Η Φινλανδία πρωταγωνιστεί την μόνιμη αποθήκευση πυρηνικών αποβλήτων – Ποιες χώρες την ακολουθούν

Τον Μάρτιο, η Φινλανδία ολοκλήρωσε με επιτυχία την πρώτη δοκιμή του εργοστασίου ενθυλάκωσης, το οποίο, εάν ολοκληρωθεί, θα γίνει η πρώτη μόνιμη υπόγεια εγκατάσταση αποθήκευσης ραδιενεργών αποβλήτων στον κόσμο σύμφωνα με το wired.com.Από την αρχή της πυρηνικής ενέργειας τη δεκαετία του 1950, περισσότεροι από 400 αντιδραστήρες σε 31 χώρες έχουν παράγει περίπου 430.000 μετρικούς τόνους αναλωμένου πυρηνικού καυσίμου και μέχρι σήμερα κανείς δεν έχει αναπτύξει μια μόνιμη λύση για την απόρριψή του. Ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας εκτιμά ότι περίπου το 30% αυτού του καυσίμου έχει υποστεί επανεπεξεργασία – στοιχεία στα αναλωμένα καύσιμα μπορούν να ανακυκλωθούν για να δημιουργήσουν νέο καύσιμο για πυρηνικούς σταθμούς – αλλά το υπόλοιπο έχει «αποθηκευτεί» σε συστήματα προσωρινής αποθήκευσης, με τον τελικό προορισμό του να μην έχει ακόμη καθοριστεί.

Και με τον πυρηνικό τομέα να δείχνει σημάδια αναγέννησης – καθώς οι χώρες επιδιώκουν να απανθρακοποιήσουν την παραγωγή ενέργειας και με τον τεχνολογικό τομέα να αναζητά τρόπους για να τροφοδοτήσει τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης που καταναλώνουν ηλεκτρική ενέργεια – η πίεση για την απόρριψη πυρηνικών αποβλήτων είναι πιθανό να αυξηθεί.

Τα αναλωμένα καύσιμα αποτελούν σημαντική απειλή για την ανθρώπινη υγεία για τουλάχιστον 10.000 χρόνια και παραμένουν ραδιενεργά για αρκετά εκατομμύρια. Ωστόσο, τέτοιες εγκαταστάσεις πρέπει να κατασκευαστούν από την αρχή και, ενώ αρκετές βρίσκονται σε στάδιο ανάπτυξης, καμία δεν έχει ολοκληρωθεί. Ηγέτης σε αυτόν τον αγώνα είναι η Φινλανδία, η οποία έχει σκάψει τον υπόγειο χώρο που απαιτείται για μια αποθήκη.

Που θα γίνει η εγκατάσταση

Στη δυτική ακτή της χώρας, είναι ο χώρος που θα γίνει το πρώτο εργοστάσιο ενθυλάκωσης της χώρας. Γνωστό ως Onkalo, θα δέχεται αναλωμένο καύσιμο από τους πέντε πυρηνικούς αντιδραστήρες της Φινλανδίας – τρεις στο κοντινό νησί Olkiluoto και δύο στο Loviisa, στα νοτιοανατολικά της χώρας. Το αποθετήριο κατασκευάζεται από την Posiva Oy, μια φινλανδική εταιρεία που ιδρύθηκε από δύο από τους φορείς εκμετάλλευσης πυρηνικών εγκαταστάσεων της χώρας το 1995 για να βρει έναν τρόπο μόνιμης αποθήκευσης αναλωμένου πυρηνικού καυσίμου.

Στο βραχώδες υπόστρωμα , σε βάθος 430 μέτρων, βρίσκονται σε εξέλιξη δοκιμές. Η αποθήκευση αναλωμένων καυσίμων περιλαμβάνει την τοποθέτηση ράβδων αναλωμένου καυσίμου μέσα σε χάλκινα δοχεία, τα οποία με τη σειρά τους πρέπει να εισαχθούν σε σχισμές που έχουν σκαφτεί στα γρανιτένια τοιχώματα του υπόγειου αποθετηρίου. Όλα στη συνέχεια σφραγίζονται με μπεντονίτη, έναν μαλακό, πλαστικό πηλό που μονώνει τα δοχεία και λειτουργεί ως προστατευτικό έναντι μικρών κινήσεων στο βραχώδες υπόστρωμα.

Στα μέσα Μαρτίου, πέντε δοκιμαστικά δοχεία, γεμάτα με μη ραδιενεργά υλικά, σφραγίστηκαν σε μια ειδική υπέργεια εγκατάσταση πριν μεταφερθούν υπόγεια και αποθηκευτούν κατά μήκος μιας υπόγειας σήραγγας μήκους 70 μέτρων, για να παράσχουν μια αρχική απόδειξη της ιδέας για τη διαδικασία αποθήκευσης της Onkalo. Η ολοκλήρωση αυτής της εικονικής προσπάθειας θέτει τη Φινλανδία πρωτοπόρο στον αγώνα για την κατασκευή του πρώτου λειτουργικού αποθετηρίου βαθιάς γεωλογίας στον κόσμο.

Η κατασκευή της Onkalo έχει κοστίσει μέχρι στιγμής 900 εκατομμύρια ευρώ, ενώ εκτιμάται ότι χρειάζονται άλλα 4 δισεκατομμύρια ευρώ για την ολοκλήρωση του έργου. Η έναρξη των εργασιών εδώ ακολούθησε δεκαετίες έρευνας για να βρεθεί η καλύτερη τοποθεσία για το αποθετήριο και χρόνια αναμονής για άδειες και εγκρίσεις.

Ερευνητές έχουν επίσης εκφράσει ανησυχίες για πιθανή διάβρωση των δοχείων αποθήκευσης, ειδικά των χάλκινων δοχείων. Ο Jinshan Pan, καθηγητής επιστήμης διάβρωσης στο Βασιλικό Ινστιτούτο Τεχνολογίας KTH στη Σουηδία, δημοσίευσε μια μελέτη τον Ιανουάριο του 2023 για τον κίνδυνο διάβρωσης του χαλκού που χρησιμοποιείται για τα δοχεία αναλωμένων πυρηνικών καυσίμων στα υπόγεια ύδατα.

Οι χώρες που “μπαίνουν στο παιχνίδι”

Η γειτονική Σουηδία ετοιμάζεται επίσης να ξεκινήσει τις εργασίες για το δικό της αποθετήριο, το οποίο προορίζεται να περιέχει έως και 12.000 μετρικούς τόνους σουηδικού αναλωμένου πυρηνικού καυσίμου. Αναμένεται να εκτείνεται σε 60 χιλιόμετρα σήραγγας μόλις ολοκληρωθεί, σε βάθος 500 μέτρων. Πρόκειται για ένα σημαντικό έργο που βρίσκεται στο τραπέζι των σχεδίων εδώ και 40 χρόνια και έλαβε τις απαραίτητες περιβαλλοντικές άδειες για την κατασκευή του μόλις πριν από λίγους μήνες. Η κατασκευή θα μπορούσε να ξεκινήσει μέσα στην επόμενη δεκαετία και θα συνεχιστεί μέχρι τη δεκαετία του 2080, με τον υπόγειο χώρο αυτού του αποθετηρίου να επεκτείνεται σταδιακά – υπό την προϋπόθεση ότι η έκκληση που υπέβαλε η Υπηρεσία Αναθεώρησης Πυρηνικών Αποβλήτων, μια σουηδική ΜΚΟ, δεν επιβραδύνει ή σταματήσει τις εργασίες. Οι ανησυχίες για το σουηδικό έργο είναι οι ίδιες με αυτές του φινλανδικού: κίνδυνος διάβρωσης των χάλκινων δοχείων, με πιθανή συνέπεια την απελευθέρωση ραδιενεργών στοιχείων στα υπόγεια ύδατα.

Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ο Καναδάς σχεδιάζει επίσης να κατασκευάσει μια εγκατάσταση αποθήκευσης. Το αποθετήριο δεν υπάρχει ακόμη, αλλά η μελλοντική πορεία του φαίνεται σχετικά απαλλαγμένη από εμπόδια – τουλάχιστον δεν υπάρχουν εμφανή νομικά εμπόδια. Μετά από 14 χρόνια διαλόγου και συζητήσεων, οι αρμόδιοι φορείς και οι πολίτες επέλεξαν μια τοποθεσία υποδοχής εντός της πόλης Ignace, στο Οντάριο, μέρος της ιθαγενούς κοινότητας Wabigoon Lake Ojibway. Τόσο η πόλη όσο και το έθνος ήταν ανοιχτά στο έργο, θεωρώντας το ως πηγή επενδύσεων και νέων θέσεων εργασίας.

Η Γαλλία και η Ελβετία εργάζονται επίσης σε έργα, σημειώνοντας σταδιακά πρόοδο, ακόμη και αν μεγάλο μέρος της είναι θέμα υπέρβασης γραφειοκρατικών εμποδίων. Στην περιοχή Meuse της βορειοανατολικής Γαλλίας, οι εργασίες πεδίου στο έργο Cigéo θα μπορούσαν να ξεκινήσουν το 2027, τώρα που έχει λάβει θετική αξιολόγηση για την ορθότητά του. Η εταιρεία υλοποίησης Andra έχει εξουσιοδοτηθεί να συνεχίσει τα σχέδια, υπό την προϋπόθεση ότι θα λάβει μεγαλύτερη υπόψη τις πιθανές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στις υπέργειες κατασκευές.

Ο εθνικός συνεταιρισμός διάθεσης ραδιενεργών αποβλήτων της Ελβετίας, Nagra, χρειάστηκε 14 χρόνια για να αποφασίσει πού θα κατασκευάσει την εγκατάσταση αποθήκευσής του. Επέλεξε να κατασκευάσει το αποθετήριό του βόρεια της Ζυρίχης, στο Nördlich Lägern, επειδή είναι μια περιοχή ιδιαίτερα πλούσια σε πολύ συμπαγή πηλό οπαλίνης, η οποία είναι ιδανική για να λειτουργήσει ως μακροπρόθεσμο δοχείο ραδιενεργών υλικών. (Η τοποθεσία της Φινλανδίας είναι επίσης πλούσια σε αυτό το υλικό.) Η τελική έγκριση αναμένεται γύρω στο 2030, κατόπιν δημοψηφίσματος, και το αποθετήριο θα πρέπει να αρχίσει να λειτουργεί έως το 2060.

Τέλος, η Ιταλία εξετάζει 51 τοποθεσίες που θα μπορούσαν ενδεχομένως να είναι κατάλληλες για να φιλοξενήσουν ένα αποθετήριο για την αποθήκευση πυρηνικών αποβλήτων. Αυτά τα σχέδια καταρτίστηκαν για πρώτη φορά το 2015 και στη συνέχεια δημοσιεύθηκαν τον Δεκέμβριο του 2023. Η κυβέρνηση έκτοτε αποφάσισε να ανοίξει ξανά τη διαδικασία υποβολής αιτήσεων για να φιλοξενήσει νέες αιτήσεις. Εν τω μεταξύ, τα ραδιενεργά απόβλητα στη χώρα παραμένουν αποθηκευμένα σε προσωρινούς χώρους αποθήκευσης στις τοποθεσίες παροπλισμένων πυρηνικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής, εγκαταστάσεων πυρηνικής έρευνας και τοποθεσιών πυρηνικής ιατρικής και βιομηχανίας.

Πηγή: pagenews.gr