Σέρρες

Είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Μακεδονίας και σύμφωνα με την απογραφή του 2011, ο πληθυσμός της πόλης των Σερρών ανέρχεται σε 58.287 κατοίκους. Απέχει 89 χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη και 587 χιλιόμετρα από την Αθήνα. Η αρχαία πόλη, μνημονεύεται για πρώτη φορά από τον Ηρόδοτο (τον 5ο π.Χ. αιώνα) με το όνομα Σίρις, ωστόσο η ίδρυσή της φαίνεται πως ανάγεται τουλάχιστον στις αρχές της 2ης π.Χ. χιλιετίας, έχοντας δηλαδή να επιδείξει μια μακραίωνη ιστορία τεσσάρων χιλιετιών.

Υπήρξε φυλετικό κέντρο της περιοχής, χτισμένη στον ψηλό, απόκρημνο και οχυρό από τη φύση λόφο του «Κουλά», που υψωνόταν ανάμεσα σε δυο χειμάρρους και από την κορυφή του (όπου η ακρόπολη), ασκούσε κανείς οπτικό έλεγχο ολόγυρα σε μια ακτίνα πολλών χιλιομέτρων. Η πόλη κατείχε σπουδαία, από γεωστρατηγική και γεωοικονομική άποψη, θέση, καθώς δέσποζε στον εύφορο σερραϊκό κάμπο και ασκούσε έλεγχο σε έναν πολύ σημαντικό δρόμο, ο οποίος, οδεύοντας κατά μήκος του Στρυμόνα, έφερνε από τις ακτές του Βόρειου Αιγαίου στις παραδουνάβιες χώρες, καθώς και έναν υδάτινο δρόμο που, μέσω της Κερκινίτιδας λίμνης και του πλωτού ποταμού Στρυμόνα, εξασφάλιζε την επικοινωνία ανάμεσα στη θρακική ενδοχώρα και τον Στρυμονικό κόλπο.

Από την εθνοδημογραφική μελέτη διαπιστώνεται η ύπαρξη αυτόχθονου πληθυσμιακού υποστρώματος και διαφόρων άλλων πληθυσμιακών στρωμάτων, από τα οποία το αρχαιότερο ήταν οι Φρύγες, γνωστοί στη Μακεδονία ως Βρύγες, και οι Θράκες Στρυμόνιοι. Από τον 11ο ως τον 6ο π.Χ. αιώνα βρίσκονται εδώ εγκατεστημένοι οι Σιριοπαίονες και αργότερα, από τις αρχές του 5ου π.Χ. αιώνα ως το τέλος της αρχαιότητας, οι Θράκες Οδόμαντες, στους οποίους οφείλει το όνομά της η Οδομαντική. Όσον αφορά την ιστορική τοπογραφία, στην Οδομαντική διαπιστώνεται η ύπαρξη τριών «περιοικίδων» πόλεων της Σίριος (οι Ίχνες, η Γάζωρος και η Σκοτούσσα) και επίσης ενός αξιόλογου αριθμού αγροτικών οικισμών. Οι κάτοικοι της Σίριος και της ευρύτερης φυλετικής περιοχής της Οδομαντικής ασχολούνταν κυρίως με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Σχετικά πάλι με τις λατρείες τους, εκτός από τις γνωστές πανελλήνιες θεοτήτες (Δίας, Άρτεμη, Δήμητρα κ. ά.), οι κυριότερες φαίνεται πως ήταν οι λατρείες του Ήλιου και του Διόνυσου, καθώς και του θεοποιημένου ποταμού Στρυμόνα. Στην ελληνιστική εποχή, με την εξάπλωση των Μακεδόνων προς ανατολάς, οι Σερραίοι ίδρυσαν τη Σερραίπολιν στη νότια Μικρά Ασία. Έχει επίσης εκφραστεί η υπόθεση ότι ίδρυσαν και τη Σέρρη στις όχθες του Ευφράτη, στη Συρία.

Σημαντικά κτήρια

• Πανοραμική άποψη του κτηρίου της Περιφερειακής Ενότητας Σερρών στο ηλιοβασίλεμα.
• Διοικητήριο Σερρών: Πρόκειται για έργο του αρχιτέκτονα Ξενοφώντα Παιονίδη, κατασκευασμένο την περίοδο 1898-1905. Το σχήμα του κτηρίου (κεφαλαίο Ε) παραπέμπει στα ιδανικά Ελλάς-Ελευθερία.
• Παλιός Ορφέας – ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Σερρών : Ο Παλιός Ορφέας ή αλλιώς ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Σερρών είναι ένα νεότερο αρχιτεκτονικό μνημείο. Είναι το κτίριο του παλιού Ορφέα που χτίστηκε από τον ομώνυμο Όμιλο το 1905 και φιλοξένησε στην αίθουσά του την νεότερη ιστορική (καθοριστική θεωρείται η συμβολή του στον Μακεδονικό Αγώνα) και πολιτιστική ζωή της πόλης των Σερρών.
• Θέατρο Αστέρια: Θέατρο με σύγχρονες υποδομές ακουστικής όπου παρουσιάζονται παραστάσεις του ΔΗΠΕΘΕ Σερρών και άλλες εκδηλώσεις.
• Οικία Μαρούλη: Νεοκλασικό κτίριο που κτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα. Λειτούργησε ως Ορφανοτροφείο Αρρένων από το 1932 και ως Ίδρυμα Απροσάρμοστων Παιδιών, από το 1981 έως σήμερα. Το κτίριο έχει σχήμα Π και από αρχιτεκτονικής άποψης παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
• 3ο Γυμνάσιο Σερρών: Νεοκλασικό κτίριο του 1885.
• Νεοκλασικό κτίριο Μάλλιου: Οικία του 1920 όπου προβλέπεται η δημιουργία Βαλκανικού Λαογραφικού Μουσείου
• Κτίριο Νάσιουτζικ: Από τον Οκτώβριο του 1984 το κτίριο αυτό, στεγάζεται το Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Σερρών μετά τη διάλυση του Κρατικού Θεάτρου Ανατολικής Μακεδονίας που με έδρα τις Σέρρες λειτουργούσε από το 1979. Σήμερα αποτελεί κύτταρο της πολιτιστικής και κοινωνικής ζωής του τόπου.
• Οικία Ουμβέρτου Αργυρού: Διώροφο κτίριο κεραμοσκεπαστό με κεραμικά κιονόκρανα και διακοσμητικά υπέρθυρα. Αποτέλεσε την οικία του Ουμβέρτου Αργυρού, γνωστού ζωγράφου της σχολής των Ιμπρεσιονιστών και μαθητή του Νικηφόρου Λύτρα.