Σαουδική Αραβία: Κρούει τον κώδωνα του κινδύνου στο Ιράν – Ή συμφωνία με ΗΠΑ ή χτύπημα από Ισραήλ

Ο υπουργός Άμυνας της Σαουδικής Αραβίας μετέφερε ένα σαφές και αυστηρό μήνυμα στους Ιρανούς αξιωματούχους στην Τεχεράνη τον περασμένο μήνα: να λάβουν σοβαρά υπόψη τους την πρόταση του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, για διαπραγμάτευση σχετικά με το πυρηνικό πρόγραμμα, καθώς αποτελεί έναν δρόμο για την αποφυγή πολέμου με το Ισραήλ.

Ανησυχώντας για το ενδεχόμενο περαιτέρω αποσταθεροποίησης στην περιοχή, ο 89χρονος βασιλιάς της Σαουδικής Αραβίας, Σαλμάν μπιν Αμπντουλαζίζ, έστειλε στην Τεχεράνη τον γιο του, πρίγκιπα Χαλίντ μπιν Σαλμάν, μεταφέροντας την προειδοποίηση απευθείας στον Ανώτατο Ηγέτη του Ιράν, αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, σύμφωνα με δύο πηγές από τον Κόλπο με πρόσβαση σε κυβερνητικούς κύκλους, καθώς και δύο Ιρανούς αξιωματούχους.

Η Σαουδική Αραβία προειδοποιεί την Τεχεράνη για τα όρια της υπομονής του Τραμπ

Στην καρδιά της ιρανικής πρωτεύουσας και πίσω από κλειστές πόρτες, πραγματοποιήθηκε στις 17 Απριλίου μια ιδιαίτερα κρίσιμη συνάντηση, στην οποία συμμετείχαν ο πρόεδρος του Ιράν, Μασούντ Πεζεσκιάν, ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Ενόπλων Δυνάμεων, Μοχαμάντ Μπαγκερί, και ο υπουργός Εξωτερικών, Αμπάς Αρακτσί, σύμφωνα με πληροφορίες από τέσσερις καλά ενημερωμένες πηγές.

Αν και τα μέσα ενημέρωσης κάλυψαν την επίσκεψη του 37χρονου πρίγκιπα Χαλίντ μπιν Σαλμάν, γιου του βασιλιά Σαλμάν και πρώην πρεσβευτή της Σαουδικής Αραβίας στην Ουάσιγκτον, το περιεχόμενο του μηνύματος που μετέφερε παρέμεινε έως τώρα άγνωστο.

Ο πρίγκιπας μετέφερε ξεκάθαρη προειδοποίηση εκ μέρους του βασιλιά της Σαουδικής Αραβίας προς την ιρανική ηγεσία: να εκμεταλλευτούν σοβαρά την πρόταση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για διαπραγμάτευση ενός νέου πυρηνικού συμφώνου, καθώς, όπως υπογράμμισε, «η υπομονή του Τραμπ με τις χρονοβόρες διαπραγματεύσεις είναι περιορισμένη».

Μόλις λίγες ημέρες πριν από την επίσκεψη, ο Τραμπ είχε αιφνιδιάσει τη διεθνή κοινότητα, ανακοινώνοντας πως διεξάγονται απευθείας συνομιλίες με την Τεχεράνη με στόχο τον περιορισμό του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, με αντάλλαγμα την άρση κυρώσεων.

Η ανακοίνωση έγινε παρουσία του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος ταξίδεψε στην Ουάσιγκτον αναζητώντας στήριξη για στρατιωτικά πλήγματα κατά ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων.

Ο Σαουδάραβας υπουργός τόνισε στους Ιρανούς αξιωματούχους ότι η ομάδα του Τραμπ στοχεύει σε γρήγορη επίτευξη συμφωνίας και πως το «παράθυρο της διπλωματίας» θα κλείσει σύντομα.

Επεσήμανε επίσης πως είναι προτιμότερο να υπάρξει συμφωνία με τις ΗΠΑ, παρά να αντιμετωπίσει η Τεχεράνη το ενδεχόμενο ενός ισραηλινού στρατιωτικού πλήγματος σε περίπτωση κατάρρευσης των συνομιλιών.

Η προειδοποίηση συνοδευόταν από μία ευρύτερη εκτίμηση της γεωπολιτικής κατάστασης, με τον πρίγκιπα Χαλίντ να υπογραμμίζει ότι η περιοχή – ήδη πληγωμένη από τις συγκρούσεις στη Γάζα και τον Λίβανο – δεν αντέχει νέα κλιμάκωση.

Ούτε η Σαουδική Αραβία, ούτε το Ιράν απάντησαν σε αιτήματα σχολιασμού.

Η επίσκεψη του πρίγκιπα Χαλίντ – μικρότερου αδελφού του διαδόχου Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν – ήταν η πρώτη από μέλος της σαουδαραβικής βασιλικής οικογένειας στο Ιράν εδώ και πάνω από δύο δεκαετίες. Οι δύο χώρες, παραδοσιακοί αντίπαλοι που συχνά στήριζαν αντίπαλες πλευρές σε πολέμους δι’ αντιπροσώπων, ξεκίνησαν μια διαδικασία εξομάλυνσης των σχέσεών τους το 2023 με τη διαμεσολάβηση της Κίνας.

Ανησυχίες στην Τεχεράνη για την απρόβλεπτη στάση Τραμπ – Πίεση από Ριάντ για επανεξέταση της περιφερειακής πολιτικής του Ιράν

Παρά τη σαφή πίεση που άσκησε ο πρίγκιπας Χαλίντ μπιν Σαλμάν κατά τη συνάντηση στην Τεχεράνη, Ιρανοί αξιωματούχοι φέρονται να εξέφρασαν επιφυλάξεις για τη μεταβλητή και απρόβλεπτη προσέγγιση της κυβέρνησης Τραμπ στις διαπραγματεύσεις.

Όπως αναφέρουν πηγές με γνώση των συνομιλιών, η στάση της Ουάσιγκτον κυμάνθηκε από την αποδοχή περιορισμένου εμπλουτισμού ουρανίου, έως την απαίτηση για πλήρη αποσυναρμολόγηση του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος.

Ο ίδιος ο Τραμπ έχει απειλήσει με χρήση στρατιωτικής ισχύος εάν αποτύχουν οι διπλωματικές προσπάθειες να περιορίσουν τις πυρηνικές φιλοδοξίες της ιρανικής θεοκρατίας. Σύμφωνα με έναν από τους Ιρανούς αξιωματούχους, ο πρόεδρος Πεζεσκιάν ξεκαθάρισε ότι η Τεχεράνη επιθυμεί συμφωνία, αλλά δεν είναι διατεθειμένη να εγκαταλείψει το πρόγραμμα εμπλουτισμού μόνο και μόνο επειδή ο Αμερικανός πρόεδρος απαιτεί μια ταχεία διευθέτηση.

Οι συνομιλίες μεταξύ Ουάσιγκτον και Τεχεράνης έχουν ήδη περάσει από πέντε γύρους, χωρίς να επιτευχθεί οριστική συμφωνία, με βασικό αγκάθι το θέμα του εμπλουτισμού.

Σύμφωνα με ιρανικές πηγές που επικαλείται το πρακτορείο Reuters, η Τεχεράνη ενδέχεται να παγώσει το πρόγραμμα εμπλουτισμού εάν οι ΗΠΑ αποδεσμεύσουν δεσμευμένα κεφάλαιά της και αναγνωρίσουν το δικαίωμά της στον ειρηνικό εμπλουτισμό για πολιτική χρήση.

Ωστόσο, το ιρανικό ΥΠΕΞ διέψευσε το σχετικό δημοσίευμα.

Ο Λευκός Οίκος δεν απάντησε άμεσα στα ερωτήματα του Reuters για το κατά πόσο γνώριζε την προειδοποίηση των Σαουδαράβων προς το Ιράν.

Η γεωπολιτική σκακιέρα και ο νέος ρόλος της Σαουδικής Αραβίας

Η πρόσφατη τετραήμερη περιοδεία του Τραμπ στον Κόλπο επιβεβαίωσε τον ενισχυμένο ρόλο της Σαουδικής Αραβίας ως ηγετικής δύναμης στον άξονα των σουνιτικών κρατών.

Κατά την επίσκεψη, ο πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν διαμεσολάβησε προσωπικά στη συμφιλίωση του Τραμπ με τον νέο σουνίτη ηγέτη της Συρίας, Άχμεντ αλ-Σάραα.

Την ίδια στιγμή, η επιρροή της Τεχεράνης στην ευρύτερη περιοχή φαίνεται να έχει μειωθεί, μετά από στρατιωτικές ήττες που υπέστησαν δυνάμεις του «Άξονα της Αντίστασης» – δηλαδή της συμμαχίας που περιλαμβάνει τους Χεζμπολάχ, Χούθι, Χαμάς και φιλοϊρανικές πολιτοφυλακές στο Ιράκ.

Ο πρίγκιπας Χαλίντ κάλεσε την Τεχεράνη να επανεξετάσει τη στρατηγική της στην περιοχή, δηλώνοντας ότι μια τέτοια μεταστροφή θα γινόταν δεκτή – ιδιαίτερα από το Ριάντ.

Παρόλο που απέφυγε να κατηγορήσει ευθέως το Ιράν, ο υπουργός Άμυνας εξέφρασε την ανησυχία του για επανάληψη περιστατικών όπως η επίθεση με drone στις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις της Aramco το 2019, την οποία η Σαουδική Αραβία απέδωσε στο Ιράν και τους Χούθι συμμάχους του – κατηγορία που η Τεχεράνη αρνείται.

Ιρανοί αξιωματούχοι παραδέχθηκαν ότι η Τεχεράνη έχει επιρροή στους Χούθι, αλλά δεν ασκεί πλήρη έλεγχο στις ενέργειές τους.

Η μακροχρόνια ένταση μεταξύ του σιιτικού Ιράν και της σουνιτικής Σαουδικής Αραβίας έχει επί δεκαετίες αποσταθεροποιήσει τον Κόλπο και έχει τροφοδοτήσει συγκρούσεις σε Υεμένη, Συρία και αλλού.

Η προσέγγιση του 2023, με τη μεσολάβηση της Κίνας, αποτέλεσε σημαντική καμπή, καθοδηγούμενη και από τις οικονομικές φιλοδοξίες του Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν.

Ωστόσο, διπλωμάτες και περιφερειακοί αναλυτές επισημαίνουν ότι καμία από τις χώρες του Κόλπου – ούτε και η ίδια η Σαουδική Αραβία – δεν θεωρεί το Ιράν αξιόπιστο εταίρο για την ειρήνη, καθώς φοβούνται ότι οι ενέργειές του ενδέχεται να υπονομεύσουν τις προσπάθειες οικονομικής ανάπτυξης.

Ο πρίγκιπας Χαλίντ κάλεσε τους Ιρανούς να αποφύγουν ενέργειες – τόσο οι ίδιοι όσο και οι σύμμαχοί τους – που θα μπορούσαν να προκαλέσουν την Ουάσιγκτον, τονίζοντας ότι ο Τραμπ θα αντιδράσει πολύ πιο έντονα σε σχέση με τους προκατόχους του, Τζο Μπάιντεν και Μπαράκ Ομπάμα.

Τέλος, διαβεβαίωσε ότι η Σαουδική Αραβία δεν πρόκειται να επιτρέψει τη χρήση της επικράτειάς της ή του εναέριου χώρου της από τις ΗΠΑ ή το Ισραήλ για στρατιωτική δράση εναντίον του Ιράν, όπως ανέφεραν οι ίδιες πηγές.

Πηγή: pagenews.gr