Νίκαια

Βρίσκεται περίπου 4 χλμ βορειοδυτικά του Πειραιά και 8 χλμ δυτικά του κέντρου της Αθήνας και συνορεύει βόρεια και βορειοανατολικά με τον Κορυδαλλό, νοτιοανατολικά και ανατολικά με τον Άγιο Ιωάννη Ρέντη, νότια με την Παλαιά Κοκκινιά, δυτικά και βορειοδυτικά με το Κερατσίνι και νοτιοδυτικά με τα Ταμπούρια. Έχει άριστη ρυμοτομία και στις κύριες οδούς συμπεριλαμβάνονται οι λεωφόροι Γρηγορίου Λαμπράκη και Πέτρου Ράλλη που συνδέονται μεταξύ τους και η λεωφόρος Θηβών.

Η Νίκαια ανήκει στις προσφυγικές εκείνες πόλεις που δημιουργήθηκαν μετά την Μικρασιατική καταστροφή του 1922 και έγινε η νέα πατρίδα των ξεριζωμένων προσφύγων της Μικράς Ασίας. Ο προσφυγικός συνοικισμός της Νέας Κοκκινιάς, όπως αρχικά ονομαζόταν, ιδρύθηκε το 1923 και σύμφωνα με την επίσημη Ελληνική απογραφή του 1928 αριθμούσε 33.201 κατοίκους, αποτελώντας τον πολυπληθέστερο συνοικισμό. Το 1934 αποσπάστηκε από το δήμο Πειραιά και έγινε ανεξάρτητος δήμος, ενώ το 1940 (ΦΕΚ 271/10.9.1940) μετονομάστηκε σε Νίκαια. Το 2011 ο δήμος Νίκαιας συνενώθηκε με τον γειτονικό δήμο Αγίου Ιωάννη Ρέντη και έκτοτε η Νίκαια αποτελεί τμήμα και έδρα του ευρύτερου Καλλικρατικού δήμου Νίκαιας – Αγίου Ιωάννη Ρέντη.

Έχει αναγνωριστεί επίσημα ως μαρτυρική πόλη, με αφορμή τη βαρβαρότητα που υπέστη κατά την περίοδο της Κατοχής από τα κατοχικά στρατεύματα, στα γεγονότα που έμειναν γνωστά ως Μάχη της Κοκκινιάς και Μπλόκο της Κοκκινιάς αντίστοιχα. Ιστορικά είναι άμεσα συνδεδεμένη με την Παλαιά Κοκκινιά, η οποία είχε κατοικηθεί νωρίτερα.

Ο σημερινός επισκέπτης της Νίκαιας μπορεί να επισκεφτεί διάφορα μέρη που αναδεικνύουν την πρόσφατη της ιστορία όπως τα προσφυγικά τετράγωνα και το ανακαινισμένο Λουτρό – (Χαμάμ), δίνοντας μια εικόνα για το πως ζούσαν οι πρώτοι πρόσφυγες που την κατοίκησαν μετά το 1922. Επίσης μέρη ιδιαίτερης τοπικής σημασίας όπως το Πάρκο Σελεπίτσαρι με το Κατράκειο Θέατρο και τις εμβληματικές εγκαταστάσεις του Ολυμπιακού Γυμναστηρίου Άρσης Βαρών, τον πλούσιο σε βλάστηση Λόφο της Δεξαμενής, τον Δημοτικό Κήπο με το ανοιχτό θέατρο (Κηποθέατρο), τον Πολιτιστικό πολυχώρο «Μάνος Λοΐζος» και το Άλσος Βώκου.

Στη Νίκαια επίσης υπάρχουν μνημειακά μέρη που μπορεί κανείς να επισκεφτεί και που αναδεικνύουν τον αγώνα των προσφύγων, την αντίσταση και τα γεγονότα που έλαβαν χώρο κατά τη διάρκεια της Κατοχής, όπως τα εξής

• ο μνημειακός χώρος με το Μουσείο της «Μάντρας Μπλόκου της Κοκκινιας»
• η ιστορική Πλατεία 17ης Αυγούστου με το ορειχάλκινο μνημείο του Ηρώου των Πεσόντων για το Μπλόκο της Κοκκινιάς
• η Πλατεία Δαβάκη με τα μνημεία για τη Μάχη της Κοκκινιάς
• το Μνημείο των Πεσόντων στο Γ’ Νεκροταφείο Αθηνών
• το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης Νίκαιας
• Το άγαλμα της Μικρασιάτισσας Μάνας, αποτελεί μνημείο της Νίκαιας και βρίσκεται στην πλατεία Δημοκρατίας (Πλατεία Κρήνης).