Ο Γιώργος Κατρούγκαλος σπούδασε Νομικά στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο της Αθήνας από το 1980 έως το 1985 και συνέχισε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο Paris Ι Panthéon-Sorbonne. Είναι κάτοχος D.E.A. Δημοσίου Δικαίου του Πανεπιστημίου Paris Ι Panthéon-Sorbonne (1986) και διδακτορικού (Phd) (1990) με τίτλο “H κρίση νομιμοποίησης της ελληνικής δημόσιας διοίκησης” και βαθμό “άριστα”.
Εργάσθηκε ως δικηγόρος με ειδίκευση σε θέματα δικαιωμάτων, δημοσίου και εργατικού δικαίου και ήταν νομικός σύμβουλος στο Υπουργείο Παιδείας (1994, 1997-2002). Ήταν μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής του Κέντρου Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου, Ίδρυμα Θ. και Δ. Τσάτσου, Νομικός Σύμβουλος σε αρκετά νομικά πρόσωπα του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και Μεσολαβητής του Οργανισμού Μεσολάβησης και Διαιτησίας (ΟΜΕΔ). To 1998 συμμετείχε συμβουλευτικά, ως αλλοδαπός εμπειρογνώμων, στη διαδικασία κατάρτισης του νέου Αλβανικού Συντάγματος, την έκδοση του οποίου στα ελληνικά επιμελήθηκε μαζί με τον καθηγητή Δημήτρη Θ. Τσάτσο.
Εκπροσώπησε την Ελλάδα στην Τρίτη Επιτροπή (Δικαιωμάτων) της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ (2000-2003) και ήταν μέλος της συμβουλευτικής επιτροπής του Υπουργείου Εξωτερικών για την κατάρτιση του Σχεδίου Συντάγματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έχει εργασθεί ως διεθνής εμπειρογνώμονας για θέματα θεσμών και δικαιωμάτων στο Ουζμπεκιστάν (1997, 2005), FYROM (2000), Σλοβακία (2004), Συρία (2003), Αρμενία (2004). Κατά την περίοδο 2002-2003 διετέλεσε πρώτος Πρόεδρος της ανώνυμης εταιρίας του δημοσίου «Επαγγελματική Κατάρτιση Α.Ε.», η οποία έχει ως αντικείμενο την προώθηση ενεργών πολιτικών κατάρτισης.
Την ίδια περίοδο ήταν μέλος του Συμβουλίου του CEDEFOP, του Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης με αρμοδιότητα στον τομέα της επαγγελματικής κατάρτισης. Ήταν, επίσης, ιδρυτικό μέλος και μέλος του ΔΣ της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής της UNICEF. Είναι μέλος του ΔΣ της Ένωσης Ελλήνων Συνταγματολόγων και της Εκτελεστικής Επιτροπής της Διεθνούς Ένωσης Συνταγματικού Δικαίου. Έχει διδάξει ως επισκέπτης καθηγητής ή δώσει διαλέξεις ως προσκεκλημένος ομιλητής στα πανεπιστήμια New York University, Roskilde, Columbia, Humboldt, Tilburg, Groningen, London School of Economics, UNAM και στην Εθνική Νομική Σχολή του Ν. Δελχί. Από το 2002 είναι καθηγητής Δημοσίου Δικαίου στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.
Πολιτική δραστηριότητα
Το 2014 ο Γιώργος Κατρούγκαλος εκλέχθηκε βουλευτής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με τον ΣΥΡΙΖΑ. Στο Ευρωκοινοβούλιο ήταν μέλος της ομάδας Ευρωπαϊκή Ενωτική Αριστερά – Βόρεια Πράσινη Αριστερά (GUE/NGL). Ήταν συντονιστής της ομάδας της Ευρωπαϊκής Αριστεράς στην Επιτροπή Συνταγματικών θεμάτων. Όταν ο ΣΥΡΙΖΑ κέρδισε τις εκλογές τον Ιανουάριο του 2015, ο Γιώργος Κατρούγκαλος ανέλαβε αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, και από τον Ιούλιο υπουργός Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.
Στις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015 εξελέγη βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ στη Μεσσηνία και ανέλαβε εκ νέου το Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Εισηγήθηκε στη Βουλή το νόμο 4387/2016 “Ενιαίο Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλειας – Μεταρρύθμιση ασφαλιστικού-συνταξιοδοτικού συστήματος”, ο οποίος ενοποίησε το ασφαλιστικό σύστημα, καθιερώνοντας ένα ενιαίο ασφαλιστικό ταμείο, τον ΕΦΚΑ, και κοινούς κανόνες εισφορών και συντάξεων για όλους τους εργαζόμενους.
Στις 5 Νοεμβρίου του 2016 ανέλαβε αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών και στις 15 Φεβρουαρίου 2019 ανέλαβε υπουργός Εξωτερικών, αξίωμα που διατήρησε μέχρι τον Ιούλιο του 2019. Στις βουλευτικές εκλογές του 2019 εξελέγη βουλευτής με τον ΣΥΡΙΖΑ στην εκλογική περιφέρεια Β1′ Βόρειου Τομέα Αθηνών.
Υπήρξε Γενικός Εισηγητής της Πλειοψηφίας για την αναθεώρηση του Συντάγματος στην ΙΣτ’ Βουλευτική Περίοδο και Εισηγητής της Μειοψηφίας στην Θ’ Αναθεωρητική Βουλή. Στην Βουλή αυτή εκλέχθηκε Α’ Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας. Είναι Τομεάρχης Εξωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ και μέλος της Μόνιμης Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων και της Υποεπιτροπής παρακολούθησης της εφαρμογής των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Συμμετέχει στις Διακοινοβουλευτικές Επιτροπές Φιλίας με τις χώρες:
- Δανία,
- Κίνα,
- Κούβα,
- Κουβέιτ,
- Λιβύη,
- Ρωσία,
- Φινλανδία.