Πώς ο Τραμπ αναδιαμορφώνει το σχέδιο για τη Μέση Ανατολή

Σε ομιλία του κατά την τελετή αποφοίτησης της Ακαδημίας του Ναυτικού των ΗΠΑ, ο Αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς διατύπωσε μια νέα προσέγγιση για την αμερικανική εξωτερική πολιτική, προσπαθώντας να διαχωρίσει την εποχή Τραμπ από τις προηγούμενες προεδρικές διοικήσεις. Δήλωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες λειτουργούν πλέον κυρίως με βάση τα εθνικά τους συμφέροντα, αποφεύγοντας τις ανοιχτές δεσμεύσεις. Ανέφερε ότι «κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Προέδρου Τραμπ στη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τα περισσότερα πρωτοσέλιδα επικεντρώθηκαν στα τρισεκατομμύρια δολάρια νέων επενδύσεων που εξασφάλισε ο Πρόεδρος για τη χώρα μας», ωστόσο «το πιο σημαντικό μέρος αυτού του ταξιδιού είναι ότι σηματοδότησε το τέλος μιας δεκαετούς προσέγγισης στην εξωτερική πολιτική».

Επιπλέον, όπως αναφέρει το modern diplomacy, εξήγησε ότι αυτή η πολιτική αντιπροσωπεύει μια «ρήξη» με τις αρχές των ιδρυτών της χώρας. Για χρόνια, οι ΗΠΑ ακολούθησαν μια πολιτική στην οποία η εθνική άμυνα και η διατήρηση των συμμαχιών υποτάχθηκαν στην «οικοδόμηση του έθνους» και την «εμπλοκή» στις εσωτερικές υποθέσεις χωρών με περιορισμένη σημασία για τα βασικά συμφέροντα των ΗΠΑ. Τόνισε ότι οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν σημαντικές απειλές από την Κίνα, τη Ρωσία και άλλες χώρες, γεγονός που καθιστά απαραίτητη τη διατήρηση της τεχνολογικής υπεροχής τους. Ο Βανς σχολίασε επίσης την εγγενή δυσκολία και το εξωφρενικό κόστος της οικοδόμησης «μερικών δημοκρατιών στη Μέση Ανατολή», αναφέροντας ως παράδειγμα την κατάσταση των Χούθι, όπου η στοχευμένη στρατιωτική δράση οδήγησε σε βραχυπρόθεσμη κατάπαυση του πυρός και τη διακοπή των επιθέσεων κατά αμερικανικών πλοίων. Δεδομένου ότι η προσέγγιση της νέας κυβέρνησης αντικατοπτρίζεται κυρίως στις δηλώσεις του Βανς και του προέδρου Τραμπ, οι δηλώσεις αυτές απαιτούν προσεκτική εξέταση.

Εκτός από αυτές τις δηλώσεις, οι πρόσφατες ενέργειες αξιωματούχων των ΗΠΑ, ιδίως στη Μέση Ανατολή και σε σχέση με το Ισραήλ, υποδηλώνουν μια πιθανή αλλαγή, σύμφωνα με την οποία το Ισραήλ δεν κατέχει πλέον την κυρίαρχη θέση στην αμερικανική πολιτική για τη Μέση Ανατολή. Συγκεκριμένα, η κυβέρνηση Τραμπ φαίνεται να απομακρύνεται από την προσέγγιση της περιοχής αποκλειστικά από τη σκοπιά των συμφερόντων του Ισραήλ. Διατηρώντας τη δέσμευσή της για την ασφάλεια του Ισραήλ ως στρατηγικού συμμάχου, η κυβέρνηση ακολουθεί μια διαφορετική προσέγγιση όσον αφορά τα στρατηγικά οικονομικά συμφέροντα. Ορισμένοι αναλυτές αποδίδουν αυτό το γεγονός στην δυσαρέσκεια του Προέδρου Τραμπ έναντι του Μπέντζαμιν Νετανιάχου, αποδίδοντας τη διαφωνία στις διαφορετικές προσωπικότητές τους. Άλλοι υποστηρίζουν ότι οι διαφωνίες δεν είναι ουσιαστικές και ότι οι δύο χώρες έχουν κοινά θεμελιώδη στρατηγικά συμφέροντα στην περιοχή, λειτουργώντας με βάση τον καταμερισμό των αρμοδιοτήτων. Ωστόσο, η επανειλημμένη παράκαμψη του Νετανιάχου από τον Πρόεδρο Τραμπ σε περιφερειακά ζητήματα, όπως οι διαπραγματεύσεις με το Ιράν, η διαχείριση της Συρίας με την Τουρκία, τη Σαουδική Αραβία και το Κατάρ, οι άμεσες συνομιλίες με τη Χαμάς και η συμφωνία με τους Χούθι στην Υεμένη, υποδηλώνουν μια απόκλιση που υπερβαίνει κατά πολύ τις προσωπικές διαφορές. Σε πολλές περιπτώσεις, οι απόψεις του Νετανιάχου φαίνεται να έχουν αγνοηθεί.

Για παράδειγμα, η συμφωνία με τους Χούθι δεν προέβλεπε την παύση των επιθέσεων εναντίον ισραηλινών στόχων. Ομοίως, σε άμεσες διαπραγματεύσεις με τη Χαμάς, οι ΗΠΑ δεσμεύτηκαν να παραδώσουν ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα σε αντάλλαγμα για την απελευθέρωση ενός ατόμου με διπλή υπηκοότητα ΗΠΑ-Ισραήλ. Αυτές οι ενέργειες, που σύμφωνα με πληροφορίες συνάντησαν έντονη αντίδραση από το Ισραήλ, ενισχύουν την υπόθεση της αποδυνάμωσης των στρατηγικών σχέσεων μεταξύ ΗΠΑ και Ισραήλ. Η πρόσφατη επίσκεψη του Προέδρου Τραμπ στην περιοχή του Κόλπου και η στρατηγική συμφωνία για την πώληση όπλων στη Σαουδική Αραβία, η οποία προηγουμένως εξαρτιόταν από την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ισραήλ, υποδηλώνουν περαιτέρω την προτεραιότητα των εθνικών συμφερόντων των ΗΠΑ έναντι εκείνων του Ισραήλ. Παρά τις δημόσιες δηλώσεις για κοινές απόψεις και στενούς προσωπικούς δεσμούς μεταξύ των ηγετών των ΗΠΑ και του Ισραήλ, οι ΗΠΑ φαίνεται να έχουν υποβαθμίσει το Ισραήλ στις διπλωματικές προτεραιότητές τους στη Μέση Ανατολή. Αυτή η αλλαγή υποδηλώνει μια απόκλιση στις προσεγγίσεις και τις λύσεις, με τον Πρόεδρο Τραμπ να επιδεικνύει την ανεξαρτησία του από την επιρροή του Ισραήλ, να δίνει προτεραιότητα στα συμφέροντα των ΗΠΑ και να επιδεικνύει τις διαπραγματευτικές του ικανότητες. Αυτές οι ενέργειες έχουν προκαλέσει ανησυχία στον Νετανιάχου, ο οποίος έχει ανταποκριθεί με μια συγκρουσιακή προσέγγιση, εντείνοντας την κατασκευή οικισμών στη Δυτική Όχθη, ενισχύοντας τις επιθέσεις στη Γάζα και λαμβάνοντας μέτρα κατά του Λιβάνου, της Συρίας και των Χούτι, ενώ απειλεί το Ιράν. Η στρατηγική αυτή αποσκοπεί στην επιβολή του ελέγχου του επί των περιφερειακών δυναμικών. Παραμένει ασαφές σε ποιο βαθμό το φιλοϊσραηλινό λόμπι στις ΗΠΑ υποστηρίζει την αντιπαράθετική περιφερειακή πολιτική του Νετανιάχου. Ωστόσο, τα μηνύματα που έστειλε στον Πρόεδρο Τραμπ ένας πρώην διευθυντής του FBI, με κωδικό «8,647» (που ερμηνεύεται ως η απομάκρυνση του 47ου προέδρου), υποδηλώνουν ότι η ανεξάρτητη προσέγγιση του Τραμπ δεν είναι αποδεκτή από όλους. Αξίζει να σημειωθεί ότι ακόμη και δεξιοί Εβραίοι μέλη της κυβέρνησης Τραμπ έχουν επικρίνει τις πολιτικές του Νετανιάχου.

Ο Στιβ Γουίτκοφ, ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, εξέφρασε τη διαφωνία του με την προσέγγιση του Ισραήλ στη σύγκρουση στη Γάζα, υποστηρίζοντας ότι το Ισραήλ παρατείνει τον πόλεμο για τα δικά του συμφέροντα, ενώ μια κατάπαυση του πυρός και η απελευθέρωση των ομήρων θα ήταν πιο εποικοδομητική. Οι οικογένειες των Ισραηλινών ομήρων ανέφεραν ότι δεν είχαν ακούσει προηγουμένως τέτοια κριτική από τον Γουίτκοφ. Φαίνεται ότι οι συμφωνίες με τα αραβικά κράτη του Κόλπου και άλλες αραβικές χώρες, όπως η Συρία και ο Λίβανος, αποτελούν υψηλότερη προτεραιότητα για την κυβέρνηση Τραμπ. Η συνεχιζόμενη ηγεσία του Νετανιάχου θεωρείται ότι έχει καθυστερήσει την επίτευξη των Συμφωνιών του Αβραάμ. Ως εκ τούτου, η εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ισραήλ θεωρείται επί του παρόντος μη εφικτή. Παρόλο που τα υπάρχοντα στοιχεία παρουσιάζουν εμπόδια, ο πρόεδρος Τραμπ ενδέχεται να επιδιώκει μια περιφερειακή αναδιάταξη χωρίς το Ισραήλ, συνεργαζόμενος με άλλους παράγοντες της Μέσης Ανατολής, συμπεριλαμβανομένης της Συρίας, της Τουρκίας και του Λιβάνου, και ενδεχομένως διευκολύνοντας την εξομάλυνση των σχέσεων της Σαουδικής Αραβίας και του ευρύτερου αραβικού κόσμου με το Ιράν.

Ο Νετανιάχου φαίνεται να αντιτίθεται στις περιφερειακές πολιτικές της κυβέρνησης Τραμπ. Ο Τραμπ είχε προηγουμένως θέσει ως προϋπόθεση για την παροχή αμυντικών και ασφαλιστικών εγγυήσεων στη Ριάντ την αποδοχή των Συμφωνιών του Αβραάμ από το Ισραήλ, που αποτελεί βασικό στόχο των εν λόγω συνομιλιών. Ωστόσο, πρόσφατα υποβάθμισε αυτό το αίτημα, εκφράζοντας την ελπίδα ότι η Σαουδική Αραβία θα υπογράψει τελικά τις συμφωνίες, αναγνωρίζοντας παράλληλα την τρέχουσα αδυναμία υλοποίησής τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν ανέφερε το Ισραήλ στις δηλώσεις του. Ο Τραμπ στοχεύει να εδραιώσει τη γεωστρατηγική και γεωοικονομική επιρροή των ΗΠΑ μέσω της συνεργασίας με τη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και τα ΗΑΕ, καθώς και μέσω της μείωσης της επιρροής της Κίνας. Ωστόσο, είναι απίθανο να καταφέρει να αποσυνδέσει πλήρως τα αραβικά κράτη από τους δεσμούς τους με την Κίνα στους τομείς της οικονομίας, της ενέργειας, των επενδύσεων, του εμπορίου, της εφοδιαστικής, της τεχνητής νοημοσύνης και της τεχνολογίας. Κατανοεί ότι η Κίνα δεν θα υπερβεί τα όρια των ΗΠΑ σε θέματα ασφάλειας και άμυνας.

Ο Φιράς Μοντάντ ισχυρίζεται ότι οι ΗΠΑ θα λάβουν τα απαραίτητα μέτρα για να αποτρέψουν τις πλούσιες σε ενέργεια και στρατιωτικά ισχυρές ισλαμικές χώρες από το να συμμαχήσουν με την Κίνα, ακόμη και σε βάρος του Ισραήλ. Ο πρόεδρος Τραμπ είναι ενήμερος για την ισχυρή επιρροή του φιλοϊσραηλινού λόμπι στην εσωτερική και εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ.

Οι πρόσφατες απομακρύνσεις προσωπικού από ευαίσθητες θέσεις στον στρατό και την ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από εκατό μελών του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας (NSC), ενδέχεται να αποτελούν μέρος μιας στρατηγικής για την εξάλειψη της αντίστασης στην ατζέντα «MAGA».

Συμπερασματικά, η νέα προσέγγιση της κυβέρνησης Τραμπ και η σκληρή πολιτική του Ισραήλ έχουν δημιουργήσει μια περίπλοκη κατάσταση. Αν και η πλήρης διάλυση της συμμαχίας ΗΠΑ-Ισραήλ είναι απίθανη, φαίνεται πιθανός ένας επαναπροσδιορισμός της. Αν και το Ισραήλ ενδέχεται να μην είναι πλέον ο μοναδικός ακρογωνιαίος λίθος της περιφερειακής πολιτικής των ΗΠΑ, η κατάσταση αυτή προσφέρει ευκαιρίες στο Ιράν να ενισχύσει τη διαπραγματευτική του δύναμη στις έμμεσες διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ και να προωθήσει μια ευρύτερη περιφερειακή συνεργασία.

Πηγή: Pagenews.gr