Η δημοκρατία είναι το πολίτευμα όπου η εξουσία πηγάζει από τον λαό, ασκείται από τον λαό και υπηρετεί τα συμφέροντα του λαού.
Η ετυμολογία της λέξεως βρίσκεται στα συνθετικά «δήμος» (το σύνολο ή η συνέλευση των ανθρώπων που έχουν πολιτικά δικαιώματα) και «κράτος» (δύναμη, εξουσία, κυριαρχία). Ο όρος επινοήθηκε κατά τον πέμπτο αιώνα π.Χ., στην κλασική Ελλάδα, και χρησιμοποιήθηκε κατ’ αντιδιαστολή με τη μοναρχία, την αριστοκρατία και την ολιγαρχία, με τον Κλεισθένη να είναι ο ιδρυτής της πρώτης δημοκρατίας κατά το 508-507 π.Χ. μετά το τέλος της τυραννίας του Πεισίστρατου, και τον Περικλή να συνεχίζει την παράδοση κατά τον χρυσό αιώνα των Αθηνών. Σήμερα, στην καθομιλουμένη, χρησιμοποιείται συνήθως κατ’ αντιδιαστολή με τον όρο δικτατορία.
Είναι πιθανό ο όρος «δημοκρατία» να επινοήθηκε από τους δυσφημιστές της που απέρριπταν την πιθανότητα μίας, ούτως ειπείν, «δημαρχίας». Οποιαδήποτε κι αν ήταν η αρχική απόχρωση, ο όρος υιοθετήθηκε από τους Αθηναίους δημοκρατικούς ώστε να δηλώνει «το πολίτευμα εκείνο στο οποίο η εξουσία βρίσκεται στα χέρια της συνέλευσης των εχόντων πολιτικών δικαιώματα». Η λέξη παρουσιάζεται στον Ηρόδοτο, αλλά ίσως δεν χρησιμοποιήθηκε πριν το 440-430 π.Χ. Δεν είναι σίγουρο ότι η λέξη χρησιμοποιήθηκε από τη στιγμή της γέννησης της δημοκρατίας, αλλά από το 460 π.Χ. γνωρίζουμε την ύπαρξη του ονόματος «Δημοκράτης», που προφανώς δόθηκε από τους γονείς στο παιδί τους ως ένδειξη δημοκρατικής νομιμότητας.
Μπορούμε να δούμε ότι ο ορισμός της δημοκρατίας, όπως δίνεται πιο πάνω, έχει τρία μέρη:
Η εξουσία πηγάζει από τον λαό. Αυτό σημαίνει, κι αν πάρουμε σαν δεδομένο ότι η λειτουργία του πολιτεύματος θα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την ύπαρξη κυβέρνησης, ότι για να είναι η κυβέρνηση δημοκρατική θα πρέπει να είναι δημοφιλής, ή τουλάχιστον να τυχαίνει της αποδοχής των πολιτών. Ή αλλιώς αντλεί τη νομιμότητα της από το λαό.
Η εξουσία ασκείται από τον λαό. Αυτό σημαίνει ότι για να είναι ένα πολίτευμα δημοκρατικό θα πρέπει με κάποιους τρόπους να εξασφαλίζει τη συμμετοχή των πολιτών στις πολιτικές διαδικασίες, τις διαδικασίες διακυβέρνησης και λήψης αποφάσεων. Για παράδειγμα, πέρα των εκλογών ανάδειξης των οργάνων της πολιτείας, αυτό μπορεί να σημαίνει τη διενέργεια δημοψηφισμάτων.
Η εξουσία εξυπηρετεί τα συμφέροντα του λαού. Αυτό σημαίνει ότι τα όργανα της πολιτείας που είναι φορείς εξουσίας (κυβέρνηση, βουλή κ.ο.κ.) πρέπει να υπηρετούν και να προασπίζουν τα συμφέροντα του συνόλου της κοινωνίας, και όχι π.χ. κάποιου εκτός της κοινωνίας ή π.χ. κάποιων μόνο τμημάτων της. Για παράδειγμα, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι πρέπει να επιδιώκουν την ευρύτερη δυνατή συναίνεση. Επίσης σημαίνει ότι ταυτόχρονα με την αρχή της πλειοψηφίας πρέπει να υπάρχουν μηχανισμοί που προασπίζουν τα συμφέροντα της μειοψηφίας.
Κατά μία κατηγοριοποίηση η δημοκρατία μπορεί να είναι έμμεση, όπως είναι η αντιπροσωπευτική δημοκρατία αλλά και άμεση, όπως εκείνη της αρχαίας Αθήνας. Ιστορικά εμφανίστηκε πρώτα η δεύτερη και ακολούθησε, κατά την περίοδο του διαφωτισμού, η πρώτη. Η πρακτική του δημοψηφίσματος εμφυτεύει, έστω και σε περιορισμένο βαθμό, στοιχεία άμεσης στην έμμεση δημοκρατία. Μία προσπάθεια ριζικότερης ανάμειξης των δύο, σε φιλελεύθερο συνήθως πλαίσιο, αποκαλείται συμμετοχική δημοκρατία.
Αναλυτική ταξινόμηση
Άμεση δημοκρατία
Συμμετοχική δημοκρατία
Ηλεκτρονική δημοκρατία
Αντιπροσωπευτική δημοκρατία
Φιλελεύθερη δημοκρατία
Κοινοβουλευτική δημοκρατία
Βασιλευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία
Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία
Σύστημα Γουεστμίνστερ
Προεδρικό σύστημα
Προεδρική Δημοκρατία
Ημιπροεδρική Δημοκρατία
Λαϊκή δημοκρατία
Δημοκρατία με μια ματιά
Η δημοκρατία είναι πολίτευμα.
Η εξουσία στη δημοκρατία ασκείται από τον λαό.
Ξεκίνησε από την αρχαία Αθήνα.
Δημοκρατία σχετικές ειδήσεις:
Επικοινωνία Νίκου Δένδια με Αρμένιο ομόλογό του - Άριστες οι σχέσεις των δύο χωρών
Νίκος Δένδιας ΥΠΕΞ: Το θέμα της συζήτησης ήταν για την κατάσταση που έχει προκύψει από την εξάπλωση της πανδημίας, καθώς και για τις διμερείς σχέσεις Ελλάδας-Αρμενίας.
Φώφη Γεννηματά: “Αλλαγή πορείας με νέα κοινωνική συμφωνία”
Φώφη Γεννηματά: Η Φώφη Γεννηματά βρέθηκε σε εκπομπή του OPEN TV και συζήτησε το τι πρέπει να γίνει για να μη βυθιστεί η χώρα σε άλλη μια οικονομική ύφεση μετά την πανδημία του κορωνοϊού.
Είναι το μεγαλύτερο θύμα του κορωνοϊού η δημοκρατία και οι ατομικές ελευθερίες; Την απάντηση δίνει ο Σπύρος Γκουτζάνης μέσω του προσωπικού του blog στο pagenews.gr.
ΠτΔ για επέτειο Εξόδου Μεσολογγίου: Η γενναιότητα των «ελεύθερων πολιορκημένων», σταθερή πυξίδα εθνικής αυτοσυνείδησης
ΠτΔ Έξοδος Μεσολογγίου: H κ. Σακελλαροπούλου υπογραμμίζει ότι φέτος οι συνθήκες δεν μας επέτρεψαν να είμαστε στο Μεσολόγγι για τον εορτασμό της επετείου της ηρωικής εξόδου, ωστόσο, τονίζει ότι «με την ψυχή και την καρδιά μας βρισκόμαστε σήμερα εκεί».
Ο επικήδειος της ΕΕ είχε εκφωνηθεί τριάντα χρόνια πριν – Από την Μάργκαρετ Θάτσερ
Το ημερομηνία του χθεσινού ναυαγίου του Eurogroup συμπίπτει με το θάνατο της Μάρκαρετ Θάτσερ το 2013. Ο Λάμπρος Καλαρρύτης ρίχνει φως στη σύνδεση των δύο αυτών γεγονότων, από το προσωπικό του blog στο pagenews.gr.
Τηλεδιάσκεψη Μητσοτάκη - Σακελλαροπούλου: Ενημέρωση για Κορωνοϊό και μέτρα στήριξης
Κυριάκος Μητσοτάκης - Κατερίνα Σακελλαροπούλου κορωνοϊός: Ο πρωθυπουργός απευθυνόμενος στην Πρόεδρο της Δημοκρατίας τόνισε ότι ο Ελληνικός λαός αντελήφθη ότι αυτό το οποίο υπερτερεί είναι η υπηρέτηση του συλλογικού καλού, που στην προκειμένη περίπτωση δεν είναι άλλο από την υγεία του πληθυσμού, σημειώνοντας πως η κοινωνία αγκάλιασε αυτή την πολιτική.
Για τους δημοσιογράφους και τους... "δημοσιογράφους" γράφει στο σημερινό του blog στο pagenews.gr ο Σπύρος Γκουτζάνης. Ποιοι ξεχνούν σύμφωνα με τον ίδιο ότι η έλλειψη κριτικής εξάπτει την αλαζονεία της εξουσίας και σκοτώνει την δημοκρατία;