάσταση του Ευρωμαϊντάν”, κατά την οποία οι Ουκρανοί διαμαρτυρήθηκαν στους δρόμους του Κιέβου κατά του τότε προέδρου, του ρωσόφιλου Βίκτορ Γιανούκοβιτς, λόγω της απόφασής του να αποσύρει τη χώρα από τη συμφωνία σύνδεσης με την ΕΕ.

Η αντίστροφη μέτρηση για την Κριμαία άρχισε στις 27 Φεβρουαρίου 2014, όταν ρώσοι στρατιώτες χωρίς διακριτικά εμφανίστηκαν σε όλη τη χερσόνησο με σκοπό να την καταλάβουν και να την αποσπάσουν από την Ουκρανία. Αυτοί οι στρατιώτες έμειναν γνωστοί ως “μικρά πράσινα ανθρωπάκια”, καθώς είχαν καλυμμένα τα πρόσωπά τους και φορούσαν πράσινες στρατιωτικές στολές χωρίς διακριτικά, ενώ η Ρωσία αρχικά αρνιόταν την εισβολή στην Κριμαία.

Άνδρες των ρωσικών ειδικών δυνάμεων, πάντα χωρίς διακριτικά στις στολές τους, κατέλαβαν τα κυβερνητικά κτήρια και τις στρατιωτικές βάσεις της Ουκρανίας, αποκόπτοντας τη χερσόνησο από την υπόλοιπη χώρα. Μια φιλορωσική κυβέρνηση ανέλαβε την εξουσία στην Κριμαία και διοργάνωσε ένα δημοψήφισμα (υπό καθεστώς κατοχής) για την ένωση με τη Ρωσία, ανακοινώνοντας ότι το 97% των ψηφοφόρων ψήφισε υπέρ της ένωσης, με συμμετοχή άνω του 80%. Λίγες ημέρες αργότερα, στις 18 Μαρτίου 2014, η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία.

Η Μόσχα παραδέχτηκε ότι οι δυνάμεις της κατέλαβαν τη χερσόνησο λόγω “απειλών κατά της ζωής των πολιτών της Κριμαίας” και του κινδύνου “οι ρωσικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις στην Κριμαία να καταληφθούν από εξτρεμιστές”.

Στις 27 Μαρτίου 2014, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ υποστήριξε την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, αναγνωρίζοντας την Κριμαία ως αναπόσπαστο κομμάτι της. Από τα 194 κράτη-μέλη του ΟΗΕ, 100 ψήφισαν υπέρ, 11 κατά (Ρωσία, Αρμενία, Λευκορωσία, Συρία, Κούβα, Βολιβία, Βενεζουέλα, Νικαράγουα, Σουδάν, Ζιμπάμπουε και Βόρεια Κορέα) και 58 απείχαν.

Η γεωστρατηγική σημασία της Κριμαίας

Το 1991, μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, η Ουκρανία και η Ρωσία αναδείχθηκαν σε δύο ξεχωριστά, κυρίαρχα κράτη. Η Κριμαία, η οποία είχε παραχωρηθεί στην Ουκρανία το 1954 από τον σοβιετικό ηγέτη Νικήτα Χρουστσόφ, παρέμεινε υπό την ουκρανική κυριαρχία. Ωστόσο, το ζήτημα που προέκυψε ήταν ποιος θα είχε τον έλεγχο του Στόλου της Μαύρης Θάλασσας, ο οποίος είχε τη βάση του στη Σεβαστούπολη, την πρωτεύουσα της Κριμαίας: στη Ρωσία ή στην Ουκρανία;

Τελικά, το 1997, Μόσχα και Κίεβο κατέληξαν σε συμφωνία σύμφωνα με την οποία η Ουκρανία θα ενοικίαζε τις ναυτικές εγκαταστάσεις της Κριμαίας στη Ρωσία, με αντάλλαγμα 97 εκατομμύρια δολάρια ετησίως.

Η Κριμαία έχει πληθυσμό λίγο πάνω από 2 εκατομμύρια, εκ των οποίων το 78% είναι Ρώσοι. Τα λιμάνια της στη Μαύρη Θάλασσα προσφέρουν εύκολη πρόσβαση στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή.

Η σημερινή συνθήκη της περιοχής

Μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, οι Ρώσοι κατασκεύασαν τη Γέφυρα της Κριμαίας, γνωστή και ως Γέφυρα του Κερτς, η οποία διασχίζει τον Πορθμό του Κερτς και συνδέει τη χερσόνησο με την περιοχή του Κρασνοντάρ στη Ρωσία. Αυτή η γέφυρα είναι η μεγαλύτερη στην Ευρώπη, με μήκος 19 χιλιομέτρων, και αποτελείται από δύο παράλληλες γέφυρες: μία για αυτοκίνητα και μία για τρένα.

Μετά την προσάρτηση της Κριμαίας, η Δύση επέβαλε οικονομικές κυρώσεις στη Ρωσία, ορισμένες από τις οποίες στοχεύαν ειδικά στην Κριμαία, όπως η απαγόρευση των κρουαζιερόπλοιων να δένουν σε επτά λιμάνια της περιοχής.

Η Μόσχα έχει απαγορεύσει τα ουκρανικά κόμματα στην Κριμαία, αφήνοντας τους Ουκρανούς της χερσονήσου χωρίς καμία πολιτική εκπροσώπηση. Μετά τη νέα ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, η έκφραση της ουκρανικής ταυτότητας στην Κριμαία έχει γίνει ακόμη πιο επικίνδυνη.

Οι ρωσικές αρχές στην Κριμαία έχουν υποχρεώσει τους κατοίκους να αποκτήσουν ρωσική υπηκοότητα και να παραδώσουν τα ουκρανικά τους διαβατήρια. Όσοι δεν συμμορφώνονται με αυτή την απαίτηση απολύονται από τις θέσεις εργασίας τους, χάνουν την ακίνητη περιουσία τους, δεν μπορούν να ταξιδέψουν στην Ουκρανία ή σε άλλες χώρες και απειλούνται με απέλαση ως ξένοι.

Πηγή: Pagenews.gr