Γκρέτα Τούνμπεργκ

Η Γκρέτα Τούνμπεργκ έχει χαρακτηριστεί υπόδειγμα του παγκόσμιου ακτιβισμού των νέων και σύμβολο οικολογικής συνείδησης.Η δράση της ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2018, όταν η επίμονα επαναλαμβανόμενη διαμαρτυρία της για το κλίμα έξω από το σουηδικό κοινοβούλιο στη Στοκχόλμη προσέλκυσε το ενδιαφέρον των μέσων ενημέρωσης παγκοσμίως. Τον Νοέμβριο του 2018 μίλησε στο TEDxStockholm,[26] ενώ τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους αποτέλεσε βασικό ομιλητή στη Διάσκεψη Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή[27] και τον Ιανουάριο του 2019 στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός.

Η Τούνμπεργκ έχει λάβει σημαντικά βραβεία και τιμές για τον ακτιβισμό της. Τον Μάρτιο του 2019, τρία μέλη της Νορβηγικής βουλής και δύο της σουηδικής βουλής την πρότειναν για το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης.Τον Μάιο του 2019 έγινε πρωτοσέλιδο του περιοδικού Τάιμ με ένα παγκόσμιο μήνυμα-έκκληση σχετικά με την υπερθέρμανση του πλανήτη. Τον Αύγουστο του 2019 ανακοίνωσε το εγχείρημα ενός υπερατλαντικού ταξιδιού από το Πλίμουθ στη Νέα Υόρκη με ιστιοφόρο μηδενικών εκπομπών ρύπων.

Τα πρώτα χρόνια της ζωής της

Η Τούνμπεργκ γεννήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2003. Η μητέρα της είναι η Σουηδέζα τραγουδίστρια της όπερας Μαλένα Έρνμαν και ο πατέρας της είναι ο ηθοποιός Σβάντε Τούνμπεργκ, που πήρε το μικρό του όνομα από τον μακρινό του συγγενή, νομπελίστα χημικό Σβάντε Αρρένιους. Ο παππούς της είναι ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Όλοφ Τούνμπεργκ.

Στην ομιλία της στο TEDx τον Νοέμβριο του 2018 η Τούνμπεργκ ανέφερε ότι άκουσε για την κλιματική αλλαγή για πρώτη φορά όταν ήταν οκτώ χρονών, και δεν μπορούσε να καταλάβει γιατί τόσα λίγα γίνονται για την αντιμετώπισή της. Στην ηλικία των έντεκα έπαθε κατάθλιψη και σταμάτησε να μιλά. Λίγο αργότερα διαγνώστηκε με σύνδρομο Άσπεργκερ, ψυχαναγκαστική–καταναγκαστική διαταραχή, διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας και επιλεκτική αλαλία. Για να μειώσει το οικογενειακό ανθρακικό αποτύπωμα, επέμενε να γίνει χορτοφάγος και να μην πετάει με αεροπλάνο.

Εκείνη την εποχή, έγινε ληθαργική και ανέπτυξε διατροφική διαταραχή. Ενώ έχει δηλώσει ότι “πιο πριν η διάγνωση με είχε περιορίσει”, πλέον δεν θεωρεί τον αυτισμό ως ασθένεια και τον αποκαλεί την “υπερδύναμή” της. Για περίπου δύο χρόνια, η Τούνμπεργκ ζητούσε από τους γονείς της να γίνουν χορτοφάγοι και να σταματήσουν να χρησιμοποιούν αεροπλάνο (κάτι που σήμαινε ότι η μητέρα της θα έπρεπε να εγκαταλείψει την διεθνή της καριέρα ως τραγουδίστρια της όπερας). Όλα αυτά είχαν ως απώτερο στόχο την μείωση του οικολογικού αποτυπώματος της οικογένειας. Η Τούνμπεργκ αναφέρει ότι άρχισε να ελπίζει και να πιστεύει περισσότερο ότι μπορούσε να κάνει την διαφορά μόλις οι γονείς της άλλαξαν τρόπο ζωής. Η οικογενειακή ιστορία περιγράφεται στο βιβλίο Σκηνικά από την καρδιά (ελληνικός τίτλος: Σκηνές από μια οικογένεια και έναν πλανήτη σε κρίση, το οποίο δημοσιεύτηκε το 2018 και κυκλοφόρησε στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος τον Δεκέμβρη του 2019.

Η Τούνμπεργκ δηλώνει ότι οι καθηγητές της είναι διχασμένοι όσον αφορά το γεγονός ότι χάνει μαθήματα για να κάνει της διαμαρτυρίες της. Δηλώνει: “Ο κόσμος γνωρίζει ότι οι πράξεις που κάνω είναι ωφέλιμες, αλλά οι δάσκαλοι λένε ότι πρέπει να σταματήσω.” Μια καθηγήτρια που την υποστηρίζει δηλώνει: “Η Γκρέτα είναι μπελάς, δεν ακούει τους ενήλικες. Αλλά οδηγούμαστε με πλήρη ταχύτητα σε μια καταστροφή, και σε αυτή τη κατάσταση το μόνο δικαιολογημένο πράγμα είναι το να είσαι αδικαιολόγητος.”

Επίσης, μοιράζει φυλλάδια έξω από το σουηδικό κοινοβούλιο με την παρακάτω επιγραφή: “Το κάνω αυτό επειδή εσείς οι ενήλικες κάνετε το μέλλον μου κομμάτια.” Επίσης, δήλωσε ότι έπεισε τους γονείς της λέγοντας τους να νιώσουν ένοχοι. Δήλωσε: “Συνέχισα να τους λέω ότι κλέβουν το μέλλον μας”. Η μητέρα της εγκατέλειψε την διεθνή καριέρα της ως τραγουδίστρια της όπερας. Παρά τις προσκλήσεις να ομιλήσει σε διεθνείς εκδηλώσεις, η Γκρέτα αποφεύγει να πετά με αεροπλάνο.

Τον Απρίλιο του 2019, ο Τόμας Γκώλκιν, συντάκτης του Δελτίου των Ατομικών Επιστημόνων, την ονόμασε “κύρια ρήτορας της γενιάς της ”. Τον Μάιο του 2019 (συγκεκριμένα στις 30 Μαΐου) ο εκδοτικός οίκος  Penguin δημοσίευσε το βιβλίο “Κανένας δεν είναι τόσο μικρός για να κάνει την διαφορά”. Το βιβλίο κυκλοφόρησε στα ελληνικά με τίτλο “Η ζωή μας είναι στα χέρια σας”, μια συλλογή των ομιλιών της. Αργότερα το ίδιο έτος, ο ίδιος οίκος σκοπεύει να δημοσιεύσει το βιβλίο Σκηνικά από την καρδιά, το βιβλίο που δημοσίευσε η μητέρα της μερικούς μήνες νωρίτερα. Τα κέρδη από αυτές τις εκδόσεις θα χρησιμοποιηθούν για φιλανθρωπικούς σκοπούς.Επίσης, τον Μάιο του 2019, ένας καλλιτέχνης στο Μπρίστολ δημιούργησε ένα τεράστιο μωσαϊκό με τη μορφή της. Εμφανίζει το κάτω μισό του κεφαλιού της κάτω από τη στάθμη του νερού που αυξάνεται.

Τον Μάιο του 2019, το VICE κυκλοφόρησε ένα σύντομο ντοκιμαντέρ με τίτλο Make The World Greta Again. Περιέχει συνεντεύξεις με ηγέτες διαδηλώσεων των νέων στην Ευρώπη. Τον Ιούνιο του 2019, η ίδια ανακοίνωσε ότι θα εγκαταλείψει εντελώς το σχολείο για ένα έτος, προκειμένου να ασχοληθεί αποκλειστικά με τον ακτιβισμό της.

Τον Δεκέμβριο του 2019, η Τούνμπεργκ είναι το θέμα του ντοκιμαντέρ Γκρέτα (τίτλος εργασίας), πρωτότυπο ντοκιμαντέρ της συνδρομητικής πλατφόρμας Hulu το 2020. Η παραγωγή είναι των Σεσίλια Νέσεν και Φρέντερικ Χάινιγκ (μέσω της B-Reel Films) και η σκηνοθεσία είναι του Νέιθαν Γκρόσμαν.”

Το μήνυμά της

Όταν η Τούνμπεργκ ξεκίνησε την διαδήλωσή της έξω από το Σουηδικό Κοινοβούλιο το 2018 στην ηλικία των 15 ετών, ήταν εξοπλισμένη με μια ταμπέλα που έγραφε “σχολική απεργία για το κλίμα” και έδινε φυλλάδια που έγραφαν: “Το κάνω επειδή εσείς οι ενήλικες σκίζετε το μέλλον μου”. Καθώς οι διαδηλώσεις της έγιναν γνωστές, προσκλήθηκε να δώσει ομιλίες σε μια ποικιλία φόρουμ που της επέτρεψε να επεκτείνει τις ανησυχίες της. Μέχρι τώρα ασπάζεται τέσσερα συνυφασμένα θέματα.

• Το πρώτο είναι ότι η κρίση που προκαλεί η υπερθέρμανση του πλανήτη είναι τόσο σοβαρή που η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει υπαρξιακή κρίση, ότι “πιθανότατα θα οδηγήσει στο τέλος του πολιτισμού όπως τον γνωρίζουμε.” Το δεύτερο είναι ότι θεωρεί ως υπεύθυνους την τρέχουσα γενιά ενηλίκων, με δηλώσεις όπως “κλέβετε το μέλλον μας”.Ανησυχεί περισσότερο για την επίδραση της κλιματικής κρίσης σε νέα άτομα όπως αυτή. Μιλώντας στη βουλή των Κοινοτήτων στο Λονδίνο είπε: “Μας κοροϊδέψατε. Μας δώσατε ψεύτικες ελπίδες. Μας είπατε ότι το μέλλον είναι κάτι που πρέπει να κοιτάμε μπροστά.” Το τρίτο κύριο μήνυμα της Γκρέτας είναι η ανάγκη αφύπνισης και αλλαγής του κόσμου λόγω της μη επαρκούς προσπάθειας για τη λύση του προβλήματος. Λέει ότι η κατάσταση είναι τρομερή και ότι όλος ο κόσμος πρέπει να πανικοβληθεί. Το τέταρτο μήνυμα είναι ότι οι πολιτικοί και οι δημιουργοί των αποφάσεων πρέπει να ακούσουν τους επιστήμονες λέγοντας το 2019 ότι “σύμφωνα με την Διακυβερνητική Επιτροπή για τη Κλιματική Αλλαγή απέχουμε λιγότερο από 12 χρόνια από το να μη μπορούμε να αναστρέψουμε τα λάθη μας.”
• Η Τούνμπεργκ χρησιμοποιεί γραφικές αναλογίες για να επισημάνει τις ανησυχίες της και τα μηνύματα της απευθύνονται κυρίως σε πολιτικούς ηγέτες και επιχειρηματίας, επικρίνοντάς τους για την έλλειψη δράσης από αυτούς. Για παράδειγμα, είπε σε μια συζήτηση με διάσημους επικεφαλείς επιχειρήσεων και πολιτικούς αρχηγούς στο Νταβός: “Μερικά άτομα, μερικές εταιρείες, μερικοί δημιουργοί αποφάσεων γνωρίζουν ιδιαιτέρως τι αξίες έχουν θυσιάσει για να συνεχίσουν να δημιουργούν αφάνταστες ποσότητες χρημάτων. Νομίζω ότι πολλοί από εσάς σήμερα ανήκετε σε αυτή την ομάδα ανθρώπων.” Επίσης είπε: “Θέλω να δράσετε σαν να καιγόταν το σπίτι σας — επειδή καίγεται”. Τον Οκτώβριο του 2018, δίνοντας ομιλία στο Λονδίνο είπε: “Αντιμετωπίζουμε μια άμεση χωρίς προηγούμενο κρίση που δεν έχει αντιμετωπιστεί σαν κρίση και οι ηγέτες μας δρουν σαν παιδιά.” Επίσης υποστηρίζει ότι οι στρατηγικές που υιοθετούνται από διάφορες κυβερνήσεις για τον περιορισμό της παγκόσμιας υπερθέρμανσης στους 1.5 βαθμούς Κελσίου ως μέρος της Συμφωνίας του Παρισιού δεν είναι επαρκής και ότι οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου πρέπει να αρχίσουν να πέφτουν απότομα όχι αργότερα από το 2020.
• Τον Ιανουάριο του 2019, απεύθυνε μήνυμα στο βρετανικό κοινοβούλιο ότι η Βρετανία πρέπει να σταματήσει να μιλά με όρους μείωσης των εκπομπών και να ξεκινήσει τη διαδικασία για την εξαφάνισή τους. Τον Φεβρουάριο του 2019, σε μια διάσκεψη της Ευρωπαϊκής Κοινωνικοοικονομικής Επιτροπής, δήλωσε ότι η ΕΕ πρέπει να μειώσει τις εκπομπές αερίων της κατά 80% μέχρι το 2030, διπλασιάζοντας τον στόχο του 40% στο Παρίσι.
• Σε μια δήλωση που δημοσίευσε στη σελίδα της στο Facebook, η Τούνμπεργκ δηλώνει ότι δεν είναι επιστήμονας με ειδίκευση στο κλίμα: είναι απλά μια αγγελιοφόρος που επαναλαμβάνει ότι διαδίδουν προς το κοινό δεκαετίες τώρα οι επιστήμονες, μέχρι τώρα χωρίς πολύ επιτυχία. Λέει ότι αν όλοι άκουγαν τους επιστήμονες και διαπίστωναν τα δεδομένα, “τότε εμείς (οι μαθητές) θα μπορούσαμε να επιστρέψουμε στο σχολείο”. Επέστρεψε σε αυτό το θέμα κατά το ταξίδι της στη Νέα Υόρκη με πλοίο που δεν εκπέμπει ρύπους. Στο ιστίο αναγράφεται η φράση “Ενωθείτε κάτω από την επιστήμη” στα αγγλικά με κεφαλαία γράμματα.. Σε μία από τις πρώτες δηλώσεις της όταν έφτασε, είχε ένα παρόμοιο μήνυμα για τον Ντόναλντ Τραμπ, λέγοντας του να “ακούσει την επιστήμη”.