
Αυτή είναι η μοναδική φυλή στον κόσμο με μαύρο δέρμα και ξανθό μαλλί
Για πολλά χρόνια τα ξανθά μαλλιά θεωρούνταν ένα «προνόμιο» των Καυκάσιων, αλλά οι κάτοικοι της Μελανησίας είναι από τους λίγους εκτός Ευρώπης που έχουν ξανθά μαλλιά.
Ο όρος Μελανήσια πρωτοχρησιμοποιήθηκε από τον Ζιλ Ντιμόν ντ’ Ουρβίλλ το 1832 για να δηλώσει μια εθνική και γεωγραφική ομαδοποίηση των νησιών που διαφοροποιούνταν από την Πολυνησία και τη Μικρονησία. Σήμερα η η φυλετική ταξινόμηση του ντ’ Ουρβίλλ είναι γνωστό πως είναι ανακριβής γιατί αποκρύπτει την πολιτιστική, γλωσσολογική και γενετική ποικιλία της Μελανησίας. Μεγάλης σημασίας είναι και το γεγονός πως ο όρος αυτός συνδυάζει δύο κατά πολύ ξεχωριστές ομάδες, τους Αυστρονήσιους και τους Παπούα (οι οποίες από μόνες τους μπορούν να θεωρηθούν πως περιέχουν έναν αριθμό ξεχωριστών ομάδων).
Οι αρχικοί κάτοικοι της Μελανησίας ήταν πιθανότατα οι πρόγονοι των σημερινών ομιλητών Παπούα. Οι άνθρωποι αυτοί θεωρείται πως κατοικούσαν στη Νέα Γουινέα δεκάδες χιλιάδες χρόνια πριν, και έφτασαν στη Μελανησία τουλάχιστον 35000 χρόνια πριν (σύμφωνα με τη χρονολόγηση ραδιενεργού άνθρακα). Φαίνεται πως είχαν κατοικήσει την Μελανησία ανατολικά μέχρι τα βασικά νησιά των Νήσων του Σολομώντα (πχ. συμπεριλαμβανομένου του Σαν Κριστομπάλ) και ίσως ακόμα και στα μικρότερα νησιά ανατολικότερα.
Στη Μελανησία (ιδιαίτερα κατά μήκος της βόρειας ακτής της Νέας Γουινέας και στα νησιά βορείως και νοτίως της Νέας Γουινέας) οι Αυστρονησιακοι πληθυσμοί ήρθαν σε επαφή με τους προϋπάρχοντες πληθυσμούς ομιλητών Παπούα, πιθανότατα γύρω στα 4000 χρόνια πριν. Φαίνεται πως υπήρξε μια μακρά περίοδος αλληλεπίδρασης που είχε ως αποτέλεσμα πολλές σύνθετες αλλαγές στη γενετική, τις γλώσσες και τον πολιτισμό. Είναι πιθανό πως ήταν από αυτή την περιοχή που αναχώρησε μια πολύ μικρή ομάδα ανθρώπων προς τα ανατολικά για να καταστούν οι ιδρυτές του Πολυνησιακού πληθυσμού.
Τα κράτη Φίτζι, Παπούα Νέα Γουινέα, Νήσοι Σολομώντος, Βανουάτου και Νέα Καληδονία (υπό Γαλλική κυριαρχία) χρησιμοποιούν τον όρο αυτό για να περιγραφούν επειδή αντικατοπτρίζει την κοινή τους αποικιακή ιστορία και την κοινή τους τοπική κατάσταση. Οι περιοχές αυτές σχηματίζουν τον πυρήνα της σύγχρονης Μελανησιακής περιοχής. Ωστόσο, παρακείμενα νησιά σε άλλες χώρες συχνά θεωρούνται περιφερειακά Μελανησιακά.
Μερικά νησιά στα δυτικά της Νέας Γουινέας όπως τα Χαλμαχέρα, Αλόρ και Παντάρ μπορούν επίσης να θεωρηθούν πως είναι μέρος της Μελανησίας, αν και οι άνθρωποι στην περιοχή αυτή δεν κάνουν χρήση του όρου.
Για πολλά χρόνια τα ξανθά μαλλιά θεωρούνταν ένα «προνόμιο» των Καυκάσιων, αλλά οι κάτοικοι της Μελανησίας είναι από τους λίγους εκτός Ευρώπης που έχουν ξανθά μαλλιά.