Ντον Άλαν Πενεμπέκερ

Γεννημένος το 1925 στο Ίβανστον του Ιλινόις, ο Πενεμπέικερ, γιός ενός φωτογράφου, ήταν ο πρωτεργάτης σε μία ολάκερη γενιά κινηματογραφιστών στη δεκαετία του ’60 που έφεραν κι επέβαλλαν σημαντικές καινοτομίες στις τεχνικές λήψης –ο ίδιος ήταν πρωτοπόρος στη χρήση φορητής κάμερας– και υιοθέτησαν ένα προσωπικό ύφος, του κινηματογράφος-αλήθεια (cinema-verite’). Ο ίδιος μάλιστα ήταν ο «εφευρέτης» του μοντέρνου πολιτικού ντοκιμαντέρ με το Primacy, που αφορούσε τη νίκη του Τζ.Φ.Κένεντι στις εκλογές των Δημοκρατικών για το χρίσμα της προεδρίας των ΗΠΑ στο Ουϊσκόνσιν.

Ο Πενεμπέικερ αποφοίτησε το 1947 από το Παν/μιο Γειλ με πτυχίο μηχανολόγου μηχανικού και δούλεψε στις πρώτες πειραματικές απόπειρας χρήσης των υπολογιστών , δημιουργώντας τη δική του εταιρεία που επεξεργάσθηκε ένα καινοτόμο πρόγραμμα αεροπορικών κρατήσεων. Πούλησε την εταιρεία του και προσπάθησε να κάνει τα δικά του βήματα στην συγγραφή και την ζωγραφική, ενώ στην κινηματογραφική τέχνη μυήθηκε από τον Φράνσις Τόμσον. Το πρωτόλειό του ντοκιμαντέρ Daybreak Express κυκλοφόρησε το 1953 και συνιστά μία πρωτότυπη ματιά στην πόλη της Νέας Υόρκης σε μία διαδρομή από τον υπέργειο σιδηρόδρομο υπό την υπόκρουση της μουσικής του Ντιούκ Έλιγκτον, όπως αναφέρει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Παρ’ οτι διακρίθηκε στα ντοκιμαντέρ για τη μουσική (μεταξύ των οποίων υπέγραψε—ακόμη κι ως παραγωγός—εκείνα για τον Τζίμι Χέντριξ, το Φεστιβάλ του Γούντστοκ και το Μοντερέι, Depeche Mode, ή τον σαξοφωνίστα της τζαζ Μπράντφορντ Μαρσάλις), ο Πενεμπέικερ ήταν εξίσου παθιασμένος με την πολιτική. Είχε πραγματοποιήσει ένα ντοκιμαντέρ (The War Room) για την προεκλογική εκστρατεία της νίκης των Μπιλ Κλίντον και Αλ Γκορ το 1993. Η ταινία του αυτή είχε προταθεί για Όσκαρ και είχε λάβει το βραβείο του National Board of Review για το καλλίτερο ντοκιμαντέρ. Το 2012 ο Πενεμπέικερ τιμήθηκε με Όσκαρ για το σύνολο του έργου του.

Ενδεικτική φιλμογραφία

• Daybreak Express (1953) (music by Duke Ellington)
• Baby (1954)
• Opening in Moscow (1959)
• Breaking It Up at the Museum (1960)
• Anatomy of Cindy Fink (1960)
• Primary (1960) (National Film Registry Inductee)
• Jingle Bells (1964) with Robert F. Kennedy
• You’re Nobody Till Somebody Loves You (1964)
• Lambert & Co., or “Audition at RCA” (1964)
• Dont Look Back (1967, filmed 1965) with Bob Dylan (National Film Registry Inductee)
• Something Is Happening (unreleased, filmed 1966) with Bob Dylan
• Eat the Document (limited release, filmed 1966) with Bob Dylan
• Monterey Pop (1968, filmed 1967) (National Film Registry Inductee)
• Rainforest (1968)
• Sweet Toronto (1971, filmed 1969) with The Plastic Ono Band
• Alice Cooper (1970)
• Queen of Apollo (1970)
• 1 PM (1971)
• Original Cast Album: Company (1971) with Stephen Sondheim
• Keep on Rockin’ (1969) – a film involving Little Richard
• Ziggy Stardust and the Spiders from Mars (1973) with David Bowie
• Energy War (1977)
• Town Bloody Hall (1979)
• DeLorean (1981) with John DeLorean
• Dance Black America (1983)
• Jimi Plays Monterey (1986) with Jimi Hendrix
• Shake! Otis at Monterey (1987) with Otis Redding
• 101 (1989) with Depeche Mode
• The War Room (1993) (Oscar nominee)
• Woodstock Diary (1994)
• Keine Zeit (1996) with German artist Marius Müller-Westernhagen
• Victoria Williams – Happy Come Home (1997) with singer Victoria Williams
• Moon Over Broadway (1997)
• Bessie (1998)
• Down from the Mountain (2000)
• Startup.com (2001)
• Only the Strong Survive (2002)
• Elaine Stritch: At Liberty (2004), Emmy-winning portrait of Elaine Stritch
• Al Franken: God Spoke (2006) as executive producer
• Rock N Roll Music – a film involving Chuck Berry
• 65 Revisited (2007) – a one-hour documentary accompanying the new DVD release of Dont Look Back
• Kings of Pastry (2009)
• Unlocking the Cage (2016)