Ευρωλίγκα

Η Ευρωλίγκα (Euroleague στα αγγλικά) είναι η σπουδαιότερη διασυλλογική διοργάνωση μπάσκετ στην Ευρώπη και αναδεικνύει τον Πρωταθλητή Ευρώπης στο άθλημα. Από την περίοδο 2000–01 και μετά η ευθύνη της διοργάνωσης ανήκει στην ιδιωτική εταιρεία Euroleague Basketball, καθώς και στις ομάδες που προέρχονται από μια πανευρωπαϊκή κοινοπραξία των κορυφαίων επαγγελματικών συλλόγων καλαθοσφαίρισης, που ονομάζεται Ένωση Ευρωπαϊκών Επαγγελματικών Ομάδων Καλαθοσφαίρισης (ULEB).

Παλαιότερα η ονομασία της ήταν Κύπελλο Πρωταθλητριών Ομάδων Ευρώπης ή Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Συλλόγων και διοργανώτρια αρχή ήταν το ευρωπαϊκό τμήμα της Διεθνούς Ομοσπονδίας Καλαθοσφαίρισης (FIBA Europe). Το 2000 επήλθε ρήξη ανάμεσα στη νεοϊδρυθείσα τότε εταιρεία Euroleague Basketball, η οποία εκπροσωπούσε τις περισσότερες μεγάλες ομάδες, και της FIBA που εκπροσωπούσε κυρίως τις εθνικές ομοσπονδίες. Ως αποτέλεσμα της σύγκρουσης, την περίοδο 2000–01 διεξήχθησαν δύο διοργανώσεις: μία υπό την αιγίδα της πρώτης (Ευρωλίγκα, νικήτρια η Βίρτους Μπολόνια) και μία υπό την αιγίδα της δεύτερης (Σουπρολίγκα, νικήτρια η Μακάμπι Τελ Αβίβ). Αμφότερες θεωρούνται ισότιμα πρωταθλήτριες Ευρώπης για το 2001.

Αμέσως μετά η FIBA υπαναχώρησε και κατάργησε τη Σουπρολίγκα. Έτσι, από τη περίοδο 2001–02 κορυφαία ευρωπαϊκή διασυλλογική αποτελεί αποκλειστικά η Ευρωλίγκα, ενώ είναι σε προχωρημένο στάδιο οι συζητήσεις για την επανένωση των δύο ομοσπονδιών. Από την περίοδο 2010-2011 ονομάζεται «Turkish Airlines Euroleague» (TAE) λόγω της υφιστάμενης χορηγίας της από την Turkish Airlines.

Η διοργάνωση ξεκίνησε την περίοδο 1957–58 (όλοι οι αγώνες διεξήχθησαν το ημερολογιακό έτος 1958) με την ονομασία Κύπελλο Πρωταθλητριών, κατά τα πρότυπα της αντίστοιχης ποδοσφαιρικής διοργάνωσης της UEFA. Μέχρι το 1990–91 μετείχαν μόνο οι πρωταθλήτριες ομάδες της κάθε χώρας. Από την επόμενη σεζόν άρχισαν να προστίθενται δευτεραθλήτριες ή και τριταθλήτριες ομάδες από τις καλαθοσφαιρικά προηγμένες χώρες της και η διοργάνωση άλλαξε μορφή. Το 1996–97 καταργήθηκαν οι προκριματικοί νοκ – άουτ αγώνες και οι ομάδες ξεκινούν την πορεία τους από την αρχική φάση των ομίλων, ταυτόχρονα όμως έχασαν το δικαίωμα συμμετοχής οι χώρες όπου το άθλημα δε γνωρίζει ιδιαίτερη ανάπτυξη.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό των πρόσφατων διοργανώσεων, έχει να κάνει με τη δέσμευση κλειστών συμβολαίων ανάμεσα στη Euroleague Basketball και κάποιους συλλόγους που θεωρούνται ιδιαίτερα «εμπορικοί». Αυτό πρακτικά σημαίνει πως κάποιες ομάδες έχουν δικαίωμα συμμετοχής ασχέτως των επιδόσεών τους στα εθνικά πρωταθλήματα. Κάτι τέτοιο έχει συμβεί και με ελληνικούς συλλόγους – Ολυμπιακός και ΑΕΚ έχουν στο παρελθόν αγωνισθεί στην Ευρωλίγκα, μολονότι δεν είχαν καταταγεί σε υψηλή θέση στο εθνικό πρωτάθλημα της προηγούμενης αγωνιστικής περιόδου.

Την αγωνιστική περίοδο 1965-1966 δοκιμάστηκε για πρώτη φορά η διαδικασία Final Four ανάμεσα στις τέσσερις ομάδες που θα έφταναν στη φάση των ημιτελικών, κατά τα πρότυπα του αμερικανικού κολεγιακού πρωταθλήματος. Πολύ σύντομα η ιδέα εγκαταλείφθηκε, για να επανέλθει πολλά χρόνια αργότερα (1987–88) και να καθιερωθεί έως σήμερα. Μόνη εξαίρεση υπήρξε το 2001, όταν η διοργάνωση της FIBA περιελάμβανε final four, ενώ η αντίστoιχη της Euroleague Basketball όχι.

Τον Νοέμβριο του 2015 η Euroleague Basketball και η πολυεθνική εταιρεία IMG, ειδικευμένη σε αθλητικά, μόδα και μάρκετινγκ υπέγραψαν δεκαετές συμβόλαιο συνεργασίας, αλλάζοντας τη δομή της διοργάνωσης προσφέροντας παράλληλα στις ομάδες περισσότερα έσοδα.

Οι ονομασίες της διοργάνωσης από την καθιέρωσή της ως σήμερα:

• Εποχή FIBA (1958–2001)
• Ευρωπαϊκό Κύπελλο Πρωταθλητριών – FIBA European Champions Cup: (1958–1991)
• Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα – FIBA European League, «FIBA Euro League»: (1991–1996)
• Ευρωλίγκα – FIBA Euroleague: (1996–2000)
• Σουπρολίγκα – FIBA SuproLeague: (2000–2001)
• Εποχή Euroleague Basketball (2000–σήμερα)
• Ευρωλίγκα – Euroleague: (2000–σήμερα)