Η απρόθυμη επαναπροσέγγιση της Ευρώπης με την Τουρκία

Η Αμερική αποσύρεται. Η απειλή της Ρωσίας αυξάνεται. Η Ουκρανία βρίσκεται σε άμυνα. Παρά τις υποσχέσεις για νέες δαπάνες, η παραγωγή όπλων παραμένει σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Μη φοβάστε, Ευρωπαίοι. Ο Recep Tayyip Erdogan σας στηρίζει. «Έγινε σαφές για άλλη μια φορά», δήλωσε ο πρόεδρος της Τουρκίας και υποψήφιος σωτήρας της Ευρώπης στις 11 Απριλίου, «ότι η ευρωπαϊκή ασφάλεια είναι αδιανόητη χωρίς την Τουρκία». Ο κ. Erdogan είναι συχνά επιρρεπής στις μεγαλοστομίες και στο να παρουσιάζει την Τουρκία ως μια δυναμική περιφερειακή δύναμη και την Ευρώπη ως μια αναιμική, ανίκανη δύναμη, οπότε θα μπορούσε να σας συγχωρεθεί το γεγονός ότι δεν παίρνετε την άποψή του τοις μετρητοίς. Εξάλλου, η οικονομία της Τουρκίας βρίσκεται σε βαθιά ύφεση, και για μια χώρα που θεωρείται ευρέως ως στρατιωτικό μεγαθήριο, τα 24 δισ. δολάρια (ή 2,1% του ΑΕΠ) που δαπάνησε η Τουρκία για την άμυνα πέρυσι ήταν μόνο το ένα τέταρτο των δαπανών της Γερμανίας. Ακόμα κι έτσι, ο ισχυρός άνδρας της Τουρκίας δεν απέχει πολύ από την πραγματικότητα. Όσον αφορά τη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας, τον επανεξοπλισμό και την Ουκρανία, η Ευρώπη χρειάζεται τη βοήθεια της Τουρκίας περισσότερο από ποτέ.

Στην άμυνα, η Τουρκία αξίζει τα λεφτά της. Η βιομηχανία όπλων της χώρας ανθεί. Από τις τουρκικές γραμμές συναρμολόγησης παράγονται τεθωρακισμένα οχήματα, μη επανδρωμένα αεροσκάφη επίθεσης και επιτήρησης, πολεμικά πλοία, φορητά όπλα και πυρομαχικά. Παρά τις καθυστερήσεις, το Altay το άρμα μάχης της Τουρκίας, και το Kaan, το stealth μαχητικό αεροσκάφος, , αναμένεται να τεθούν σε υπηρεσία μέχρι το τέλος της δεκαετίας. Το ενδιαφέρον για επιχειρηματικές συναλλαγές με την Τουρκία έχει αυξηθεί σε όλη την Ευρώπη.

Η Baykar, μια τουρκική εταιρεία κατασκευής μη επανδρωμένων αεροσκαφών, υπέγραψε πρόσφατα συμφωνία κοινοπραξίας τον ιταλικό αμυντικό γίγαντα Leonardo, μια κίνηση που θα μπορούσε να βοηθήσει την εταιρεία να αποκτήσει μεγαλύτερο μερίδιο της ευρωπαϊκής αγοράς μη επανδρωμένων αεροσκαφών (UAV). Και υπάρχει χώρος για πολλά ακόμα. Η Τουρκία διαθέτει τη βιομηχανική βάση που απαιτείται για να καλύψει μέρος, τουλάχιστον, της ευρωπαϊκής ζήτησης πυρομαχικών. Ο στρατός της διαθέτει τη δύναμη και την εμπειρία που χρειάζεται η Ευρώπη για να οικοδομήσει την αρχιτεκτονική ασφαλείας της, είτε εντός, είτε εκτός ΝΑΤΟ. Εκτός από την Ουκρανία, κανένας στρατός στην Ευρώπη δεν είναι τόσο μεγάλος όσο ο τουρκικός, με περίπου 400.000 ενεργούς στρατιώτες.

Η Ευρώπη υπολογίζει επίσης στη βοήθεια του κ. Erdogan στην Ουκρανία. Σε περίπτωση κατάπαυσης του πυρός, η Τουρκία έχει προσφερθεί να στείλει στρατεύματα ως μέρος μιας μεγαλύτερης ειρηνευτικής δύναμης. Με δεδομένο το ιστορικό της Τουρκίας στην αντιμετώπιση της Ρωσίας, ιδίως στη Συρία και τη Λιβύη, μια τέτοια προσφορά δεν πρέπει να περιφρονηθεί. Η Τουρκία ενδιαφέρεται ακόμα περισσότερο για τη Μαύρη Θάλασσα, όπου, στο τέλος του πολέμου για την Ουκρανία, θα ήθελε να αποφύγει μια ναυτική συγκέντρωση, είτε από τη Ρωσία είτε από το ΝΑΤΟ. «Είναι αποφασισμένη να ηγηθεί» οποιαδήποτε θαλάσσιας ειρηνευτικής δύναμης, λέει δυτικός διπλωμάτης.

Για την Τουρκία, η συνεργασία με την Ευρώπη, τόσο στην άμυνα όσο και στην Ουκρανία, είναι απόλυτα λογική. Οι τουρκικές εταιρείες θα αρπάξουν την ευκαιρία να αξιοποιήσουν μέρος των εκατοντάδων δισεκατομμυρίων αμυντικών δαπανών που η ΕΕ ελπίζει να ξεκλειδώσει τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Η δραστηριοποίηση στην Ουκρανία θα μπορούσε επίσης να αποβεί επωφελής για τις επιχειρήσεις. Η Τουρκία είναι ήδη κορυφαίος επενδυτής στην Ουκρανία. Ο κ. Erdogan υποθέτει, σωστά, ότι οι Τούρκοι ειρηνευτές θα ανοίξουν το δρόμο για τους Τούρκους εργολάβους.

Ευτυχώς για τον κ. Erdogan, η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), η οποία έχει ως προτεραιότητα την ασφάλεια, δεν έχει καμία πρόθεση να αφήσει την τελευταία καταστολή να εμποδίσει τη νέα της προσέγγιση προς την Τουρκία. Οι συλλήψεις «δημιουργούν ερωτήματα» σχετικά με την κατάσταση της δημοκρατίας στη χώρα, δήλωσε το μπλοκ στις 19 Μαρτίου. Με περιέργεια να ακούσει αν η ΕΕ είχε από τότε βρει απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα, ο υπογράφων το άρθρο πέρασε μεγάλο μέρος της περασμένης εβδομάδας θέτοντάς τα σε Ευρωπαίους διπλωμάτες. Η αίσθηση που αποκόμισε ήταν ότι η σύλληψη του κ. Ιmamoglu ήταν μάλλον ενόχληση, παρά εμπόδιο στη συνεργασία για την άμυνα και την Ουκρανία. Η μόνη απόδειξη για το αντίθετο ήρθε στις 17 Απριλίου, με τη μορφή αναφορών ότι η Γερμανία είχε μπλοκάρει την πώληση δεκάδων αεροσκαφών Eurofighter στην Τουρκία, μια συμφωνία που προηγουμένως είχαν υποστηρίξει η Βρετανία, η Ιταλία και η Ισπανία.

Ούτως ή άλλως, η επερχόμενη γερμανική κυβέρνηση θα μπορούσε κάλλιστα να ανατρέψει αυτή την απόφαση. Από το τέλος του ψυχρού πολέμου, η ΕΕ και η Τουρκία έχουν περάσει δεκαετίες σε παράλληλους μονολόγους. Οι Τούρκοι ηγέτες, με πιο πρόσφατο παράδειγμα τον κ. Erdogan υποστηρίζουν ότι ο στρατηγικός ρόλος της χώρας, ως φύλακα της πύλης προς τη Μέση Ανατολή, τη Μαύρη Θάλασσα και τον Καύκασο, θα έπρεπε να είναι αρκετός για να κερδίσει μια θέση στο μπλοκ. Η Ευρώπη επέμεινε να εξετάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου της Τουρκίας. Αυτός ο διάλογος των κωφών σήμαινε ότι οι ενταξιακές συνομιλίες της Τουρκίας με την ΕΕ, οι οποίες σταμάτησαν σχεδόν αμέσως μόλις ξεκίνησαν, το 2005, ήταν καταδικασμένες από την αρχή.

Οι σχέσεις ανέβηκαν στα ύψη το 2016, στο αποκορύφωμα της ευρωπαϊκής μεταναστευτικής κρίσης, όταν η ΕΕ συμφώνησε να καταβάλει στην Τουρκία δισεκατομμύρια ευρώ για να κρατήσει εκατομμύρια απελπισμένους Σύρους και Αφγανούς στην απέναντι πλευρά του Αιγαίου. Σήμερα, καθώς οι ανησυχίες για τους πρόσφυγες δίνουν τη θέση τους στις ανησυχίες για τη Ρωσία, η Ευρώπη έχει γίνει σχεδόν άπταιστη στα ερντογανικά. Η υποψηφιότητα της Τουρκίας για ένταξη παραμένει στην κατάψυξη. Οι κανόνες παραβλέπονται. Τα συμφέροντα προηγούνται. Αυτά είναι καλά νέα για την Ουκρανία και την άμυνα της Ευρώπης, αλλά όχι για τη δημοκρατία στη Τουρκίας.

Πηγή: Pagenews.gr