Αγία Παρασκευή

Η έκταση της περιοχής υπολογίζεται σε 7,935 τ.χμ. (5,64 τ.χμ. κατοικημένη) και ο μόνιμος πληθυσμός της σύμφωνα με την απογραφή του 2011 ανέρχεται στους 59.704 κατοίκους, με πυκνότητα 7.524 ατόμων ανά τ.χμ. και υψόμετρο κέντρου 206 μ. Η δημιουργία του οικισμού χρονολογείται κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, το 1929 αποσπάσθηκε από τον δήμο Αθηναίων ως κοινότητα και μετέπειτα ως δήμος το 1963, αναπτυσσόμενος αρχικά ως παραθεριστικός προορισμός του Χαλανδρίου.

Οικιστικό κέντρο αποτελεί η κεντρική πλατεία με τον Ιερό Ναό της Αγίας Παρασκευής, ενώ κεντρικός οδικός άξονας είναι η οδός Αγίου Ιωάννου η οποία και συνδέει τη Λεωφόρο Μεσογείων με τον περιφερειακό δακτύλιο του Υμηττού. Εμβληματικά κτίρια της Αγίας Παρασκευής θεωρούνται το Αμερικανικό Κολέγιο Deree, το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος», ο Ναός της Αγίας Παρασκευής, και το Ραδιομέγαρο της ΕΡΤ, ενώ ενδιαφέρον παρουσιάζει η Μονή του Άγιου Ιωάννη του Κυνηγού.

Επίσης ο Δήμος διαθέτει αθλητικές υποδομές με ένα απ’τα μεγαλύτερα γήπεδα για την περιοχή να είναι το Δημοτικό Γήπεδο Αγίας Παρασκευής, και ακολουθεί το Κλειστό Γυμναστήριο Κοντοπεύκου, που φιλοξενούν και τις τοπικές ομάδες της πόλης. Η περιοχή έχει ιδιαίτερο φυσικό κάλλος με πλούσια βλάστηση αλλά και άρτιο συγκοινωνιακό δίκτυο, διασυνδεόμενη με το Μετρό της Αθήνας και τον προαστιακό σιδηρόδρομο. Θεωρείται δε πέρασμα από το κέντρο της Αθήνας προς τα Μεσόγεια.

Ο κεντρικός οικισμός αναπτύσσεται αμφίπλευρα της Λεωφόρου Μεσογείων, πέριξ της Πλατείας Αγίας Παρασκευής. Το μικρότερο υψόμετρο, στο κατοικημένο τμήμα της πόλης, ανέρχεται σε περίπου 175 μ. ενώ το υψηλότερο στα περίπου 275 μ. από το επίπεδο της θάλασσας.

Νοτιοανατολικά, στους πρόποδες του Υμηττού εκτείνεται ο οικισμός του Αγιάννη, ενώ νοτιοδυτικά εντοπίζεται η φιλήσυχη γειτονιά της Νέας Ζωής και δυτικότερα, στα σύνορα με το Χολαργό, ο Τσακός με κέντρο την Πλατεία Μικράς Ασίας επί της οδού Αρκαδίου. Στο βόρειο τμήμα της Αγίας Παρασκευής εντοπίζεται το Κοντόπευκο, μεταξύ της Λεωφόρου Μεσογείων και της οδού Γαρυτού που αποτελεί και το σύνορο με το Δήμο Χαλανδρίου, βορειανατολικά ο Παράδεισος και ανατολικότερα, στα σύνορα με το Γέρακα, τα Πευκάκια.

Το Κοντόπευκο και ο Παράδεισος αναπτύχθηκαν οικιστικά κυρίως κατά τις δεκαετίες 1970, 1980 και 1990 λόγω του μέτρου της αντιπαροχής, το οποίο δημιουργεί τετραώροφες πολυκατοικίες (πενταώροφες από τα τέλη της δεκαετίας του 1980 μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 2000) σε μέχρι πρότινος ελεύθερα οικόπεδα ή στη θέση παλαιών μονοκατοικιών. Τα Πευκάκια εντάχθηκαν στην Αγία Παρασκευή στα μέσα της δεκαετίας του 1980 και αποτελούν την πιο πρόσφατη συνοικία του Δήμου. Είναι λογικό, επομένως, να βρίσκονται σε φάση ανάπτυξης τόσο οικιστικά όσο και πολεοδομικά.

Πληθυσμιακή εξέλιξη

• Η Αγία Παρασκευή αρχικά αναπτύσσεται κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα ως χωριό της Μεσογαίας, ενώ το 1965 προάγεται σε δήμο και συνιστά την πρωτεύουσα πόλη της (τέως) Νομαρχίας Ανατολικής Αττικής.
• Μεγάλη οικιστική δημοφιλία γνωρίζει κατά τις δεκαετίες του 1970, 1980 και 1990 ως σύγχρονο βορειοανατολικό προάστιο των Αθηνών, ενώ σήμερα αποτελεί ανεπτυγμένο προάστιο στο ανατολικό άκρο του πολεοδομικού συγκροτήματος της Αθήνας, στο πολεοδομικό συγκρότημα της οποίας είναι ενταγμένη ήδη από τα μέσα του 20ου αιώνα.
• Έκτοτε ο πληθυσμός παρουσιάζει αυξητικές τάσεις. Με την εφαρμογή της νέας διοικητικής διαίρεσης της χώρας κατά το Πρόγραμμα Καλλικράτης το 2011 ουδεμία μεταβολή επήλθε στο Δήμο.