Pfizergate: Ήττα της Επιτροπής ή νίκη της διαφάνειας;

Οι ΜΚΟ και άλλοι που επηρεάζονται από τα ζητήματα διαφάνειας χαιρέτισαν την απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου της ΕΕ της Τετάρτης, σύμφωνα με την οποία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απέτυχε να παράσχει εύλογη εξήγηση για τη μη κατοχή εγγράφων που σχετίζονται με τις συμβάσεις αγοράς του εμβολίου COVID-19 με την Pfizer, σε μια υπόθεση που έχει καταστεί κομβική για τη θεσμική διαφάνεια.

Μετά τις αποκαλύψεις των New York Times σχετικά με την ύπαρξη γραπτών μηνυμάτων μεταξύ της Προέδρου της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και του Διευθύνοντος Συμβούλου της Pfizer Άλμπερτ Μπουρλά, η εφημερίδα υπέβαλε αίτημα για πρόσβαση στα μηνύματα.

Τότε, η Επιτροπή απέρριψε το αίτημα, υποστηρίζοντας ότι τα μηνύματα κειμένου είναι, εκ φύσεως, βραχύβια και δεν πληρούν τα κριτήρια για να συμπεριληφθούν στο σύστημα διαχείρισης εγγράφων του θεσμικού οργάνου.

“Η σημερινή απόφαση είναι μια νίκη για τη διαφάνεια και τη λογοδοσία στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στέλνει ένα ισχυρό μήνυμα ότι οι εφήμερες επικοινωνίες δεν είναι πέρα από την εμβέλεια του δημόσιου ελέγχου”, ανέφερε εκπρόσωπος της εφημερίδας The New York Times σε δήλωσή του μετά την απόφαση.

Η εφημερίδα λέει ότι η απόφαση κατέστησε σαφές πως οι αξιωματούχοι είναι υποχρεωμένοι να αντιμετωπίζουν τα μηνύματα κειμένου όπως κάθε άλλο αρχείο και αναγνώρισε τον κακό χειρισμό του αιτήματος από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Σύμφωνα με το Δικαστήριο, η Επιτροπή δεν μπορεί απλώς να ισχυρίζεται ότι δεν διαθέτει τα ζητούμενα έγγραφα- πρέπει να προσφέρει αξιόπιστες εξηγήσεις που να επιτρέπουν τόσο στο κοινό όσο και στο Δικαστήριο να κατανοήσουν γιατί δεν μπορούν να εντοπιστούν τα έγγραφα.

Δεν είναι οι μόνοι που αμφισβητούν την Επιτροπή “Η σημερινή απόφαση καταδεικνύει σαφώς ότι η διαφάνεια και η δημοκρατική λογοδοσία δεν πρέπει να ασκούνται πίσω από κλειστές πόρτες στην Ευρωπαϊκή Ένωση”, δήλωσε η ευρωβουλευτής Τίλι Μετζ (Λουξεμβούργο/Οι Πράσινοι).

Πρόσθεσε ότι όταν σημαντικές αποφάσεις και συμφωνίες λαμβάνονται με μυστικότητα, υπάρχει ο κίνδυνος τα εμπορικά συμφέροντα να υπερισχύουν του δημόσιου συμφέροντος.

Η Μετζ συμμετείχε επίσης σε μια άλλη δικαστική υπόθεση, που ξεκίνησε το 2021, κατά της φον ντερ Λάιεν σχετικά με τη διαφάνεια των συμβάσεων για τα εμβόλια.

Σε εκείνη την υπόθεση, η Επιτροπή δημοσίευσε έγγραφα με έντονη περικοπή, μια κίνηση την οποία το Δικαστήριο της ΕΕ καταδίκασε αργότερα, κρίνοντας ότι η απόφαση της εκτελεστικής εξουσίας να δημοσιεύσει μόνο λογοκριμένες εκδοχές των συμβάσεων εμπεριείχε διαδικαστικές παρατυπίες.

Το 2022, ο Διαμεσολαβητής της ΕΕ επέκρινε επίσης τον χειρισμό του αιτήματος των New York Times από την Επιτροπή, χαρακτηρίζοντάς το “προειδοποιητικό μήνυμα” για τη λογοδοσία της ΕΕ, και επιβεβαίωσε τη διαπίστωση κακοδιοίκησης στο θέμα.

Αντιδρώντας στη σημερινή απόφαση, ο Διαμεσολαβητής δήλωσε: “Το Δικαστήριο – όπως και ο Διαμεσολαβητής – τόνισε για άλλη μια φορά ότι το δικαίωμα πρόσβασης σε έγγραφα απαιτεί από τα ενδιαφερόμενα θεσμικά όργανα να συντάσσουν και να διατηρούν πάντοτε, στο μέτρο του δυνατού και με μη αυθαίρετο και προβλέψιμο τρόπο, έγγραφα σχετικά με τις δραστηριότητές τους”.

Πρόσθεσε ότι εάν τα θεσμικά όργανα δεν καταγράφουν και δεν διατηρούν την εν λόγω τεκμηρίωση, το δικαίωμα πρόσβασης σε έγγραφα καθίσταται άνευ νοήματος. Ο Διαμεσολαβητής κάλεσε επίσης την Επιτροπή να βγάλει τα απαραίτητα συμπεράσματα από τη σημερινή απόφαση και να διασφαλίσει ότι το δικαίωμα πρόσβασης του κοινού στα έγγραφα θα διατηρηθεί πλήρως.

“Η απόφαση αυτή αποτελεί μια νέα υπενθύμιση ότι η ΕΕ διέπεται από το κράτος δικαίου με τους ηγέτες της να υπόκεινται στον συνεχή έλεγχο των ελεύθερων μέσων ενημέρωσης και ενός ανεξάρτητου Δικαστηρίου”, δήλωσε ο Αλμπέρτο Αλεμάνο, ιδρυτής του The Good Lobby.

Πρόσθεσε ότι η νίκη των NYT είναι “νίκη όλων μας, καθώς η απόφαση αυτή έθεσε ως στόχο να οδηγήσει σε μεγαλύτερη λογοδοσία των ενεργειών των ηγετών της ΕΕ”.

“Υπάρχει ακόμη μεγάλη ασάφεια και θα πρέπει να υπάρχει διαφάνεια γύρω από το τι συνέβη”, δήλωσε στο Euronews η Σάρι Χιντς, υπεύθυνη πολιτικής στη Διεθνή Διαφάνεια της ΕΕ.

Υποστήριξε ότι η πλήρης διαφάνεια και η λογοδοσία είναι απαραίτητες όταν πρόκειται για αποφάσεις για τη δημόσια υγεία, όπως αυτές οι συμβάσεις, οι οποίες επηρεάζουν εκατομμύρια ανθρώπους.

“Πιστεύουμε ότι πρέπει να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη του κοινού, υπάρχουν ανοιχτά ερωτήματα και είναι καιρός η Επιτροπή να δείξει τη δέσμευσή της να ανεβάσει τη δημόσια λογοδοσία”, πρόσθεσε η ίδια.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε ότι θα εξετάσει προσεκτικά την απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου προτού αποφασίσει για τα επόμενα βήματα. Η Επιτροπή έχει δύο μήνες για να ασκήσει έφεση. Ανακοίνωσε επίσης ότι σχεδιάζει να εκδώσει νέα απόφαση που θα προσφέρει πιο λεπτομερείς εξηγήσεις ως απάντηση στο αρχικό αίτημα των New York Times.

“Η διαφάνεια ήταν πάντα ύψιστης σημασίας για την Επιτροπή και την Πρόεδρο φον ντερ Λάιεν. Θα συνεχίσουμε να τηρούμε αυστηρά το σταθερό νομικό πλαίσιο που ισχύει για την επιβολή των υποχρεώσεών μας”, δήλωσε η Επιτροπή.

Πηγή: Pagenews.gr