Η Μονή Σινά στο επίκεντρο των σχέσεων Αθήνας – Καΐρου για ΝΑ Μεσόγειο, GREGY, Τουρκο -Λιβικό Μνημόνιο

Σήμερα, όμως, το μοναστήρι αντιμετωπίζει μια υπαρξιακή απειλή, μετά από την πρόσφατη απόφαση αιγυπτιακού δικαστηρίου για την απαλλοτρίωση της ιδιοκτησίας του — μια εξέλιξη που έχει προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων στην Αθήνα, αλλά και ανησυχία στις Βρυξέλλες σύμφωνα με το euractiv.com

Η απόφαση του δικαστηρίου, η οποία επιτρέπει μεν τη συνέχιση των θρησκευτικών δραστηριοτήτων του μοναστηριού αλλά αφαιρεί το δικαίωμα κυριότητας επί της γης του, έχει χαρακτηριστεί από Έλληνες αξιωματούχους ως μια συγκαλυμμένη απόπειρα υφαρπαγής ενός ιερού χώρου υπό το πρόσχημα του κρατικού ελέγχου.

Ο Έλληνας ΥΠΕΞ Γιώργος Γεραπετρίτης αναμένεται να βρεθεί σήμερα (4/6) στο Κάιρο ώστε να συνομιλήσει με τον Αιγύπτιο ομόλογό του, Μπαντρ Αμπντελατί, με στόχο την αποκλιμάκωση της έντασης, επαναλαμβάνοντας με σαφήνεια τη θέση της Ελλάδας ότι η κυριότητα του μοναστηριού δεν αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης.

Οι ελληνικές ανησυχίες ενισχύονται και από τις ομοιότητες με την ανακήρυξη της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη σε τέμενος το 2020 — μια απόφαση που προκάλεσε διεθνείς αντιδράσεις και καταδικάστηκε ευρέως, καθώς επρόκειτο για μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.

Το momentum, ο GREGY και το τουρκολιβυκό μνημόνιο

Σύμφωνα με το Euractiv, το σκηνικό εκτυλίσσεται σε μια περίοδο κατά την οποία η Αίγυπτος και η Ελλάδα ενισχύουν τη συνεργασία τους στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι δύο χώρες έχουν υπογράψει διμερείς θαλάσσιες συμφωνίες, επιχειρώντας να αντιμετωπίσουν τις τουρκικές φιλοδοξίες στην περιοχή, ενώ έχουν δρομολογήσει το έργο GREGY για τη μεταφορά πράσινης ενέργειας από την Αίγυπτο στην Ευρώπη μέσω της Ελλάδας.

Αθήνα και Κάιρο συνεργάζονται επίσης στενά τα τελευταία χρόνια στη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών από τη Βόρεια Αφρική.

Η εταιρική τους σχέση ενισχύθηκε ιδιαίτερα μετά το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο του 2019 για τον καθορισμό θαλάσσιων οικονομικών ζωνών προς εκμετάλλευση φυσικού αερίου — μνημόνιο που Ελλάδα και Αίγυπτος χαρακτήρισαν παράνομο και απάντησαν με την υπογραφή δικού τους μνημονίου συνεννόησης το 2020 για τις θαλάσσιες οριοθετήσεις.

Η αποστολή του Γιώργου Γεραπετρίτη στο Κάιρο είναι διπλωματικά λεπτή. Καλείται να υπερασπιστεί το νομικό καθεστώς του μοναστηριού, χωρίς να διαταράξει τις σχέσεις με την Αίγυπτο — έναν κομβικό στρατηγικό σύμμαχο της Ελλάδας σε μια ασταθή γεωπολιτικά περιοχή όπως η Ανατολική Μεσόγειος.

Διπλωματικές πηγές της Αθήνας επιμένουν ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται να υποχωρήσει στο ζήτημα της κυριότητας.

Στις αρχές Μαΐου, ο Πρόεδρος της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι είχε διαβεβαιώσει τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη ότι το καθεστώς του μοναστηριού δεν πρόκειται να αλλάξει — δέσμευση η οποία αποτυπώνεται και στη στρατηγική κοινή διακήρυξη των δύο χωρών.

Ωστόσο, η εμπιστοσύνη έχει κλονιστεί, καθώς η αιγυπτιακή πλευρά καθυστέρησε την κύρωση της διακήρυξης. Έκτοτε, η αιγυπτιακή προεδρία έχει επαναλάβει τη δέσμευσή της για τη διαφύλαξη του «μοναδικού και ιερού θρησκευτικού χαρακτήρα» του μοναστηριού — χωρίς, ωστόσο, να γίνεται καμία αναφορά στο ιδιοκτησιακό καθεστώς.